Wat doet een tekenaar ten tijde van corona? Tekenen! Tenminste, als je Michiel van de Pol bent. Van de Pol zoekt het vaak dicht bij huis. Wie hem volgt, ziet bijna elke dag een tekening voorbijkomen over het dagelijkse gepruts. Aan de basis ervan ligt altijd een scherpe observatie en Van de Pol heeft behoorlijk wat zelfspot, wat altijd prettig is.
Ook in de coronamaanden tekende Van de Pol. Hij hield al tekenend een dagboek bij en daar is nu een boek van gemaakt, met de titel Huidhonger en andere ongemakken. Het begint met het uit huis gaan van een van de kinderen. Dat doet meteen denken aan Het lege nest, van Peter de Wit, maar Van de Pol heeft er slechts twee pagina's voor nodig. Er lijkt dan nog niet zoveel aan de hand in de wereld: ieder heeft zijn eigen zorgen en zorgjes.
Uitbraak
Maar in Brabant, niet zo ver van Tilburg, de woonplaats van Van de Pol breekt corona uit. De manier waarop de tekenaar reageert is kenmerkend voor zo'n beetje de hele Nederlandse bevolking: eerst dachten we het niet zo serieus te hoeven nemen, maar toen kwamen de beelden van de zieken in Italië. Maar het was nog steeds wennen. Iedereen herinnert zich premier Rutte die aankondigt dat er geen handen meer geschud worden en prompt Jaap van Dissel de hand drukt.
De maatregelen gaan verder. Er is een soort verbondenheid omdat we allemaal in hetzelfde schuitje zitten. Tegelijkertijd wordt er gehamsterd: veel mensen denken wc-papier nodig te hebben. Vanaf dan begint Van de Pol zijn tekeningen te dateren, zodat we kunnen zien wat er wanneer gebeurde. Zo wordt er op 18 maart voor het eerst gesproken over 'groepsimmuniteit,' en op 23 maart hebben we de tekeningen over het weekend dat er mensen door het mooie weer naar het strand gaan, toch nog onbezorgd.
Niet alleen het grote geheel
Van de Pol kijkt niet alleen naar het grote geheel, maar ook naar zichzelf. Hij constateert bijvoorbeeld dat hij zijn capuchon opdoet als hij naar buiten gaat en concludeert dat hij zich op die manier blijkbaar net iets veiliger voelt. Zo zullen anderen zich het eindeloze handenwassen herinneren en de rode handen die daarvan het gevolg waren.
Juist de gewone dingen zijn kenmerkend en daar heeft Van de Pol een goed oog voor: de klusjes die hij in huis doet en de series waar hij naar kijkt op Netflix. Het mooie is dat hij dat ook weer met zichzelf in verband brengt. Zo kijkt hij naar Tiger King, totdat hij dat ineens zat is. De hoofdpersoon exposeert zichzelf op een troon, omringd door tijgers. Megalomaan, meent Van de Pol. Daar is niks mis mee, maar het is beter te pruimen als het ondersteund wordt door een van God gegeven talent. En dan tekent hij, vol ironie, zichzelf op een troon, als Comic King, omgeven door stripboeken.
Innerlijke monoloog
Achteraf is er veel duidelijk, maar op het moment zelf zijn er verschillende stemmen die het oneens zijn met elkaar: deskundigen, politici, talkshowgasten. Dat stemt niet altijd gerust. Af en toe tekent Michiel daarom een bladzijde waarop hij op elke tekening naast zichzelf in bed ligt en een discussie met zichzelf heeft, hopend zo tot meer inzicht te komen.
Troostposter
De titel van het boek verwijst naar de poster 'Huidhonger' die Van de Pol tekende. Doordat lichamelijk contact teruggebracht was tot een minimum gingen mensen dat contact missen: een handdruk, een knuffel, een vrijpartij - dat was nog alleen mogelijk in de kleinst mogelijke bubbel: bij huistgenoten.
'Huidhonger' was een 'troostposter' van allemaal door elkaar kronkelende naakte lichamen. Het lichamelijke contact in de werkelijkheid kan niet meer, maar de verbeelding kent geen grenzen.
De titel is niet helemaal origineel: er bestond al een documentaire met die titel en een boek van Bruno Müller-Oerlinghausen en Gabriele Mariell Kriegbis en ook een boek van Gemma Boormans en Esther Cohen, maar misschien was toen de poster van Van de Poll al verschenen. Mogelijk zijn er nog meer voorbeelden. Het woord werd in korte tijd populair.
Karakters
In de loop van het boek leren we de gezinsleden van Michiel beter kennen. Het zijn werkelijk karakters geworden, al heeft Van de Poll zich wel beperkt tot enkele kenmerkende karaktertrekken. Dat helpt de betrokkenheid van de lezer, die het idee krijgt dat hij leest over mensen die hij kent.
De tekeningen zijn allemaal in vrij hoog tempo gemaakt. Daardoor gaat er wel eens wat mis, maar ook dat werkt grappig: Zo tekent hij zichzelf op de bank, maar de stand van de voet is net te hoog. Dan tekent hij er een hondje onder. En ook op de tekening aan het slot, van zijn zoon Cas heeft hij commentaar: het ene been lijkt langer dan het andere en zijn voeten zijn te groot. 'Alleen 't stopcontact achter hem is aardig gelukt,' concludeert Van de Pol, al dan niet vals bescheiden.
Michiel van de Pol is een aardig oeuvre bij elkaar aan het tekenen. Zijn tekenstijl is direct herkenbaar, de humor is nooit ver en vaak hebben de verhalen persoonlijke trekjes. Liefhebbers van zijn werk zullen dan ook blij zijn met dit coronadagboek. Maar ik kan me voorstellen dat ook degenen die nog nooit van hem gehoord hebben dit boek als documentatie willen hebben: kijk, zo was het in 2020. En nu maar hopen dat dit een uitzonderlijk jaar en dat we niet aan de huidhonger of de andere ongemakken hoeven te wennen.
Huidhonger en andere ongemakken, tekst en tekeningen Michiel van de Poll. Uitgever: Scratch, 2020, 136 blz. € 24,90. Hardcover.
Eerdere recensies op Bunt Blogt:
Hoi Teunis, opnieuw een mooie bespreking! Ik heb (mede op jouw aanraden geloof ik) "Spotters" gelezen en ik ben niet direct een fan van Michiel van de Pol. Ik geloof dat ik dit nieuwe boek ook maar aan mij voorbij laat gaan, over Corona weet ik intussen meer dan mij lief is. Groetjes, Erik
BeantwoordenVerwijderen