Podcast: Ik was jou

Er zijn nogal wat podcasts die over cabaret gaan. Eerder besteedde ik aandacht aan Fokcast en De mens achter de lach. In de toekomst zal ik, calamiteiten voorbehouden, nog meer van zulke podcasts bespreken.

Bij toeval stuitte ik op Ik was jou, een podcast van Omroep Max, gemaakt door Owen Schumacher. Schumacher heeft in satirische programma's (Koefnoen en Kopspijkers) personen uit de actualiteit nagespeeld. Omdat ik nauwelijks tv kijk, is het meeste daarvan mij ontgaan, maar ik heb er toch wel een beeld van.

Bij het spelen van een persoon uit de werkelijkheid, moet het uiterlijk zo goed mogelijk nagemaakt worden en je focust je op eigenaardigheden in gebaren, mimiek en taalgebruik. Verder moet de stem een beetje in de buurt komen. De kijkers moeten even de illusie krijgen dat de gespeelde persoon er werkelijk zit, terwijl ze tegelijkertijd weten dat het een acteur is. Dat is balanceren, maar dat lukte Schuhmacher altijd goed.

Zo'n typering van een min of meer bekende Nederlander blijft vaak oppervlakkig. Ik bedoel daarmee dat de diepe zielenroerselen van iemand logischerwijs niet getoond kunnen worden en dat is ook niet de bedoeling: het typetje wordt ingezet om een bepaalde boodschap over die persoon te ventileren. Door eigenschappen van hem uit te vergroten, maakt de cabaretier duidelijk wat hij van die persoon  vindt.

Van mens tot mens

Schuhmacher besloot om nader kennis te maken met de door hem getypeerde personen. Een gesprek van mens tot mens, waarin ook duidelijk moet worden hoe de getypeerde persoon het ervaren heeft dat hij gepersifleerd werd: was het een eer of was het pijnlijk? Daarom is er in het gesprek ook altijd een moment dat Schuhmacher met de geïnterviewde samen een stukje satire terugkijkt.

Er zijn dit jaar in maart en april zes van die gesprekken online gekomen. Het zijn gesprekken met: Ilja Gort, Erik Scherder, Gerrit Zalm, Bart Chabot, Jack Spijkerman en Andries Knevel. Gemiddeld genomen zijn het interessante gesprekken. Schuhmacher gaat open de dialoog aan en vraagt goed door, ook als dat voor hem ongemakkelijk antwoorden kan opleveren. Soms vult hij zelf te veel in en geeft hij een voorzetje: 'Is het omdat...?' Maar meestal krijgen de geïnterviewden kans om zelf na te denken.

In het gesprek met Jack Spijkerman wordt duidelijk dat Frank de Grave toch last gehad heeft van de persiflage. Zijn kinderen vonden het in ieder geval niet leuk. Juist De Grave had dan geïnterviewd moeten worden, lijkt me. Wellicht is hij wel gevraagd, maar wilde hij niet meewerken.

Aan het begin van elke aflevering doet Schuhmacher of hij de stem van de geïnterviewde oefent en aan het eind vraagt hij of zijn gesprekspartner op de foto wil met een foto van het typetje. Vier van die foto's staan ook op wat ik maar even het logo van de podcast noem.

Knevel en Spijkerman

De gesprekken met Andries Knevel en Jack Spijkerman zijn me het best bijgebleven. Knevel is weinig terughoudend in wat hij vertelt, wat natuurlijk komt door de manier waarop Owen Schuhmacher het gesprek voert. Het is daardoor een heel persoonlijk gesprek geworden, waarin we meer van Knevel te horen krijgen dan we gewend zijn. Ik wil niet uitsluiten dat Knevel al veel van dit soort interviews gegeven heeft, maar die heb ik in ieder geval niet gehoord.

Bij Jack Spijkerman gaat het natuurlijk ook over satire op tv en waarom die nodig is, maar ook over zijn vertrek bij de VARA, waarop hij veel kritiek heeft gekregen. Indertijd heeft hij er niet op gereageerd, omdat hij niet wilde bijten in de hand die hem gevoederd heeft. Nu geeft hij openheid van zaken. Tegelijkertijd kwam er (in de Telegraaf) publiciteit over zijn echtscheiding. Dat raakt hem tijdens het gesprek nog steeds, na zoveel jaren.

De gesprekken duren gemiddeld een kleine drie kwartier, wat een mooi behapbare lengte is voor een podcast. Ik heb de zes afleveringen in twee weken beluisterd (schat ik) en ik heb me niet verveeld, wat voor mij een goede maatstaf is. Laat het tweede seizoen maar komen.

Alle afleveringen zijn hier te vinden.

Podcast kort

Twee korte besprekingen: De Blankenberge Tapes en Muziek voor volwassenen. 

De Blankenberge Tapes

Er zijn veel verhalende podcasts waarin een (mogelijke) misdaad ontrafeld wordt. Eerder besprak ik bijvoorbeeld De kofferbakmoord en De brand in het landhuis. (Voor mij) uit het niets verscheen in mei 2019 de podcast De Blankenberge Tapes. Drie afleveringen die je terug kunt vinden op de bijbehorende site. 

Het lijkt een podcast als andere true-crimestories: Er is een meisje vermoord en de verdachte is verdwenen. In de zoektocht naar hem (b)lijkt er verband met een soortgelijke moordzaak uit het verleden. 

Omdat er verder geen inleiding is, vraag je je al meteen af of dit nu een documentaire is of dat je naar fictie luistert. Na een tijdje weet je wel dat het verhaal bedacht is, maar het feit dat je een groot deel van een aflevering aan het twijfelen bent, laat zien dat de makers (Tom Hofland en Pascal van Hulst) de echtheid wel goed benaderd hebben. 

Het verhaal zit degelijk in elkaar en je blijft geboeid luisteren, ook als je weet dat het fictie is. Dat dat er niet meteen bij verteld is, heeft voor mij geen meerwaarde, geloof ik. Ook als ik meteen geweten had dat het verhaal bedacht is, had ik er waarschijnlijk naar geluisterd en ik had er net zo veel van genoten. 

Muziek voor volwassenen

Johan Derksen is vooral bekend als voetbalcommentator, maar hij is ook liefhebber en kenner van muziek en dat wil hij graag met ons delen. Maar liefst drie uur in de week komt er online van Muziek voor volwassenen, een programma dat ook te beluisteren is op zaterdagmorgen op Radio Rijnmond en op de zender 40Up Radio. 

Wie die zender nog niet kent, moet daar toch eens naar gaan luisteren. Je komt er plaatjesdraaiers tegen als Mart Smeets, Jan Donkers, Vincent van Engelen en Marc Stakenburg. Ik heb me geabonneerd op de podcast van Derksen, maar ook op die van Jean-Pierre Geelen (Gevoelige snaren) en Leo van der Goot (Goot op de radio). Aanvankelijk luisterde ik ook naar het programma van Harry de Winter (Wintertijd), maar dat is al een tijdje overgenomen door Kluun en dat trek ik toch slecht. 

Derksen draait Americana, blues, soul, country - prettige en vooral goede muziek. In de drie uren is er een rode draad: een artiest die in elk uur terugkomt, bijvoorbeeld Etta James, Koko Taylor of Van Morrison. Zijn presentatie is sober en dat is heerlijk. Geen onnodige grapjes, maar alleen de muziek. 

Elke week, maar dan ook letterlijk elke week, beluister ik de volle drie uren. Verveelt nooit. Er gaat een zekere kalmte uit van de presentatie, die je misschien niet zou associëren met het beeld dat je hebt van de voetbalcommentator. Nu heb ik daar maar een heel diffuus beeld van, omdat ik weinig tv kijk, maar ik heb het idee dat we in het presenteren van de muziek een andere kant van Derksen zien, die ook (of misschien zelfs meer) helemaal Johan Derksen is. Mooi, hoor. Probeer maar eens. 

Je vindt de afleveringen op de site van 40Up Radio of bij RTV Rijnmond, waar je ook de playlist aantreft.