Je zou kunnen zeggen dat iemands persoonlijkheid is opgebouwd uit lagen en als je die afpelt, kom je bij de kern uit. Het lijkt me een dubieus beeld, maar ik denk dat Pénélope Bagieu toch zoiets bedoelt. In ieder geval noemde ze haar nieuwe boek Mijn lagen en alle verhalen erin gaan zeer over haarzelf.
Het zijn scènes, korte en lange verhalen die samen het beeld geven van kanten van de vertelster. Lagen heb ik niet zozeer ontdekt, maar ik zie wel dat de ene gebeurtenis bepalender is dan de andere. Er komen wel grote gebeurtenissen langs, zoals het overlijden van een oma, maar meer zien we de dagelijkse dingetjes van de vertelster, in veel gevallen als terugblikken op haar jongere ik.
Vaak hou ik daar wel van: de stripmaker die zichzelf beziet, liefst met enige ironie, scherp observerend wat het nu eigenlijk betekent om juist die persoon te zijn. In veel van haar vroegere boeken heeft Barbara Stok dat gedaan en ook van een boek als Waarom ik mensen niet in mootjes hak, van Renske de Greef heb ik zeer genoten.
Tobben en struikelen
Pénélope doet hetzelfde: kleine scènes uit een leven, die vooral het getob laten zien en die ons duidelijk maken hoe iemand door het leven struikelt. Dat is natuurlijk troostend voor de tobbende en struikelende lezer en de manier van vertellen laat je glimlachen.
Toch duurde het een tijd voordat ik gewonnen was. Mijn lagen begint met een lang verhaal over het hebben van een kat. Ik snap nog wel dat zo'n kat belangrijk is voor de vertelster, maar ik kwam niet verder dan het ophalen van de schouders. Gewoonlijk geniet ik ervan als een er een klein deel uit een leven gelicht wordt, omdat juist die kleine dingen zo bepalend kunnen zijn. Maar in dit geval wordt het ook meteen groot gemaakt, alsof er niets anders meer is dan de kat. Dan is er wel erg weinig afstand en blijkbaar laat ik mij die kattenproblemen niet opdringen.
Bij veel verhalen zie ik wel dat het leuk gedaan is, dat er ook wel goed geobserveerd is en er wordt onderhoudend verteld en getekend, maar het doet me niet zoveel. De details zijn vaak wel interessant. Het verhaal over het kouwelijke van de vertelster is sprekender geworden met het gedoe over een muntjesautomaat die gevuld moet worden om het huis warm te krijgen.
Wensbeentje
Indrukwekkend is 'Een verhaal over een wensbeentje', waarin een vertelster op weg naar school in een overvolle metro bevriest bij ongewenste aanrakingen. In de cruciale scène is er eigenlijk geen tekst en wat er gebeurt wordt meer aangeduid dan getoond, maar het is een heftige passage. En daarna loopt de metro leeg en gaat het leven verder. 'Dit was het eerste jaar waarin ik zelfstandig van school terug naar huis mocht gaan' is de zakelijke beschrijving. We zien het meisje lopen, in een dikke jas, met een sjaal voor haar mond. En boven de flats kijken de ogen van de aanrander nog steeds naar haar.
Juist doordat het verhaal verder gaat, zit er een zekere terloopsheid in de gebeurtenis. Maar dat maakt het, voor mijn gevoel, alleen maar schrijnender.
De dag van de muziek
Ook het verhaal over 'De dag van de muziek' is een goed verhaal: het meisje is verliefd (zoals ze dat heel vaak is), maar ze wil er ook wat mee doen: ze spoort de naam van de jongen op en zijn telefoonnummer en ze belt hem op. Hij speelt in een band en ze gaat mee naar een optreden. Hij ziet haar niet staan, maar ze heeft in ieder geval gedaan wat ze kon. Haar latere ik troost haar en complimenteert haar: wat ze deed was eigenlijk heel dapper, al is het allemaal op niks uitgelopen.
Zo'n laatste plaatje vind ik te expliciet. Het is een nadrukkelijke moraal en daar wordt het verhaal niet beter van. Ik denk dat Bagieu de conclusie uitstekend aan de lezer had kunnen overlaten.
Het beste uit Mijn lagen is echt goed, maar er staat te veel in dat me niet raakt. Misschien ligt dat aan mij. Bagieu is niet de eerste de beste. Met de twee delen Wereldwijven had ze groot succes: vertaald in twintig talen en bekroond met een Eisner Award. Dan moet je wel wat kunnen. In dat licht bezien was Mijn lagen voor mij toch een beetje een tegenvaller.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten