Eigenlijk weet ik niet meer hoe ik eraan kwam; waarschijnlijk via mijn buurjongen Chris, die ouder was dan ik - de western comics over Kid Colt en Rawhide Kid. Ze waren altijd op de vlucht voor de wet, maar ten diepste deugden ze. En ze konden schieten als geen ander. Met zulke personages wilde ik me wel identificeren.
Ik denk dat dat nog steeds bij veel lezers het geval is: je identificeert je met het buitenbeentje dat tegenwerking krijgt van de omgeving, maar dat toch een winnaar blijkt te zijn. Zoiets zal wel tegemoetkomen aan ons rechtvaardigheidsgevoel en misschien geeft het ook troost: ook als je in de shit zit, blijkt er toch nog ergens een uitweg te zijn.
Cowboy in de Peel
Het lijkt me dat de serie Dutch daar ook op gebaseerd is. In het eerste deel, Cowboy in de Peel, leren we de hoofdpersoon, Dutch, kennen. Hij vecht in het Amerikaanse leger tijdens de burgeroorlog, maar hij deserteert, om nobele motieven: hij kan niet tegen onrecht.
Omdat hij een veilig heenkomen moet zoeken, besluit hij om naar Nederland te gaan, waar zijn roots liggen. Met zijn paard gaat hij scheep, de oceaan over. In het tweede deel, Outlaws op de vlucht, is hij nog steeds in een dorp in de Peel, waar er kermis is. De turfbaron, Van Hooijdonck, maakt goede sier met het uitdelen van gratis bier.
Zijn dochter, Wies, is sociaal bewogen en gaat geregeld de confrontatie met haar vader aan: 'Jammer dat u minder om hen geeft dan om uw winst.' Dutch ziet wel wat in deze Wies, maar ze is voorbestemd te trouwen met de veldwachter, Anton.
Uiteindelijk kiest ze voor Dutch, die zich net in de nesten heeft gewerkt. Op de kermis werkt een oude vriend van hem, die zich als curiositeit in een kooi ten toon laat stellen als 'De negerkoning van Afrika'. Als Dutch hem daar weghaalt, sticht hij per ongeluk brand. Ze moeten vluchten, samen met Wies, die zich ook niet meer kan vertonen nadat ze Anton heeft neergeschoten. Dutch' maat, de turfsteker Driek, heeft contacten met de anarchisten in Brussel en daar zoeken ze een plekje.
Anarchisten
In de negentiende eeuw roerde het anarchisme zich in Europa. In 1864 was de Internationale Arbeiders-Associatie (De eerste Internationale) opgericht. In Brussel zou er in 1865 een congres gehouden worden, maar de Belgische regering verbood het. In 1868 kwam het er alsnog van (na congressen in Genève en Lausanne). Op het congres stelde Michael Bakoenin een resolutie op waarin vastgelegd werd dat in het geval van oorlog tussen Europese landen grote algemene stakingen die oorlog moesten stoppen. Karl Marx was daar overigens tegen, omdat hij het niet realistisch achtte.
Het is dus niet vreemd dat Drieks anarchistische vrienden juist in Brussel te vinden zijn en ook niet dat het gerucht gaat dat Bakoenin daar gaat spreken.
Scenario
Het scenario van Dutch is geschreven door Ger Apeldoorn. Het is origineel om een cowboy in Nederland te plaatsen en dan ook nog eentje met Nederlandse wortels. Misschien zongen wij daar vroeger als kind al over: 'Een Nederlandse Amerikaan, die zie je al van verre staan.'
Dutch moet op de vlucht voor de autoriteiten en net als Kid Colt en Rawhide Kid deugt hij. Wij leven mee met Dutch en vertrouwen erop dat hij het redt. Maar voor de spanning moet een held niet alleen sterk zijn, maar ook kwetsbaar, zodat de kans bestaat dat hij ten onder gaat. Dat heeft Apeldoorn goed gezien. In een gevecht met de veldwachter delft onze cowboy het onderspit (al was hij toen zeker niet op zijn best). Het zorgt er wel voor dat Wies zich over de gewonde ontfermt.
Sterke vrouw
Dat is het tweede aantrekkelijke van het verhaal: niet alleen de kwetsbare held die steeds op de vlucht moet, maar ook nog de genegenheid van een vrouw en dan ook nog een sterke vrouw: ze schiet beter dan de veldwachter.
Een sterke vrouw als personage (noem de voorbeelden maar op) is altijd aantrekkelijk, juist omdat ze, zeker in een strip in een historische setting, altijd een zwakke positie heeft. Wies legt zich daar duidelijk niet bij neer en komt zo automatisch dicht bij ons te staan. We hebben hier niet voor niets voor niets een vrouwenemancipatie in verschillende golven gehad. Ook het niet accepteren van racisme is iets wat in deze tijd past en dat in de negentiende eeuw uitzonderlijk was.
Dutch apelleert aan onze empathie, aan onze neiging om zich met een winnaar te identificeren, juist als die het moeilijk heeft en ook nog onze waarden vertegenwoordigt. Tegelijkertijd is de strip geworteld in het verleden en is de historische setting doordacht.
Geen afgerond verhaal
In een serie met een doorlopend verhaal is een album nooit helemaal afgerond, maar eigenlijk wil je wel een soort afgeronde episode hebben. Dat biedt Outlaws op de vlucht niet. Het is meer een reeks spannende gebeurtenissen die nog wel even aan kan houden. Het verhaal had ook nog even door kunnen gaan of eerder op kunnen houden, voor mijn gevoel.
Natuurlijk, er is een grote lijn, maar het verhaal van Dutch moet het meer hebben van de afzonderlijke gebeurtenissen, die zich steeds weer op een andere plek afspelen, zoals we dat kennen van een road novel. In al die gebeurtenissen zit spanning, zodat het verhaal lekker blijft lezen.
Tekeningen
Anco Dijkman is een uitstekend tekenaar voor deze strip. Hij heeft een lekker soepele lijn, is goed in zowel gezichtsuitdrukkingen als het natuurlijk laten bewegen van de personages en de sfeer die hij creëert doet bij vlagen denken aan de Blueberryverhalen.
Het is een mooi duo, Apeldoorn en Dijkman, dat samen een Europese western heeft geschapen. Het verhaal van Dutch en zijn metgezellen gaat nog wel een tijdje door. Deel 3 zal Gunfight in Leopoldveen gaan heten en wordt voorgepubliceerd in Eppo.
In deel drie ronden we de eerste cyclus af geheel in de sfeer.
BeantwoordenVerwijderen