Afspraak in Portugal (Corien Oranje)

In het verleden heb ik mij verdiept in christelijke boekenweekgeschenken. Zo blijf ik ze voor het gemak noemen, maar eigenlijk mag dat niet. Het zijn Actieboeken ter gelegenheid van de Week van het Christelijke Boek, die wel altijd samenvalt met de Boekenweek.

Dat wil niet zeggen dat ik al die Actieboeken heb gelezen. Onlangs kwam ik er weer eentje tegen: Afspraak in Portugal (2017) van Corien Oranje. Voor op het boekje staan sinaasappels, wat ik al grappig vind, bij een auteur die Oranje heet, zoals ik het ook passend vind dat er een soort van spa voor op het boek van Lize Spit staat. Natuurlijk is dat flauw van me, maar blijkbaar werkt mijn hoofd zo.

Uit het christelijke boekenwereldje ken ik best wat namen. Zo weet ik dat Janne IJmker en Frans Willem Verbaas hun sporen al wel hebben verdiend. Nooit mochten zij zo'n Actieboek schrijven. Maar er zullen nog genoeg schrijvers zijn die ik niet ken en die toch een leuk boekje kunnen schrijven. Cees Pols schreef met De tijd dat je zweeft een aardig geschenkboek voor 2010. Het Actieboek voor dit jaar, van Marianne Grandia was een dieptepunt.

Kinderboekenauteur

Corien Oranje is een kinderboekenauteur. Geen idee waarom die ineens voor volwassenen mocht schrijven en dan ook maar meteen het Actieboek dat in alle christelijke boekhandels wordt verspreid. Misschien heeft Oranje al eerder voor volwassenen geschreven, maar heb ik die boeken over het hoofd gezien. Op haar site vertelt ze dat ze bijna honderd titels op haar naam heeft.

Afspraak in Portugal gaat over Leo en zijn dochter Jennifer. Leo's vrouw (Jennifers moeder) Lilian is overleden. Leo is ook ernstig ziek, maar hij wil daar niet voor behandeld worden. Hij wil met een busje naar Portugal rijden, naar de plek waar hij ooit met Lilian was. Dochter Jennifer, die vader niet alleen wil laten gaan, gaat met hem mee. Haar partner Mark kan niet weg vanwege zijn werk, maar halverwege voegt zich wel een vriend van Mark bij hen, Evert-Jan.

We weten als lezer wat er omgaat in de hoofden van de belangrijkste personages, want het verhaal wordt afwisselend vanuit Jennifer en vanuit Leo verteld. In het begin loopt het nogal stroef tussen vader en dochter, maar Evert-Jan kan het goed met Leo vinden en dan gaat alles soepeler. Die verandering is trouwens wel abrupt. Leo is in het begin nogal betweterig en bemoeierig en het is niet duidelijk waarom dat na de komst van Evert-Jan ineens over zou zijn.

Herinneringen

Leo zit nog vol met herinneringen aan Lilian, die een week voor het begin van de reis overleden is. Hij heeft herinneringen aan de begrafenis, maar ook aan langer geleden, toen hij met haar in Portugal was. Vreemd genoeg heeft Jennifer, die toch kort geleden haar moeder heeft verloren, alleen aan het begin van het boek gedachten aan haar moeder. Verderop niet meer. Dat is niet zo waarschijnlijk.

Het verhaal wordt vlot verteld en de dialogen zijn redelijk fris. Oranje weet aardig vaart in het verhaal te houden. De lezer weet waarom Leo naar Portugal wil; Jennifer weet dat in een groot deel van het boek niet. Niet precies, in ieder geval. Ook dat geeft een zekere spanning.

Expliciet

Daarmee is het nog niet zomaar literatuur, wat mij betreft. Alles wordt wel erg expliciet beschreven. Op een bepaald moment tijdens de reis kan Jennifer het goed met Erik-Jan vinden, terwijl Mark, letterlijk en figuurlijk, meer op afstand is.

Ik steek de sleutel in het contactslot terwijl Evert-Jan naast me gaat zitten en zijn gordel omdoet. Even heb ik een ongemakkelijk gevoel, alsof het niet goed is wat ik doe, alsof ik Mark op een of andere manier ontrouw ben.

Dat klinkt nogal overdreven, omdat er niets verdachts tussen die twee is voorgevallen. En juist zo'n gevoel moet niet expliciet gemaakt worden, omdat je dan het hele verhaal doodslaat: de lezer hoeft immers niets meer te doen. Hij verwacht alleen dat Evert-Jan en Jennifer naar elkaar toe zullen trekken en dat de relatie met Mark onder druk zal komen te staan. En, ja hoor, zo gebeurt het ook. Mark wordt nog een keer als horkerig beschreven, voor de duidelijkheid, maar eigenlijk heeft de lezer die duidelijkheid helemaal niet nodig.

Eenduidigheid

Misschien is het de kinderboekenachtergrond van Oranje die daarvoor zorgt. Kinderen vinden duidelijkheid misschien prettig. Ook in de karaktertekening is er die eenduidigheid. Jennifer deugt: ze  zegt alle werkzaamheden af en offert zich op voor haar vader. En Leo deugt ook. Hij is zwaar ziek, maar hij komt zijn belofte aan Lilian na. En zelfs Lilian deugt. In de ogen van Leo was alles aan haar positief, wat misschien nog wel begrijpelijk is, zo kort na haar overlijden.

Al die deugende mensen bij elkaar - dat levert wel een zoet boekje op. Niet meteen zoetsappig, maar het is wel te veilig, te braaf, te warm menselijk, te idealiserend. Fijn positief, zullen sommige lezers zeggen. Mij werd de dosis positiviteit wat te veel.

Voor in het boekje staan twee verzen van Psalm 139 afgedrukt, die ook in het verhaal een rol spelen. Het christelijke geloof is aanwezig, maar niet opgelegd en ook niet overdreven. Hier weet de auteur wel maat te houden en dat werkt goed. Leo is niet de hele tijd met het geloof bezig, terwijl je toch aan alles merkt dat het voor hem belangrijk is.

Afspraak in Portugal is een toegankelijk boekje, waardoor het voor een breed publiek geschikt is. Oranje weet het verhaal vlot te vertellen en daardoor leest het lekker weg. Maar voor lezers die literaire werken gewend zijn, is er te weinig in te vinden.