Even pauze

 

Plannen is niet mijn sterkste kant, blijkbaar. Het is de tijd dat ik volop in de examencorrectie zit, maar er zijn schaakwedstrijden en ik heb ook nog toegezegd dat ik zou collecteren. De tijd voor corrigeerwerk lekt weg uit mijn agenda. 

Voor lezen blijft dan weinig tijd over en voor schrijven nog minder. Ik wil best, hoor. Ik zou nog een herdenkingsstukje over Jeroen Brouwers willen schrijven, maar ik wil dat niet even snel tussendoor doen. En ik heb nog een paar strips gelezen en die verdienen ook een aardig stukje. Moishe van Typex
bijvoorbeeld of  het nieuwe deel over De avonturen van Betsy. 

Het komt wel weer. Even geduld. Ik neem even een schrijfpauze. DE komende week of weken doe ik de dingen die het dringendst lijken en dan zal er wel niet veel tijd overblijven. Mocht ik nog wat leestijd hebben, dan besteed ik die aan De draaischijf van Tom Lanoye. Daar geniet ik zeer van.  

Is er nog geen collectant bij je langsgekomen? Scan dan even de QR-code en maak wat over aan het Longfonds. Daar houdt men zich niet alleen bezig met corona, maar ook met astma, COPD, bronchitis, cystic fibrosis. En het Longfonds stuurt mij daarna weer prijzende sms'jes. 

Collecteren is trouwens een boeiende bezigheid. Je ontmoet veel aardige mensen, maar ook mensen die dingen zeggen als: 'Nu zit ik weer met een huilend kind! Ik ga echt een briefje op de deur plakken. Ik ben er helemaal klaar mee!' 

Er zijn veel mensen die tegenwoordig een briefje op de deur hebben, met de vraag of je wilt kloppen in plaats van bellen. Daar houd ik mij altijd aan, maar ik heb wel het idee dat mensen vaak niet horen dat je klopt en zeker niet als ze achter in de tuin zitten. 

Bij veel deurbellen zijn stickers geplakt. 'Geen collectes, verkopers of geloofsovertuigers' bijvoorbeeld. Of 'Geen verkopers, collectes welkom'. Dat betekent trouwens niet dat de bewoners dan ook daadwerkelijk wat geven, maar ze zijn wel vriendelijk. En vaak geven ze wel. Als ze opendoen. 

Een ouder met een kind of zelfs met meer kinderen - als die opendoet, is het bijna altijd prijs. En de kinderen mogen dan de muntjes in de bus doen. Iedereen blij. 'Dankuwel. Fijne avond.' 'Succes, hè!'

De laatste draak deel 1: Het jaden ei (Pécau / Pilipovic / Thorn)

Waarschijnlijk is al niet meer na te gaan hoe ik mijn voorkeuren heb ontwikkeld. Waarom kies ik de ene smaak ijs vaak en de andere bijna nooit, waarom luister ik naar deze muziek, lees ik deze strips, kijk ik naar deze films? Ik weet het niet, maar het gebeurt. Rigide vasthouden aan je smaak zorgt er wel voor dat veel moois (of lekkers) je ontgaat. Want ook binnen de categorie die niet je eerste keus is, zal er veel goeds zijn. Daarom is het goed af en toe het land te verkennen dat voorbij de grenzen van je smaak ligt. 

Fantasy staat niet boven aan mijn voorkeurslijstje. Dat betekent dat ik er niet zo makkelijk uit mezelf naar grijp. Maar als ik strips in dat genre lees, probeer ik er natuurlijk wel van te genieten. Dat is zowel voor de strip als voor mezelf het beste. Zo heb ik met plezier het eerste deel van Driftwereld (van Ken Broeders) gelezen. 

Onlangs kwam er weer zo'n strip binnen: De laatste draak. Op dit moment is alleen deel 1 in  het Nederlands verschenen, Het jaden ei, maar deel 2 is al aangekondigd. Hoeveel delen er uiteindelijk zullen verschijnen is nog niet duidelijk. 

Historisch

De laatste draak is een merkwaardige strip.  Aan de ene kant is het een verhaal dat historisch aandoet: het speelt zich af in het verleden in West-Europa: er zijn steden die we nog steeds kennen, vorsten wier namen bekend voorkomen en er is een paus die macht heeft. Er lopen ridders en soldaten rond. 

Maar er is ook een fantasy-element: er zijn draken. Die hebben het wel moeilijk. Er wordt namelijk op hen gejaagd, vanwege het drakoniet, een soort edelsteen die zich in de kop van de draak bevindt. Drakoniet is kostbaar en de werking ervan is krachtig. 

Officieel mag er alleen gejaagd worden op wilde draken. Er zijn ook draken die gemend worden door een drakenvrouw en daarmee uitgesloten zijn van de jacht. De vrouwen zijn lid van de Orde van de Draak. Zo lang ze maagd zijn, kunnen ze een draak berijden, al verwilderen draken vroeg of laat. 

Drakenei

Het verhaal gaat rond dat er een drakenei gevonden is. Dat is goed nieuws voor de orde. Moeder overste stuurt Umas, een drakenvrouw op onderzoek uit, samen met het meisje Jeanne. Maar ze zijn niet de enigen: Draga, een Draca-heks heeft dezelfde opdracht. Verder is er de verhaallijn van Stali, wier draak gedood is. Zij gaat naar Cinque Terre om daar een inwijdingsritueel te ondergaan. 

Zoals gezegd: op voorhand zou ik niet meteen grijpen naar een fantasystrip, maar van deze heb ik wel genoten. De laatste draak leest als een historische strip (zoals Alex), maar met iets extra's, de wereld van draken, draca's, een duistere orde. Dat is een aangename mix. Het historische maakt het verhaal aannemelijk, alsof het bijna feitelijk is. Het fantasy-element krijgt daardoor iets vanzelfsprekends, alsof het nu eenmaal hoort bij de tijd die wordt opgeroepen. 

Er moet behoorlijk wat informatie doorgegeven worden om de situatie aan de lezer duidelijk te maken. De schrijver van het scenario, Jean-Pierre Pécau, krijgt het voor elkaar om die informatie vrij natuurlijk te verweven in het verhaal: Jeanne bestudeert oude boeken, mensen vertellen elkaar wat ze gehoord hebben of verwijten elkaar wat en en passant krijg je informatie mee. Bijna nergens zijn er tekstblokken voor nodig. 

Helder

Het verhaal is niet eenvoudig, mede vanwege de verschillende verhaallijnen, maar het is wel helder. Je raakt de weg er niet in kwijt. 

Een eerste deel is over het algemeen een opmaat naar dingen die in de volgende delen moeten gebeuren. Dat is ook het geval bij Het jaden ei. Maar in het album zelf gebeurt ook veel dat je aandacht vasthoudt. 

Zo is er de strijd tussen Milaan en Florence. Zal Umas op tijd komen om de bondgenoot Milaan te helpen? En is ingrijpen eigenlijk wel gewenst? Verder weet je dat Stali zonder draak verder moet. De Orde weet nog van niets. Umas gaat naar haar op zoek. De lezer weet dat Stali zich aangesloten heeft bij een groep huursoldaten. In welk leger zullen die terechtkomen?

Tekeningen

De tekeningen, van Léo Pilipovic, zijn zonder meer goed. Het is een stijl die heel erg past bij het onderwerp van de strip. Je twijfelt geen moment aan de historische setting, gezichtsuitdrukkingen zijn duidelijk, maar niet overdreven, bewegingen van personen zijn natuurlijk. Er zijn in alle tekeningen veel details, waaruit blijkt met hoeveel aandacht de tekeningen gemaakt zijn. Aan het eind van het album is er ook nog een klein dossier met schetsen, die de manier van tekeningen nog duidelijker laten zien. 

De inkleuring door Torn doet ook veel goeds voor de tekeningen. Er wordt slim gebruik gemaakt van licht en donker. Soms onderstreept de kleur de sfeer van de tekeningen, soms is er een contrast. Op de tekeningen waarop Stali treurt bij haar omgekomen draak, is de natuur lenteachtig groen waartegen het rood van de draak mooi uitkomt. De setting is bijna lieflijk, waardoor het leed nog schrijnender lijkt. 

De laatste draak heeft alles in zich om een mooie reeks te worden: intrigerend verhaal, fraaie tekeningen, interessante thema's. Kom maar door met dat volgende deel. 

Reeks: De laatste draak

Deel 1: Het jaden ei

Uitgever: L

Oosterhout 2022, 64 blz. € 9,95 (softcover)

De saamhorigheidsgroep (Merijn de Boer)

Ons geheugen is per definitie onbetrouwbaar. Zo meende ik me te herinneren dat ik over 't Jagthuys van Merijn de Boer wel aardig positief was, maar dat het me niet helemaal overtuigde. Waarom heb ik dat zo onthouden? Nu ik teruglees wat ik erover geschreven heb, zie ik dat ik zonder terughouding lovend was. Vreemd. Niet dat ik positief was, maar dat ik het niet correct onthouden heb, bedoel ik. 

In De saamhorigheidsgroep (2020) had ik wel vertrouwen. Ik nam het op in de lijst met de beste boeken van 2020 die ik niet gelezen heb. Intussen heb ik het boek wel gelezen. Goede roman. 

Centrale figuur is de diplomaat Bernhard Wekman. In 2018 is hij gestationeerd in New York. Hij spreekt af met een vrouw, maar beseft ineens dat het een vergissing is en waarom hij juist door haar geïntrigeerd is. Dat heeft te maken met een vrouw uit het verleden. Onlangs heeft hij ook bezoek gehad van iemand die hij uit dat verleden kent. Alles staat klaar om de herinneringen wakker te maken. 

Idealisten

Dat gebeurt in het tweede deel, dat zich afspeelt in het begin van de jaren tachtig, in Haarlem. Daar bestaat de saamhorigheidsgroep, een groep idealisten die tien procent van hun inkomen inleveren om projecten in de derde wereld te steunen. Bernhard is bevriend met Felix, die lid is van deze groep, en wordt ook lid. Hij wordt in de groep opgenomen, maar is ook een beetje een buitenstaander. Zo bezit hij een auto, waar de rest van de groep aanvankelijk niet van op de hoogte is. Dat is een uitstekende positie om de rest van de groepsleden te observeren.

In dit deel wisselt het perspectief, zodat alle personages ruimte krijgen. Het is een zeer vermakelijk deel, dat satirische trekken vertoont. Maar Bernhard heeft niet alleen kritiek. Soms is hij ook wel jaloers op de manier waarop de groepsleden leven. Vooral die ambivalentie maakt zijn positie interessant. 

Als hij kennismaakt beziet hij de groepsleden als volgt:

Alle mannen droegen net als Felix een baard. De vrouwen hadden veelkleurige jurken aan. Ze straalden zoveel vrolijkheid en geluk uit, dat het een beetje intimiderend was. 

Jaren tachtig

Het verhaal plaatsen in het begin van de jaren tachtig gaat De Boer goed af. Soms komen zijdelings actualiteiten ter sprake zoals de Falklandoorlog en we hebben nog partijen als de PPR en de PSP (waarnaar ook de afbeelding op de cover verwijst). Een enkele keer gaat het net fout. De Postbank bestond nog niet in 1982 of 1983 en ik vroeg me af of we toen de term 'polyamoreus' al kenden. 

Bernard richt zijn liefde overigens maar op één vrouw, Liza en dat geeft natuurlijk complicaties. Ze is namelijk al met Tristan. Tristan is een kunstenaar met een staart. Hij zou eigenlijk een bril moeten hebben, want hij ziet niet scherp. Dat laatste levert nog enkele grappige situaties op. 

Aan het eind van het boek keert Bernhard terug naar Haarlem en kijkt wat er over is van de groep. Hij ontmoet verschillende groepsleden die hij kent van vroeger. 

Lichte toon

De saamhorigheidsgroep is helder geschreven en je raast er doorheen. Het is een vermakelijk verhaal, dat ook tragische kantjes heeft. Aan de ene kant geeft het een beeld van een tijd en van een groep mensen, maar het schetst ook de persoonlijke besognes van iedereen en het laat je nadenken over filantropie en over mechanismen binnen een groep. De toon is licht en ik werd vrolijk van het verhaal. 

Niet alle verhaallijnen worden netjes afgehecht en dat is eigenlijk wel mooi. Soms scheert De Boer bewust net langs een plot. Dan is er net geen confrontatie of heeft een personage net niet door wat er werkelijk speelt. Dat werkt uitstekend. Er is niet geprobeerd het verhaal koste wat kost kloppend te maken, maar voor mijn gevoel klopt dat juist. 

Heerlijk boek. Aanrader. 

Irena. Deel 1: Het getto (Morvan / Tréfouël / Evrard)

Er verschijnen nog steeds behoorlijk wat strips over de Tweede Wereldoorlog. Aan de ene kant is dat opmerkelijk: die oorlog is al vijfenzeventig jaar achter de rug. Aan de andere kant is dat ook wel begrijpelijk: het is een trauma binnen West-Europa en iedereen kent nog mensen die deze oorlog hebben meegemaakt. De verhalen over de oorlog waren nog overal rond. 

In oorlogstijd worden de verhoudingen tussen mensen op scherp gesteld. Ook in vredestijd nemen mensen beslissingen, maar tijdens een oorlog kunnen de consquenties veel groter zijn. Een vriend vraagt of hij een tijdje bij je mag logeren is toch nog heel wat anders dan een vriend die vraagt of hij bij je mag onderduiken. Dan blijkt pas wat jullie vriendschap waard is. 

Sommige mensen nemen, ook als ze gevaar lopen, beslissingen omdat ze vinden dat ze die moeten nemen, omdat er daden van ze gevraagd worden, ondanks de mogelijke gevolgen. Zij gaan door waar anderen zich mogelijk zouden laten afschrikken. 

2500 kinderen

Over zo iemand gaat de stripreeks Irena, waarvan het eerste deel, Het getto, verschenen is. Irena Sendlerowa (ook bekend als Irena Sendler) leefde van 1910 tot 2008 en was een Pools verzetsstrijdster. In de Tweede Wereldoorlog redde ze 2500 kinderen uit het getto van Warschau. 

De tekenstijl van David Evrard is niet realistisch, waardoor de plaatjes iets goedmoedigs krijgen. Dat is een gewaagde keuze, want de setting van het verhaal is dat allerminst. Bij het begin van het verhaal zit Irena in de cabine een vrachtwagentje en vraagt om toegelaten te worden tot het getto. Ze werkt voor de afdeling welzijnswerk en ze heeft recht op toegang, al zou een officier haar die liever weigeren. Zijn taal is dreigend, er zijn gewapende soldaten, er zijn prikkeldraadrollen aan de bovenkant van de hekken en toch heb je het idee, door de manier van tekenen, dat het misschien allemaal wel meevalt. 

De hoop voor de toekomst leeft in de hoofden van de kinderen. Ze verwachten veel van Irena: voedsel, kleding en misschien is ze zelfs wel in staat om hen onzichtbaar te maken, zodat ze uit het getto kunnen. 

De geest van vader

Irena doet wat ze kan, maar de situatie biedt weinig uitzicht. Een stervende vrouw vraagt aan Irena hulp voor haar zoontje. Wil Irena voor hem zorgen? Dan wordt de betrokkenheid die Irena heeft met de mensen die aan haar toevertrouwd zijn nog sterker. Ze gaat proberen kinderen weg te krijgen uit het getto. Ze voelt zich gesteund door de geest van haar vader, ook een welzijnsarts, die al in 1917 is overleden. 

De toestand in het getto is al slecht, maar de maatregelen worden nog strenger, waardoor de positie van de Joden verslechtert. De verschillende decreten worden zonder commentaar weergegeven. De tekst alleen zegt al genoeg. Die sobere presentatie werkt heel goed. 

Tussendoor krijgen we beelden uit een toekomst, waarin Irena al is opgepakt en verhoord wordt. Het doet vrezen dat haar acties niet goed aflopen. 

Schrijnend

Van de goedmoedigheid die in het begin opgeroepen leekt te worden door de tekenstijl is weinig meer over. De lezer zit dan al zo ver in de narigheid van het verhaal, dat de vriendelijkheid van de stijl die alleen nog maar schrijnender maakt. Juist door de ellende niet vet aan te zetten, bereikt de tekenaar dat die ellende wordt overgebracht en dat die onontkoombaar wordt voor de lezer. 

De scenarioschrijvers, Jean-David Morvan en Séverine Tréfouël, kozen ervoor om niet de biografie van Irena Sendlerowa te schrijven, maar om een verhaal te maken van wat ze heeft meegemaakt en gedaan. Dat lijkt me een goede keuze: als lezer ga je gemakkelijk mee in dat verhaal. Aan het eind van dit album wil je in ieder geval weten hoe ze zo veel kinderen heeft kunnen redden en hoe ze uiteindelijk toch is opgepakt. 

Dit album is geschikt voor een heel brede doelgroep. Zelfs jonge lezers kunnen het verhaal lezen, als de lotgevallen van kinderen in de oorlog en van iemand die hen probeert te helpen. Volwassenen hebben een breder perspectief en kennen grofweg de loop van de oorlog, neem ik aan. Maar deze geschiedenis kennen ze wellicht niet. Het is een verhaal dat het beeld van de oorlog nog wat completer maakt. 

Reeks: Irena

Deel 1: Het getto

Scenario: Jean-David Morvan / Séverin Tréfouël

Tekeningen: David Evrard

Inkleuring: Walter

Uitgever: Silvester

's-Hertogenbosch 2022, 68 blz. € 9,95 (softcover)

Een goede moeder (Jan van Mersbergen)

De boeken van Jan van Mersbergen lees ik altijd met plezier, al is me niet helemaal duidelijk waarom. Misschien omdat ze nooit de neiging hebben  om te imponeren, maar eerder uitstralen dat ze 'gewoon' willen doen. De personages zijn meestal niet uitzonderlijk, maar mensen die ook maar hun best doen om zich door hun leventje te worstelen. De stijl is in alle boeken vrij sober. 

De vorm van de boeken verschilt per keer. Het soort verhaal dat Van Mersbergen vertelt, verschilt per boek qua setting, maar er zijn wel overeenkomsten tussen de verhalen. In Een goede moeder lijkt de vorm een soort dossier. In dat dossier zit de geschiedenis van Anja, een moeder met problemen. Haar ex-man, Evert, heeft dat dossier opgevraagd en achteraf heeft hij er hier en daar zinnetje commentaar bij geschreven. 

Voor in het boek staat een lijst met alle betrokkenen. Het gaat om Anja, Evert, hun dochter Anouska/Noes en een hele rij aan hulpverleners, buren en kennissen. 

Verhaallijnen

In het boek hebben we twee verhaallijnen: de mailtjes van Evert (vanaf 4 oktober 2017), die voornamelijk de behandeling van Anja en de omgang met Anouska betreffen. Daartussendoor lezen we het verhaal van Anja, dat een week in 2019 beslaat, te beginnen bij 28 maart. Het zijn spraakberichten die ze naar haar behandelaar Thomas Wessels stuurt en het zijn er nogal wat: in totaal 75 berichten en sommige zijn ook nog verdeeld in twee delen. Alleen al op de eerste dag stuurt Anja er zeventien. 

In die spraakberichten krijgen we het verhaal van Anja te horen. Na de dood van haar hond wordt ze aangetroffen tussen strips van medicijnen en dan wordt er meteen een melding gedaan. Er wordt gedacht dat ze bewust te veel pillen heeft geslikt, maar Anja houdt ruimte voor een andere interpretatie. 

Expeditie

Op woensdag komt Anouska altijd bij Anja langs. Met Anja gaat het niet goed: vaak kan ze nauwelijks lopen en kost het haar moeite om van haar matras te komen. Maar vorige week woensdag heeft ze het plan opgevat om met haar dochter naar haar tuintje te gaan. Dat is een hele onderneming, want die tuin ligt enkele straten verderop. In de loop van het boek krijgen we een verslag van die expeditie. 

Anja doet dat verslag in de tegenwoordige tijd. Dat is goed voor het verhaal, maar het is niet zo geloofwaardig. Je kunt je ook afvragen hoe aannemelijk het is dat Anja zo uitgebreid haar verhaal doet. Voor mijn gevoel bleef dat het hele boek door wel een beetje wringen. 

Een woud van instanties

De mailtjes van Evert laten vooral zien hoe stroperig de hulpverlening verloopt. Een woud van instanties en hulpverleners en er is nauwelijks iemand die een knoop doorhakt, die echt doet wat er nodig is. Daar zit wel een satirische kant aan, neem ik aan, maar het laat ook zien hoe ontmoedigend het is dat mensen, van wie ik aanneem dat ze betrokken zijn, niet wat meer daadkracht kunnen tonen. 

Anja was actrice. Ze heeft, dertig jaar geleden, toen ze nog maar eenentwintig was, de rol gespeeld van een vrouw, Lennie, met wie het niet goed ging. Ook Lennie slikte een grote hoeveelheid medicijnen. Er zijn zoveel overeenkomsten tussen Lennie en Anja, dat die laatste zichzelf wel eens als 'Lennie' aanspreekt: 'Waag het niet aan schuld te denken, Lennie.'

Evert heeft het lang met Anja geprobeerd en ze ziet ook wel dat hij zijn best heeft gedaan: 

Hoe moe hij was. Hoe hij al die jaren maar doorging en hoe hij dat van jongs af aan meegekregen heeft. Niet zeuren, doorgaan en leveren op ieder moment van de dag, wat er ook gebeurt, klaarstaan, je mannetje staan, voor eten zorgen en opruimen en als er dan nog iets bij komt dan neem je ook dat gewoon op je, en flink zijn. 

Controle

Een complicerend factor is dat Evert degene is die ons het verhaal presenteert. Zag Anja echt dat hij zo zijn best heeft gedaan of heeft hij dat in het verhaal geschreven? Komt Evert zelf niet erg schoon uit het verhaal? Behalve dan dat hij alles onder controle wilde houden. Toen Noes nog een baby was noteerde hij bijvoorbeeld precies wanneer ze haar flesje kreeg en hoeveel ze gedronken had. 

Evert bemoeit zich na de scheiding heel erg met de behandeling van Anja, maar dat heeft vooral te maken met zijn zorgen over Anouska, die intussen bijna twaalf jaar oud is. Zo wil hij voorkomen dat ze voor haar moeder moet zorgen. Het is zelfs niet de bedoeling dat ze een glaasje water voor Anja haalt. 

In het verhaal van Anja krijgen we een kijkje in haar hoofd: ze wil graag een goede moeder zijn, maar hoe doe je dat als het je al te veel moeite kost om je ogen te openen of om te lopen? Als ze gedwongen wordt haar verantwoordelijkheid te nemen, blijkt Anja meer te kunnen dan je verwacht zou hebben. Een groot deel van haar lichamelijke problemen zal ook wel een psychische oorzaak hebben. 

Van Mersbergen krijgt het wel voor elkaar om Anja geloofwaardig te maken en je hebt als lezer echt met haar te doen. 

Ouderschap

Ouderschap en het zorgen voor kinderen of geliefden komt in meer werk van Jan van Mersbergen voor. In Naar de overkant van de nacht gaat het om een zorgende man die in een nacht een beslissing moet nemen; De laatste ontsnapping gaat over een vader en een zoon;  in De ruiter probeert een vader zijn dochter te beschermen, maar hij is in dit boek meer op de achtergrond. In De onverwachte rijkdom van Altena zien ouders een bron van inkomsten, wat goed uitkomt omdat hun kind hulp behoeft. 

Het thema van al of niet afhankelijk zijn van een ander speelt een rol in zo'n beetje alles wat ik Van Mersbergen heb gelezen. Bij de relatie tussen ouders en kinderen is die afhankelijkheidsrelatie er van nature. Misschien dat Evert daarom Anouska extra wil beschermen. 

Een goede moeder is weer een vrij goed boek, waarin Van Mersbergen ons meeneemt in het hoofd van een vrouw met psychische problemen. Daarnaast laat hij zien hoe moeizaam hulpverlening in Nederland op gang komt en welke bureaucratie erbij komt kijken. Die eindeloze rij aan spraakberichten vond ik wat minder geloofwaardig, maar als je je daarover heen zet (En waarom zou je dat niet doen?), valt er veel te genieten in Een goede moeder. 

Eerder schreef ik over:

De grasbijter

Naar de overkant van de nacht (en ook hier)

De laatste ontsnapping

De onverwachte rijkdom van Altena

Jonathan Cartland De rivier van de wind / De vloek van het water (Michel Blanc-Dumont / Laurence Harlé)

Westerns hebben altijd op mijn belangstelling kunnen rekenen. Al in de jaren zestig las ik in Sjors altijd als eerste de strip over Old Shatterhand (en meteen daarna Billie Turf, maar dat terzijde). Een buurjongen voorzag me van de strips over Kid Colt en Rawhide Kid, revolverhelden met een goed hart, die toch opgejaagd werden door de overheden. Later keek ik naar series als Bonanza en las ik reeksen als Comanche. 

De strips over Jonathan Cartland spelen zich in dezelfde setting af: paarden, native Americans, de prairie en de bergen. Maar Cartland is wel een bijzondere held. Hij zoekt het conflict meestal niet op, maar toch komt hij in allerlei benarde situaties terecht. Het lijkt soms wel of Laurence Harlé, van wier hand het scenario is, het de hoofdpersoon expres lastig wil maken. Zo wordt hij in deel 5 en 6 gevangen gehouden door een indianenstam en door een familie die wil dat hij hen gidst naar de bron van een rivier. 

Deel 5, De rivier van de wind draait om een Duitser die zijn droomkasteel wil bouwen in een gebied dat behoort aan de oorspronkelijke bewoners. Verder gaat het niet helemaal goed met Cecilia en aan het eind van het deel wordt zelfs gesuggereerd dat ze de graaf vermoordt. Door het meer dat de graaf laat aanleggen, droogt bovendien de rivier op, die belangrijk is voor de stam die daarbij woont.

In Deel 6, De vloek van het water, komen de lijnen samen en komen we erachter wat er nu werkelijk speelt. Jonathan moet zich door allerlei moeilijkheden worstelen en is overal getuige van. Soms speelt hij een actieve rol, maar soms ook overkomen de gebeurtenissen hem. 

Het zit allemaal wel behoorlijk in elkaar, maar het verhaal kent wel veel omwegen om tot het uiteindelijke doel te komen en dat begon me op den duur wel wat te irriteren. Soms mocht het wel een beetje opschieten. 

Boodschappen worden door het verhaal niet expliciet overgebracht, maar impliciet zit er altijd wel een soort notie van goed en kwaad in, waarbij Cartland aan de goede kant staat. Ook die lading zit me tijdens het lezen niet helemaal lekker. In de twee delen rijdt er een malle prediker rond en zo bont maakt de scenarioschrijver het niet, maar ik heb steeds het idee dat mij toch en passant wat meegegeven wordt. Maar dat is bij meer strips het geval en meestal kan ik dat wel hebben. Ik snap niet goed waarom het me nu toch een beetje ging tegenstaan. 

Ik zie wel dat de verhalen over Cartland meer diepgang hebben dan een simpel avonturenverhaal, maar misschien kies ik toch voor het laatste, als dat goed wordt verteld. Het ligt er allemaal niet dik bovenop, maar voor mijn gevoel willen de verhalen over Cartland net iets te veel, terwijl ik in de eerste plaats een goed verhaal wil lezen. 

Gelukkig zijn er de tekeningen van Michel Blanc-Dumont, waar weinig op aan te merken is.  Zowel deel 5 als deel 6 beginnen met dieren: bizons en wolven. De vlezigheid van de dieren valt op: je ziet hun spieren en hoe ze daardoor bewegen. Ze lijken meer dier dan in menige andere strip. 

En zo gaat het eigenlijk bij alle tekeningen. Niet alleen zijn ze technisch goed, maar uit elke pennenstreek blijkt de aandacht (misschien moet ik wel zeggen: liefde) waarmee de tekenaar te werk is gegaan. 

De hardcovers zijn van groot formaat, zodat de tekeningen des te mooier uitkomen. In deel 5 bestaat het dossier alleen uit tien potloodtekeningen. Het zijn portretten de ooit als losse prenten in een portfolio uitgebracht zijn in gelimiteerde oplage. Ze laten nog maar weer eens zien hoe gaat Blanc-Dumont kan tekenen. Het zijn prachtige karakterkoppen geworden. 

In deel 6 bestaat het dossier uit een interview met Laurence Harlé. Daarin komt ook de samenwerking tussen tekenaar en scenariste aan bod. Daarna volgen nog afbeeldingen van de oorspronkelijke omslagen van de twee albums, uit 1979 en 1982.

Jonathan Cartland is een strip voor liefhebbers en soms moet je even volhouden bij het lezen. Maar de kwaliteit van de tekeningen zal door iedereen erkend worden. 

Over de eerdere delen schreef ik ook:

Deel 1 en 2

Deel 3 en 4

Reeks: Jonathan Cartland
Titel deel 5: De rivier van de wind
Titel deel 4: De vloek van het water
Scenario: Laurence Harlé
Tekeningen: Michel Blanc-Dumont
Uitgever: Sherpa
Haarlem 2021, hardcover, groot formaat, 56 blz. € 29,95