Natuurlijk heb ik wel eens muziek van Wagner (1813 - 1883) gehoord en ik weet dat er jaarlijks Festspiele in Bayreuth zijn, maar hoe het zit met de nazaten van componist was mij tot voor kort niet bekend. In de strip Wagners nalatenschap krijg je daar een beeld van.
Wagner was getrouwd met Cosima, dochter van Liszt en samen kregen ze drie kinderen, Isolde, Eva en Siegfried. De eerste twee waren buitenechtelijk, maar werden erkend door Cosima's eerste echtgenoot. Dat Wagner al eens getrouwd was en de geschiedenis met Mathilde Wesendonck laat ik hier even rusten.
Zoon Siegfried Wagner (1869 - 1930) trouwde met Winifred Williams (1897 - 1980). Ze kregen vier kinderen: Wieland, Friedelind, Wolfgang en Verena. Wieland trouwde met Gertrude Reissinger en Verena met Bodo Lafferenz.
Voor de Tweede Wereldoorlog was Adolf Hitler al een graag geziene gast in Bayreuth, waar hij Winifred en de kinderen van Siegfried en haar ontmoette.
 |
| Hitler met Verena en Friedelind Wagner |
Wieland Wagner en Anja Silva
In Wagners nalatenschap gaat het vooral om Wieland die in het begin van de jaren zestig de artistieke leiding heeft over de Bayreuther Festspiele. Hij heeft een buitenechtelijke relatie met de zangeres Anja Silva (geboren in 1940).
 |
| Anja Silva in 1968. Bron: Wikipedia |
Welke bronnen Desberg gebruikt heeft, wordt niet vermeld, maar een daarvan zou De Wagnerclan (2007) van Jonathan Carr kunnen zijn. Het verscheen in 2009 in het Nederlands. Daarin is te lezen dat Wagner wel populair was bij Hitler, maar dat de opvoeringen van zijn werk gedurende de periode van het Derde Rijk juist afnamen. Een geur van antisemitisme bleef altijd aan Wagner kleven, ook door diens uitlatingen. In de strip geeft Winifred, de dochter van de componist, de verklaring dat die uitlatingen voortkomen uit de rivaliteit van Wagner met Mendelsohn en Meyerbeer.
Wieland, die een uitmuntend regisseur zou blijken, wil met het werk van Wagner nieuwe wegen inslaan, maar hij heeft te kampen met krachten die de traditie koesteren. Later zal Katharina, dochter van zijn broer Wolfgang, definitief de modernisering door kunnen voeren.
Kamp Flossenbürg
De strip begint met een scène uit de oorlog: een ontsnapping uit kamp Flossenbürg, vlak voor de bevrijding. Wieland heeft op dat moment een functie in het kamp. Bij de ontsnapping worden verschillende gevangenen gedood. Na de oorlog wordt Wieland geconfronteerd met dat verleden. Hij was volgens de strip niet een van de daders, maar hij is ook nooit veroordeeld voor alles waarbij hij betrokken was. Anja dwingt Wieland om zijn oorlogsverleden onder ogen te zien. Dan pas zal hij verder kunnen.
In Wagners nalatenschap ligt de sympathie bij Anja en Wieland. We krijgen de indruk dat Wieland ten diepste wel deugt en dat is misschien net iets te gemakkelijk. Zijn tegenpool is Bodo Lafferenz, de man van zijn jongste zus, Verena. Aan hem lijkt niets te deugen.
Die zwartwit-tekening van de karakters doet wel wat afbreuk aan het verhaal, maar het onderwerp is interessant. Het werk van Wagner is beladen en Wieland is vastbesloten met dat werk nieuwe wegen in te slaan. Ook wil hij werk uitvoeren dat Hitler verafschuwd zou hebben, zoals opera's van Alban Berg.
In het scenario is er overigen een enkele keer een rare wisseling van perspectief. In twee opeenvolgende tekstblokken is de 'ik' de ene keer Wieland, de andere keer Anja.
