Mevrouw Verona daalt de heuvel af (Dimitri Verhulst)

Tussen mij en het werk van Dimitri Verhulst loopt het soms een beetje stroef. Ik erken het talent van Verhulst en in al zijn boeken valt er wel iets te genieten, maar toch heb ik vaak het idee dat hij onder zijn eigen niveau blijft, dat er meer in gezeten had. 

Natuurlijk, ik heb genoten van De helaasheid der dingen (2006) en zijn Boekenweekgeschenk De zomer hou je ook niet tegen (2015) is heel behoorlijk. Maar Godverdomse dagen op een godverdomse bol (2008) is vooral goed als idee en als je halverwege bent, is het verrassende er wel af. Aan De laatkomer (2013) ligt ook een goed idee ten grondslag, maar het slot is niet zo sterk en In weerwil van de woorden (2021) kent goede passages, maar als geheel overtuigde het me niet. 

Verhulst heeft natuurlijk zijn stijl en vaak is er ook een nadrukkelijke verteltoon, die je gemakkelijk meeneemt. Vervelend zijn zijn boeken eigenlijk nooit. Maar heel vaak verwacht ik er meer van dan ze me bieden en dan ben ik toch wat teleurgesteld. 

Over Mevrouw Verona daalt de heuvel af (2006) had ik wel eens wat goeds gelezen, dus ik besloot het een kans te geven. Het is in hetzelfde jaar verschenen als De helaasheid der dingen, zie ik. 

Dorpsgemeenschap

In de korte roman (110 bladzijden) leren we een dorpsgemeenschap kennen, het besloten wereldje van het dorp Oucwègne. Het is maar een klein dorpje. Als er iets mis is met je gezondheid, kun je bijvoorbeeld niet naar een huisarts. Maar gelukkig is er wel een dierenarts.

Door een vreemde omstandigheid zijn er in het dorp nauwelijks meisjes geboren de afgelopen decennia. Wat de oorzaak daarvan is, is niet duidelijk, maar in het dorp heeft men zich verzoend met de theorie dat het zaad van dronkaards de kracht verliest om iets moois voor te brengen. 

Om het dorp liggen drie heuvels en op een ervan woont mevrouw Verona. Aanvankelijk met haar man meneer Pottenbakker, maar die heeft zich opgeknoopt aan een boom. Uit het hout ervan laat mevrouw Verona een cello maken. Ze blijft met liefde aan hem denken. 

Het dorp had verwacht dat mevrouw Verona zou vertrekken na de dood van haar man, maar ze is gebleven. 

Zij bleef, wetende dat de heuvel later haar calvarie zou worden, en ten slotte zelfs haar harde contract met de eenzaamheid. Men moest het haar nageven, voor iemand uit het noorden. En de dag waarop dit nieuws hier door de heuvels trok, Mevrouw Verona blijft!, Mevrouw Verona blijft! hebben de mannen zingend vlokken schuim op de rivier gepist.

Laatste tocht

In de winter is Mevrouw Verona zo goed als geïsoleerd, maar op een februariochtend besluit de ze de heuvel af te dalen. Het moet haar laatste tocht worden. 

Ze weet dat ze niet meer naar boven zal gaan, dat dit het punt is waarop ze louter nog uit verleden bestaat. Best mogelijk dat haar lichaam het haar nog toestaat enkele jaren mee te gaan, ze rekent op de sterkte van de wil om vandaag dood te gaan. 

Het deed me denken aan de afbeeldingen van de levenstrap of de trap des ouderdoms uit de zeventiende en achttiende eeuw, waarin het leven vergeleken wordt met het bestijgen van een trap. Op je vijftigste sta je op de hoogste trede. Daarna gaat het weer naar beneden, naar de dood. Bij mevrouw Verona is het geen trap, maar een heuvel, maar het idee blijft hetzelfde. De letterlijke afdaling krijgt een metaforische lading mee. 

Mevrouw Verona is 82 jaar oud, dus ze is al wat treden op de levenstrap gedaald. Er zijn altijd honden om haar heen geweest en ook nu heeft ze een hond bij zich. Ze is niet somber, maar ze kiest haar weg naar beneden, willend dat het haar laatste tocht zal zijn. 

Het heden is de afdaling, die we in stukjes te lezen krijgen. Tussendoor leren we het dorp en daarmee het verleden kennen. Het zijn veelal scènes, verhalen, schetsen. Veel plot hoeven we niet te verwachten, maar dat stoort helemaal niet. Ook mevrouw Verona weet al waar het allemaal op uit zal lopen. Haar gedachten gaan wat rond, zoals het boek het ook doet. 

Bescheiden

Mevrouw Verona daalt de heuvel af is een boek van bescheiden omvang en er spreekt weinig pretentie uit, maar dat maakt het juist zo aangenaam. Het past  bij Mevrouw Verona, op wie de zin van toepassing lijkt te zijn die Simon Carmiggelt schreef over Juffrouw Nifterink: 'U zong uw liedje zacht, maar 't klonk welluidend.'  De lezer maakt de tocht mee van de heuvel naar de dood. En op de achtergrond is er dat dorpje van niks, waar mensen geboren worden en weer sterven, en in de tussentijd lijkt er weinig te gebeuren. 

Zo heb ik Verhulst graag, zonder al te forse retorische aanzetten, zonder het verzanden in grappenmakerij, maar wel met wat deze vertelling nodig heeft: een stem, een sfeer, een decor, een leven waar we nog even mee op kunnen trekken. Fraai gedaan. 

Een schrijver heeft het recht om beoordeeld te worden op het beste van zijn werk. Voor Verhulst lijken mij dat de twee boeken die in 2006 verschenen: De helaasheid der dingen en Mevrouw Verona daalt de heuvel af. Wat daarna verschenen is, is -in mijn ogen althans- minder. Maar Verhulst kan veel en ik wacht rustig af tot hij dat weer eens laat zien. 

Eerder schreef ik over ander boeken van Dimitri Verhulst:

De laatkomer

De zomer hou je ook niet tegen

In weerwil van de woorden