Jaren geleden betoogde een van mijn neven dat hij geen magnetron wilde: hij hoefde geen bestraald eten. Dat kon ik niet volgen: volgens mij was er altijd straling en bestond er dus helemaal geen onbestraald eten. Natuurlijk was (en ben) ik geen deskundige: ik praatte na wat ik ergens gelezen had.
Maar als je je ergens in verdiept, blijkt de wereld nog wonderlijker in elkaar te zitten dan je dacht. Dat overkwam wetenschapsjournalist Sander Funneman, die in 1986 aan het einde van een lezing een hand-out kreeg waarop te lezen was dat alles werkt door elektriciteit en magnetisme. Niet veel, maar alles dus. Hij ging het onderzoeken.
De kennis die hij sinds die tijd vergaard heeft, heeft hij op een rijtje gezet en die is getekend door Peter Brouwers. Dat werd uiteindelijk een boek van ruim driehonderd pagina's dik: Elektrisch Leven.
Samenvatting
Het is een informatief boek, waarbij elk hoofdstuk eindigt met een samenvatting van de informatie. Wie de kern van dat hoofdstuk wil weten, kan later altijd naar zo'n samenvatting terugbladeren.
Door het hele boek heen loopt er een verteller, die ons meeneemt. Dat is werkelijk een vondst. Je hebt daardoor het idee dat iemand tegen je praat, wat de betrokkenheid met de stof vergroot. Het personage heeft niets betweterigs. Eerder lijkt hij een beetje naïef en hij verwondert zich over al het moois dat hij te zien en in te zien krijgt.
Niet alleen dit personage is goed getekend door Peter Brouwer, maar al zijn tekeningen zijn een wonder van helderheid. Hij tekent wat uitgelegd wordt zo, dat je het snapt. Natuurlijk komt dat ook door de tekst, maar de tekeningen helpen heel erg mee.
Elektriciteit en magnetisme blijken werkelijk overal te zijn. Er zullen ook andere manieren zijn om naar de wereld te kijken, maar wie de blik op deze twee verschijnselen krijgt visie op de wereld die hij niet eerder had, schat ik zo in.
Prachtige weetjes
Verschijnselen die bekend zijn, blijken maar half te kloppen. Hoe brengen bijen stuifmeel over? Die blijft aan hun vacht kleven, toch? Maar hoe komt dat? Doordat bijen positief geladen zijn en bloemen negatief. Daarom blijft het stuifmeel zo goed 'plakken'. Nooit geweten.
Zo staat Elektrisch Leven vol met prachtige weetjes: bliksem is de sleutel tot de bevruchting van alle planten, botten vormen een batterijensysteem dat elektriciteit opslaat, spermacellen en eicellen zijn elektrosensitief, vossen gebruiken een gps-systeem om op muizen te jagen, sommige bacteriën kunnen magneten produceren, vuurmieren zijn dol op elektriciteit.
Acht hoofdstukken
Funneman behandelt de stof in acht hoofdstukken: Insecten, Microben, Bliksem, Planten, Kosmos, Ecosysteem, Mensen en Toekomst. Dan heb je zo'n beetje elk gebied wel gehad. Er zijn vragen beantwoor die je daarvoor niet had en er komen ook vragen op, waarop weer geen antwoord wordt gegeven. Hebben die zwenkende spreeuwenzwermen ook te maken met elektromagnetisme?
Na het lezen van het boek ga je je bij bijna alles afvragen of het te maken heeft met elektriciteit of magnetisme. Het antwoord zal wel 'ja' zijn. Je vraagt je af waarom je dat tot nu toe nooit geweten hebt. Blijkbaar kunnen we goed leven met onwetendheid. We weten niet wat we niet weten, maar je gaat je wel afvragen welke kennis er nog meer onder handbereik is zonder dat je het weet.
Qua sfeer doet Elektrisch Leven me wel denken aan Het verborgen leven van bomen, dat ook zo vol mooie weetjes stond en ook op een persoonlijke en betrokken manier verteld.
Het lijkt me dat Elektrisch Leven ook aan zal slaan bij mensen die nooit een strip lezen, maar die wel nieuwsgierig zijn naar wetenschap, of gewoon naar de wereld om hen heen. Ik weet nu al dat ik dit boek verschillende keren cadeau zal geven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten