Het woord 'landverhuizers' roept gemakkelijk beelden op: van een nieuwe start maken, bijvoorbeeld, of van nergens echt thuis zijn. Maar algemene beelden moeten het altijd afleggen tegen persoonlijke verhalen en die zijn divers, omdat niet alleen mensen, maar ook omstandigheden verschillen.
Bij Scratch kwam het boek Bestemming: Canada uit, een bundeling van tien levensverhalen van mensen met een Nederlandse achtergrond, die zich gevestigd hebben in Canada. Het boek kwam tegelijk in drie talen uit; er wordt dus gemikt op een breed publiek.
Tien stripmakers
Het is een mooi boek geworden. De tien verhalen worden verteld en getekend door tien Nederlandse stripmakers van naam en het is mooi om te zien hoe elke auteur dat weer op zijn eigen manier aanpakt. De eerste twee auteurs, Hanco Kolk en Aimée de Jongh kiezen strikt voor de ik-vorm en die werkt heel goed. Er zijn meer striptekenaars die het zo hebben aangepakt.
Maar bij anderen is er eerder een soort voice-over die grote delen van het verhaal vertelt. Voor mijn gevoel ontstaat er dan wel meer afstand. Het voordeel is dat je op die manier vaak wel veel meer informatie in een verhaal kunt stoppen, maar dat kan ook een nadeel zijn. Bij zo ongeveer alle verhalen werkt overigens de gekozen aanpak, misschien omdat die juist bij de stripmaker hoort.
De gedachte achter de volgorde van de verhalen is me niet steeds duidelijk. Die is bijvoorbeeld niet strikt gebaseerd op de datum van emigratie, al zou dat wel logisch geweest zijn. Wel staan de meest recente emigratieverhalen achter in het boek.
Dossier
Voor en achter in het boek krijgen we informatie over de geschiedenis van emigratie naar Canada. Die was een tijd lang zelfs gesubsidieerd. Dat heeft tot gevolg gehad dat er in 2016 meer dan een miljoen mensen in Canada geteld werden die een Nederlandse afkomst hadden. In het dossier krijgen we veel informatie, mooi geïllustreerd met foto's.
Maar uiteindelijk heb ik het boek toch vooral gelezen om de strips, de persoonlijke verhalen. Die verhalen en dus die levens zijn heel divers. Alleen al wat betreft de route die de emigranten hebben afgelegd. Ze zijn niet allemaal rechtstreeks vanuit bijvoorbeeld Rotterdam naar Canada gegaan, maar er zijn ook mensen die kwamen uit wat toen Nederlands-Indië heette of die eerst naar de Verenigde Staten zijn gegaan. Bijzonder is ook het verhaal van iemand die vanuit Afghanistan naar Nederland kwam en uiteindelijk in Canada terechtgekomen is.
Je wel of niet thuis voelen komt in veel verhalen terug en natuurlijk ook het contact met de achterblijvers (die in sommige gevallen ook naar Canada kwamen). De biograaf Hans Werkman heeft wel eens gezegd: 'Iedereen verdient een biografie.' Ik denk dat hij daar gelijk in heeft.
Ontmoetingen
De mensen wier levensverhalen ik gelezen heb, kende ik niet en ik heb ook niet zoveel affiniteit met emigreren naar Canada, maar ik heb Bestemming: Canada geboeid gelezen, omdat je dan tien boeiende mensen ontmoet.
Aimée de Jongh was de drijvende kracht achter het project, begrijp ik uit de inleiding en natuurlijk is er ergens een potje met geld geweest waaruit de tekenaars betaald konden worden. Ik hoop dat er meer van dat soort potjes zijn, want ik kan mij een hele reeks met levensverhalen voorstellen die thematisch gebundeld kunnen worden.
Ik kan me voorstellen dat niet iedereen even gemakkelijk naar Bestemming: Canada grijpt bij de striphandelaar. Van je favoriet tekenaar heb je liever een album dan een los verhaal in een bundel en het onderwerp zal ook niet bij voorbaat iedereen enthousiast maken. Dat zou jammer zijn, want Bestemming: Canada is een boeiend boek, met goede strips met een interessante inhoud.
 |
| Hanco Kolk |
 |
| Paul Teng |
 |
| Anne Stalinski |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten