Geld verdienen (Hanna Bervoets)

Van Hanna Bervoets heb ik maar een stuk of vijf boeken gelezen. Niet al die boeken vind ik goed, maar van bijvoorbeeld Ivanov (2016) heb ik heel erg genoten. En hoewel ik een boek als Fuzzie (2017) wat minder geslaagd vind, vind ik het toch interessant, door het onderwerp waarin ze gedoken is. 

Voor in haar nieuwe boek, Geld verdienen, zijn als motto twee citaten opgenomen. Het eerste is een bijbeltekst (Jakobus 1:12):

Gelukkig is de mens die in beproeving standhoudt, want wie de proef doorstaat ontvangt als lauwerkrans het leven, zoals God heeft beloofd aan ieder die Hem liefheeft. 

Het tweede is van Galinda Upland: 'Well, these things are sent to try us!' Geld verdienen gaat dus over beproevingen of over een beproeving. 

Ellie en Freya

De vertelster is Ellie, die een 'jullie' aanspreekt. Ze snapt dat de toegesprokenen boos zijn, omdat ze 'alles kwijt zijn', maar ze heeft ook de behoeft om haar kant te belichten, 'want jullie kennen mijn verhaal niet. Althans niet het hele verhaal.'

Ellie is een prepper. Er kan van alles gebeuren en dan moet je voorbereid zijn. Niet voor niets heeft ze pas een tent van een kleine duizend euro gekocht. Op internet volgt ze BushcrafBonnie. Niet blindelings misschien, maar je merkt wel dat Ellie beïnvloedbaar is en dat haar gedachten met haar op de loop kunnen gaan. In ieder geval wil ze driehonderdvijftig gram aan goud kopen, om onder het schuurtje in haar tuin te begraven. Ze heeft dus geld nodig. 

Uit haar verleden komt Freya plotseling terug in haar leven. Ellie had een lastige tijd op de middelbare school en Freya heeft haar, voor haar gevoel, gered. Toen keek ze op tegen Freya (die een keer was blijven zitten) en als deze vrouw na zoveel jaren weer contact met haar opneemt, staat ze daar zeker voor open. Intussen heeft Ellie zich verdiept in de aandelenhandel om op die manier snel geld te vergaren. Ze gebruikt daarvoor de app Matador. 

Royal Estate

Elly en Freya storten zich op het aandeel Royal Estate, dat onhandig genoeg, alleen op de Australische beurs verhandeld wordt. Als je er kort op wilt zitten, betekent dat wel een aanslag op je nachtrust. Elly en Freya krijgen al snel een stel volgelingen die zich door het tweetal laten leiden. Ze zijn 'finfluencers' geworden, die weten dat je moet kopen in de dip, wat HODL betekent en nog veel meer wat dienstig kan zijn als je op deze manier snel rijk wilt worden. 

Het aandeel doet het uitstekend en de vraag is hoe lang dat goed kan gaan. Verder is er iets vreemds aan de hand. Ieder die het aandeel heeft, krijgt last van klachten (fysiek of mentaal), alsof het bezit van het aandeel een allergie wakker maakt. De volgers van Ellie en Freya wisselen dat met elkaar uit. Ook dat is misschien wat je moet doorstaan om uiteindelijk succesvol te zijn, ook dat is een aspect van de beproeving. Ze jutten elkaar op om toch het aandeel in bezit te houden. Uiteindelijk zal dat beloond worden. 

Bij het begin van het boek is alles al achter de rug en we weten hoe sommige volgers alles kwijtgeraakt zijn. Die volgers laten het er niet bij zitten en daarom wil Ellie haar kant van het verhaal vertellen. Maar ze probeert er ook achter te komen hoe het voor de volgers was om dit mee te maken. 

En nee, ik zal nooit helemaal zeker weten hoe zij het allemaal beleefd hebben. Maar ik probeer me er een voorstelling van te maken, ook voor mezelf, om zo alsnog helder te krijgen hoe onze verhalen in elkaar passen. 

Van aandelen heb ik geen verstand en het is ook moeilijk voorstellen dat er mensen zijn voor wie geld verdienen niet het resultaat van hun handelen is, maar het doel. Toch liet ik me makkelijk meevoeren naar de wereld die Bervoets oproept. Met de wereld van de preppers is dat al wat moeilijker, omdat je toch het gevoel blijft houden dat de manische bezorgdheid om de toekomst wel erg ver van het gewone leven staat. 

Het rund tussen de varens

In beide werelden is het uitgangspunt dat het leven je niet overkomt, maar dat je er grip op hebt, dat je het kunt sturen. Je moet de tekenen zien en daarnaar handelen. Elly is bedacht op gevaar, waarvoor ze het beeld gebruikt van het rund tussen de varens. Dat past mooi bij iemand die gebruik maakt van de app Matador. 

En dat geldt natuurlijk ook voor jullie, zeg ik tegen mezelf. Het geldt nu en het gold toen: jullie hoorden het al die tijd ritselen, wisten dat het jullie ieder moment kon bespringen. Wanneer de oorlog uitbrak, of een stel cellen in jullie alvleesklier zich plots maar zou blijven delen. Wanneer het noodweer werd aangekondigd of jullie simpelweg niet langer pijnloos in een appel zouden kunnen bijten. Wanneer er een nieuw regime aantrad dat jullie en jullie vrienden als boosdoeners aan zou wijzen: daar zou het zijn, het beest, met zijn zwarte kop en blinkende hoorns zou het recht tegenover jullie komen staan, het zou loeien en uitdagend met zijn hoeven over de zanderige grond schrapen. Maar naar welk gereedschap zouden jullie op dat moment grijpen, wat lag er in júllie schuurtje opgeslagen?
Helemaal niets meer. 
En dat verklaart een hoop. 

Geld verdienen leest als een trein. Het verhaal wordt helder verteld en voert je gemakkelijk mee. Ook als het onderwerp je niet interesseert, zul je zeker geboeid raken door de mensen. Ze laten zich leiden naar wat een hoogtepunt moet worden en worden boos als dat niet het geval is, hun eigen verantwoordelijkheid volkomen negerend. Ook zij hadden het rund tussen de varens moeten horen. 

Bervoets heeft het boek slim in elkaar gezet. Eigenlijk weten we in het begin al een beetje hoe het hele aandelengedoe af zal lopen. In mijn achterhoofd zat natuurlijk ook de klassieker Arlequin actionist (1720) van Pieter Langendijk. Maar wat je weet, verdwijnt naar een uithoek van je bewustzijn, omdat je (misschien wel net als de volgers) meegaat in het verhaal. De personages willen meegaan in het verhaal dat ze zichzelf verteld hebben, maar waarvan ze niet weten in hoeverre het klopt.  Klopt het bijvoorbeeld wel dat Freya Ellie ooit gered heeft? Pas aan het eind van het boek zal Ellie dat zeker weten. 

Voor de lezer is er veel te ontdekken in de roman en veel om je bij af te vragen hoe dat nu zit. Is Maya Ellies partner? is een voorbeeld van zo'n vraag. Bervoets doseert slim en neemt je mee door het verhaal, tot we weten (of vermoeden) hoe het zit. 

Actueel

Altijd neemt Bervoets een onderwerp bij de kop dat op dit moment speelt. Van de financiële wereld weet ik nagenoeg niets, maar ik weet wel dat er mensen bezig zijn met aandelen en met cryptovaluta. Ook de wereld van de preppers was mij vrijwel onbekend, maar Bervoets maakt goed duidelijk hoe obsessief een interesse kan worden. En ook hoe schadelijk het kan zijn als je anderen blindelings volgt of als je jezelf wat wijsmaakt en blijft geloven in je gedachten. 

Bovenal is Geld verdienen een heerlijk leesboek. Als ik aan het eind van het jaar mijn lijstje maak met de beste boeken die ik dit jaar gelezen heb, zou het er zomaar in kunnen verschijnen.