Podcast: Credo, BinnensteBuiten

 Deze week lag mijn weblog stil, door drukte op school en daardoor drukte in mijn hoofd. Maar nu de herfstvakantie aanbreekt, is er weer ruimte!

Twee podcasts deze week: een over de zanger Ede Staal en een met natuurgeluiden. Binnenkort meer. 

Credo - Het leven van Ede Staal

Sinds Normaal en Skik/Daniël Lohues is het niet vreemd meer om in een dialect te horen zingen. Ook veel mensen die het dialect niet machtig zijn, luisteren naar Gé Reinders, Gerard van Maasakkers, Twarres, Nynke Laverman, Rowwen Hèze of Broeder Dieleman. Een van de pioniers van het lied in streektaal was de Groninger Ede Staal (1941 - 1986).

Ooit heb ik enkele nummers van hem gehoord en het kan zijn dat ik ook een documentaire over hem heb bekeken, maar dat was allemaal wel een beetje weggezakt. Toen ik las dat er een podcast van RTV Noord over hem was, ben ik toch maar eens gaan luisteren. 

Presentator Erik Hulsegge praat met mensen die Ede Staal hebben gekend. Niet iedereen weet evenveel van de zanger. Een oud-docent van de middelbare school weet eigenlijk niet zo heel veel meer te melden dan dat Ede een onopvallende leerling was, maar soms zijn er ook in zulke afleveringen een paar opmerkingen die het beeld iets completer maken. En alle geïnterviewden kennen de muziek van Staal en hebben binnen dat oeuvre hun eigen voorkeuren. 

Opzet

De opzet is te vergelijken met die van de Grote Harry Bannink Podcast. Staal is maar vierenveertig jaar oud geworden en veel mensen in de podcast hebben hem dus minder lang gekend dan de mensen die in de podcast van Gijs Groenteman geïnterviewd worden over Harry Bannink. Ook is het oeuvre van Bannink veel en veel groter. Maar het grondpatroon is hetzelfde; interviews met hier en daar een lied. 

Voor Groningers zijn de liedjes van Ede Staal wellicht net zo bekend als de klassiekers van Harry Bannink, maar voor mij zijn ze dat niet. Vaak wordt er in de podcast maar een deel van een lied gedraaid of er wordt behoorlijk doorheen gepraat, waardoor je de muziek moeilijker kunt volgen. Ik had graag gehad dat er meer liederen tijdens de podcast te horen waren geweest. Maar goed, Spotify biedt natuurlijk uitkomst. 

In het Gronings

Een (groot) deel van de podcast is in het Gronings en dat lijkt me een goede keuze. Ede Staal zong immers in het Gronings en het publiek van RTV Noord bestaat uit Groningers. Maar de podcast zal ook door niet-Groningers beluisterd worden. Hadden die niet beter bediend kunnen worden met een podcast in het Nederlands?

Dat vind ik niet. Als je mensen aan het woord laat over iemand die dicht bij hen gestaan heeft, kan dat het best in hun eigen taal en dat is het Gronings. De afstand is dan minder en dat hoor je in sommige interviews. Het Gronings is soms lastig voor een buitenstaander. Toen ik dacht dat het over een tune ging ('Mien toentje'), bleek het over een tuin te gaan, maar meestal is de drempel niet te hoog om te nemen. En als iemand geïnteresseerd is, mag hij ook best wat moeite doen. 

Binnen het dialect is er overigens ook variatie. De interviewer spreekt bijvoorbeeld de achternaam van de zanger uit als 'Staal', maar er zijn ook mensen die 'Stoal' zeggen. 

NSB'er

Staals vader was NSB'er en hij heeft na de oorlog ook een behoorlijke straf gehad. Uiteindelijk heeft hij twaalf jaar van zijn straf uitgezeten. Dat heeft het leven Ede Staal natuurlijk getekend: in zijn vroege jeugd was zijn vader er niet. 

Behalve zanger en docent was Ede Staal medewerker van Radio Noord. Voor die zender had hij ook een column. Verschillende keren wordt er in de podcast verwezen naar die columns, die, dacht ik, verhaaltjes of vertelseltjes, worden genoemd, maar in de eerste tien afleveringen wordt er nooit echt op ingegaan. Intussen zijn er negentien afleveringen online gezet. Die ga ik wel allemaal beluisteren. Mogelijk dat een latere aflevering er aandacht aan besteedt.

Melodieën

De liederen van Ede Staal liggen gemakkelijk in het gehoor. De melodieën zijn niet bijzonder interessant. Vele ervan zitten zelfs tegen het clichématige aan. Ze zijn overigens wel goed geproduceerd, met het gebruik van verschillende instrumenten die de liederen body te geven. 

Het is muziek die iets eerlijks heeft: Staal zingt over de gewone dingen in zijn omgeving, de dingen die hem aan het hart liggen. Hij is in zijn liederen dicht bij huis gebleven. Daartussendoor heeft hij ook liedjes voor de lol, waar het maakplezier overigens altijd doorheen klinkt. Er zijn ook nummers waarvan je je kunt afvragen waarom hij ze ooit heeft opgenomen, zoals 'Amsterdam', geheel in het Nederlands. Daar is niet zo veel aan te beleven, in mijn ogen, of eigenlijk in mijn oren. 

Maar de podcast Credo ga ik wel helemaal beluisteren. Erik Hulsegge is geen Gijs Groenteman, maar hij weet veel van het werk van Staal en zijn betrokkenheid is groot. Dat lijkt me een voorwaarde voor een podcast als deze. Groningers zullen zich intussen wel geabonneerd hebben. Het is te hopen dat ook mensen buiten Groningen de moeite nemen om de afleveringen te beluisteren. 

BinnensteBuiten - Het geluid van de Nederlandse natuur

Een 'innovatieve 3D-audio-ervaring' wordt het op de website genoemd. De streepjes in het lange woord zijn van mij. Hoe innovatief audio in 3D is, weet ik niet, maar het geluid in de podcast BinnensteBuiten is wel heerlijk. 

Het mooie is dat er niet te veel in gekletst wordt. Een inleidinkje, af en toe een zinnetje en dat is het. Voor de rest luister je alleen naar geluiden: van de Biesbosch, van Texel, van de boerderij, van kikkers. Geluiden uit de natuur en zo opgenomen dat je er als vanzelf beelden bij krijgt: bij gezoem zie je de bij om een bloem vliegen en bij de geluiden van de boerderij kun je de activiteiten die erbij horen voor je zien. 

De geluiden zijn rijk: je hoort kwakende kikkers, maar ook plonsjes in het water , zoemende muggen en veel vogels. De zinnetjes tussendoor liggen meestal op een bedje van gitaarmuziek, die goed combineert met de geluiden. Bij het begin van een stukje tekst is er eerst al even muziek, waardoor je voorbereid wordt op de menselijke stem. 

Koptelefoon

Het effect van het geluid ervaar je het best met een koptelefoon of met oortjes in, maar een aflevering op je laptop beluisteren kan ook goed. Je hebt nog steeds het idee dat het geluid om je heen is. 

Natuurlijk is BinnensteBuiten heel geschikt voor natuurliefhebbers, maar wie is dat eigenlijk niet? Volgens mij vindt iedereen het prettig om naar natuurgeluiden te luisteren. 

Waarom de podcast BinnensteBuiten heet, was mij aanvankelijk niet duidelijk, omdat de geluiden vooral over buiten gaan. Maar er blijkt ook een tv-programma te zijn dat zo heet. Wat dat met deze podcast te maken heeft, weet ik niet. Het wordt een lifestyleprogramma genoemd. Gespeld als twee woorden, trouwens. Zo'n programma lijkt me dan weer minder interessant. 

De derde aflevering wijkt een beetje af. Ook hier hoor je wel vogels en andere dierengeluiden, maar je hoort ook de geluiden van een boerenbedrijf, wat iets minder  'Nederlandse natuur' is.

Maar ook die aflevering heb ik met plezier beluisterd. BinnensteBuiten is een podcast om een keer te proberen. Als het bevalt, wil je waarschijnlijk alle afleveringen horen. Tot nu toe zijn er vier verschenen.