Het is honderd jaar geleden dat de Grote Oorlog begon en dat zullen we weten ook: er is intussen een grote hoeveelheid televisieprogramma's, films en boeken over wat later de Eerste Wereldoorlog genoemd zou worden. En er zijn dus ook beeldromans. Eerder besprak ik hier en hier twee boeken van Ivan Petrus Adriaenssens. Nu een boek van de Deen Henrik Rehr: Gavrilo Princip.
Voorop staat in grote letters, onder de titel, 'De man die WO I ontketende'. Tja. Goed, we weten dat Princip kroonprins Franz Ferdinand doodschoot, maar het duurde daarna nog een maand voor de oorlog uitbrak. De situatie was explosief, maar wat zou er gebeurd zijn als Rusland niet zijn troepen had gemobiliseerd?
In het boek volgen we het leven van de Bosnische Princip vanaf zijn geboorte. Daardoorheen krijgen we, zij het minder uitgebreid, inkijkjes in het leven van Franz Ferdinand, ook vanaf diens geboorte. Na lezing van het boek blijft echter vooral het verhaal van Princip hangen, met hem leeft de lezer mee. Hij is sympathiek en je kunt je dan ook goed voorstellen dat hij de moord beging.
Ik snap dat identificatie het lezen vergemakkelijkt, maar af en toe had ik ook wel wat behoefte aan distantie. Was het logisch dat Princip bereid was een moord te plegen. Hij neemt wel erg gemakkelijk afscheid van zijn geliefde Jelena. Rehr heeft het levensverhaal wel erg naar de moordaanslag toe geschreven, heb ik de indruk.
Wel is het Rehr goed gelukt om de ingewikkelde situatie uit te leggen van de landen die later Joegoslavië zouden vormen. We krijgen helder de geschiedenis uitgelegd, van de strijd tegen het Ottomaanse Rijk tot de onoverzichtelijke Balkanoorlogen die aan de Eerste Wereldoorlogen vooraf gingen.
Daar wist ik nog maar weinig van af. Ik had me niet gerealiseerd dat Oostenrijk-Hongarije al in 1908 Bosnië en Herzegovina had ingelijfd en dat Princip en zijn makkers ook daardoor wel wat te verhapstukken hadden met de dubbelmonarchie.
Rehr maakt van Princip een tragische figuur, die bereid is om een daad te stellen en die door allerlei toevalligheden daar ook nog de kans voor krijgt. Omdat hij op de dag van de aanslag, 28 juni 1914 nog geen twintig jaar oud was, werd hij niet ter dood veroordeeld. Hij haalde overigens het einde van de oorlog niet: op 28 april 1918 stierf hij in Theresiënstadt aan de gevolgen van tuberculose en mishandeling.
Rehr heeft een realistische manier van tekenen, met een overdadig gebruik van zwart. Ik kan me voorstellen dat al dat zwart sommige lezers wel eens te veel wordt. De tekeningen zet hij op sommige bladzijden in witte kaders, op andere in zwarte. De plaatjes zijn minutieus gedetailleerd, de personen zijn soms net iets aan de stijve kant, maar nooit zo dat het hinderlijk is.
Hieronder een van de meer lichte pagina's. De witte vlakken lichten op, maar er is maar weinig wit. De achtergrond wordt vaak helemaal dichtgearceerd. Knap tekenwerk is het natuurlijk wel.
Gavrilo Princip maakt ons duidelijk hoe de situatie nu was aan begin van de Eerste Wereldoorlog. Voor wie daarin geïnteresseerd is, is dit in ieder geval een goed boek. En verder geeft het boek aardig de geschiedenis van Princip weer, een man van wie we nooit gehoord zouden hebben als hij het fatale schot niet gelost had.
Titel: Gavrilo Princip. De man die WO I ontketende.
Tekst en tekeningen: Henrik Rehr
Uitgever: Blloan
Hardcover, 232 blz. € 27,95
Geen opmerkingen:
Een reactie posten