Tekeningen
De tekeningen van Emilio van der Zuiden zijn gemiddeld genomen wel goed, maar er zijn wel wat missers. De scène waarin Wieland, een jongen nog, botst met zijn toekomstige zwager Bodo, moet behoorlijk gewelddadig zijn, maar als lezer voel je dat geweld niet. De verhouding zijn net niet goed, de bewegingen zijn niet vloeiend, de houdingen net te houterig. Er is ook een vrijscène die veel te afstandelijk blijft.
Maar over het algemeen zijn de tekeningen heel behoorlijk en het verhaal boeit ook. Van de nalatenschap van Wagner wist ik weinig af en het was prettig om daar in een strip kennis mee te maken. Silvester heeft er verder weer een mooi album van gemaakt, met op de binnenkant van de stofomslag in het groot de tekening waarop Hitler met de familie Wagner poseert voor het beeld van de componist.
Titel: Wagners nalatenschap
Tekst: Stephen Desberg
Tekeningen: Emilio van der Zuiden
Inkleuring: Jack Manini
Vertaling: Mariella Manfré
Uitgever: Silvester Strips
2024, 80 blz. € 29,95 (hardcover, stofomslag)
Eerder schreef ik over ander werk van Desberg en Van der Zuiden:
De rivieren van het verleden (Desberg / Corboz)
Hoi Teunis, ik ben een groot fan van de opera's van Richard Wagner. Ik heb van zijn meeste opera's (inclusief de 4 delen van "Die Ring des Nibelungen") wel een uitvoering bijgewoond in de Stopera. Jammer dat ik wegens gezondheidsklachten al meer dan 10 jaar geen opera's meer kan bijwonen. Thuis een opera draaien is ook leuk, maar toch niet hetzelfde. Groetjes, Erik
BeantwoordenVerwijderenWeer heel erg bedankt voor je reactie, Erik. Eerlijk gezegd ben ik nog nooit naar een opera geweest en op tv heb ik wel eens een stukje gezien, maar nooit een hele opera. In werkelijkheid zal het allemaal wel veel overweldigender zijn.
BeantwoordenVerwijderenHoi Teunis, misschien leuk om te lezen: http://erikleest.blogspot.com/2018/10/mijn-favoriete-muziek-operas.html. Groetjes, Erik
BeantwoordenVerwijderenGa ik lezen!
VerwijderenJe moet de biografie van Wagner er nog even op naslaan of even kijken op https://nl.wikipedia.org/wiki/Richard_Wagner . Wagner was eerst (kinderloos) getrouwd met Minna, daarna had hij een verhouding met Mathilde Wesendonck, vervolgens met Cosima Liszt (uit de verhouding kregen ze de dochters Isolde en Eva, die echter erkend werden door Cosima's toenmalige echtgenoot Hans von Bülow) en uiteindelijk trouwde hij met Cosima en kreeg hij uit dit huwelijk nog zoon Siegfried.
BeantwoordenVerwijderenDank voor de correctie, Peter! Ik heb het veranderd!
VerwijderenHoi Teunis, het lukte mij nu niet om op mijn eigen blog te reageren op jouw reactie. Opera's bestaan volgens mij uit 3 elementen: een orkest, een koor en een aantal solisten. Als je een uitvoering bijwoont komt daar meestal nog de enscenering op het toneel bij. Dat laatste is leuk om naar te kijken, maar voegt in mijn beleving weinig toe, het draait toch om de muziek. Als je eens een opera wilt beluisteren dan raad ik je aan om te beginnen met één van de opera's die ik in mijn stukje heb genoemd. Dan zit je vrij zeker goed, deze zijn allen toegankelijk voor iemand die een beetje van klassieke muziek houdt. Groetjes, Erik
BeantwoordenVerwijderenNu wil ik toch wel even reageren. :-)
BeantwoordenVerwijderenWat mij betreft maakt het heel veel uit hoe de enscenering op het toneel is. Dat maakt het juist opera in mij beleving. Dus de hele totale ervaring van muziek, verhaal, decor, aankleding en hoe de zangers acteren. Zo ben ik verliefd geworden op Der Ring des Nibelungen van Wagner door de uitvoering van de regisseur Pierre Audi.
Hoe langer jullie over opera praten, hoe meer ik denk dat het toch een gemis is dat ik nooit naar de opera ben geweest. Bedankt voor jullie reacties!
BeantwoordenVerwijderen