donderdag 28 augustus 2014

Sammie en Nele in Artis (Nelleke de Boorder en Dick Matena)


Uitgeverij Kluitman is Nederlands oudste zelfstandige uitgeverij van kinderboeken. Ik heb in mijn jeugd natuurlijk de deeltjes Pietje Bell en De kameleon gelezen en ook over Paddeltje was ik enthousiast. Het meest genoot ik van een stel pockets, waaronder die over Buffalo Bill.

Het zijn allemaal boeken die nooit een Gouden Griffel zullen krijgen: te veel amusement, te weinig literair. Maar voor de Kluitmanboeken is altijd een behoorlijk groot publiek geweest. In het fonds bevinden zich eversellers als de boeken over Dik Trom, en Afke's tiental is ook generaties lang meegegaan.

Eerlijk gezegd was ik het zicht op Kluitman een beetje kwijtgeraakt. Onlangs las ik dat de leeuwenkoning van de Nederlandse striptekenaars, Dick Matena, voor de uitgeverij is gaan tekenen. Ik schreef al verschillende keren over hem. Bijvoorbeeld hier en hier en hier. In het najaar komt er een strip over De kameleon uit en afgelopen jaar kwam het boek Sammie en Nele in Artis, met tekst van Nelleke de Boorder uit.

Het is niet het eerste boek van De Boorder en Matena bij Kluitman. Eerder verscheen Sammie en Nele. De poezenboot. Dat was me ontgaan. In het nieuwe deel gaan de buurkinderen Sammie en Nele met opa naar Artis. De buurkinderen doen ons natuurlijk denken aan Jip en Janneke, maar Sammie en Nele zijn wat minder uitgesproken. De nadruk ligt op het thema van het boek, de dierentuindieren.

Het hele boek bestaat uit gepaard rijmende regels, die steeds met zijn tweeën een strofe vormen. Dat is een vorm die we al sinds Het lied van Heer Halewijn kennen. Bijzonder is dat De Boorder zich beperkt heeft tot dialogen. Ze krijgt het voor elkaar om alle beschrijvingen binnen de gesprekken van de drie personen (en een dierenverzorger) rond te krijgen.

Het rijm klopt steeds wel, in het metrum is De Boorder minder strak. De tekst bevat redelijk wat informatie over dieren, zodat het boek zich ook goed laat voorlezen en in de lagere groepen van de basisschool kunnen de gedichten en de tekeningen ook een startpunt zijn voor een kringgesprek of een leergesprek.

In zijn tekeningen is Matena dicht bij de stijl gebleven die hij gebruikte voor Kees de jongen. De tekeningen zijn sfeervol en er is heel wat op te zien, zodat kinderen ook bij herhaaldelijk doorkijken van het boek nieuwe dingen kunnen zien.

Een enkele keer vroeg ik me af hoe zorgvuldig Matena was geweest bij de documentatie: zo hoort een geit maar twee spenen te hebben en de miereneter lijkt me aan de forse kant. De kinderen zullen niet minder van het boek genieten.

Enkele platen van Matena:
De ingang van Artis, een echte kijkplaat. Het perspectief bij het trottoir aan de rechterkant werkt wat minder goed, waardoor de stoep een verticale in plaats van een horizontale indruk maakt. 

Hieronder de meest vertederende tekening. Matena geeft goed de intimiteit tussen moeder en jong weer en de lange wimpers zorgen ervoor dat we de dieren zelfs 'knap' vinden. De tekening vormt het klapstuk van het bezoek aan de dierentuin. Al voordat ze vertrokken heeft Nele zich verheugd op het zien van de giraffe. 
Ze zei:
Als ik kon toveren, dan tover ik.... Paf!
Dat iemand mij een echt girafje gaf.
Voor bij ons achter in de grote bomentuin.
Dan gaf ik hem elke dag een kusje op zijn kruin. 
Een privé-girafje zit er natuurlijk niet in, maar het bezoek aan Artis is voor de kinderen zeker geslaagd. Ze zullen er nog verschillende keren aan terugdenken, zoals de lezertjes verschillende keren zullen terugbladeren in dit boek.

Titel: Sammie en Nele in Artis
Tekst: Nelleke de Boorder
Tekeningen: Dick Matena
Uitgeverij: Kluitman, 2013
gebonden, 32 blz. € 13,95
website van Sammie en Nele

Geen opmerkingen:

Een reactie posten