Half oktober dienden de ministers Schippers en Van der Steur een wetsvoorstel in dat het mogelijk moet maken dat mensen met een 'voltooid leven' stervenshulp krijgen. Een voltooid leven - dat klinkt erg vriendelijk. Mooier een leven waar je nu wel mee eens klaar bent.
Het wetsvoorstel is opmerkelijk, omdat minister Schippers eerder een Adviescommissie Voltooid Leven (de commissie Schnabel) had ingesteld, die in februari kwam met een rapport waarin geoordeeld werd dat verruiming van de huidige wetgeving onnodig is. Je kunt je afvragen waarom deskundigen om een afgewogen oordeel wordt gevraagd als je hun advies toch terzijde schuift als de uitkomst je niet bevalt.
In 2015 publiceerde Vonne van der Meer de roman Winter in Gloster Huis die juist over dit onderwerp gaat. De wet dat mensen met een voltooid leven uit het leven kunnen stappen is dan al aangenomen. Van der Meer plaatst de roman dan ook in de toekomst: 2027.
Of, nauwkeurige gezegd. Na het overlijden van hun vader krijgen twee zonen een brief die geschreven is in 2024 en de roman speelt drie jaar na het ontvangen van de brief. Die brief maakt hen beiden schatrijk.
Dat de wet dan aangenomen is, lijkt de enige reden waarom Van der Meer het verhaal naar de toekomst verplaatst heeft. Uit weinig anders blijkt dat we meer dan tien jaar verder zijn. Het verhaal had dus ook in een fictief heden zich kunnen ontrollen.
De broers worden geacht iets goeds te doen met het geld. Richard sticht een huis waarin mensen comfortabel kunnen sterven als ze klaar zijn met leven; zijn broer Arthur sticht ook een huis, maar daarin moeten juist mensen de zin in het leven weer terugwinnen. Hij kan ze daartoe verleiden, maar hij schrikt er ook niet voor terug om iemand naar het huis te ontvoeren. Dat gebeurt met Noor, die aanvankelijk in het huis leeft in de veronderstelling dat ze overleden is en zich in een hiernamaals bevindt.
Van der Meer is altijd erg goed in het beschrijven van mensen en hun relatie tot de omgeving. Ze kan gecompliceerde gevoelens duidelijk maken zonder die te benoemen. Dat is ook in Winter in Gloster Huis het geval. We kunnen Noor goed volgen: haar verwarring, haar vermoedens, de taak die ze zich stelt - we gaan er moeiteloos in mee. Ze is wel een modelgast in het Gloster Huis. Zij toont het gelijk van Arthur aan. Maar hoe zou het gegaan zijn als iemand niet zo in het huis gepast zou hebben? Dat is Van der Meer uit de weg gegaan.
Misschien zit hier de boodschap het verhaal wel een beetje in de weg. De mogelijkheid van de dood voor mensen met een voltooid leven is Van der Meer waarschijnlijk wat al te gemakkelijk. Lastiger is het voor de omgeving om deze mensen weer zin in het leven te laten krijgen. In deze roman wordt verkend hoe dat toch zou kunnen. Maar daarbij wordt er wel een ideale situatie geschetst, zodat het experiment wel moet lukken. Dat begon me tijdens het lezen wel tegen te staan.
Als we een tijd het verhaal van Noor hebben gevolgd, wordt er een grote stap in de toekomst gezet en dan is het boek ineens afgelopen. Ook dat bevredigde me niet helemaal.
Maar Winter in Gloster Huis leest wel bijzonder prettig. Moeiteloos laat Van der Meer je meeleven met de personages. Sommige van die personages zijn al voorgekomen in eerdere romans, zoals bijvoorbeeld ook Harry Mulisch vroegere personages liet terugkomen in De pupil, maar daar speelden ze nauwelijks een actieve rol. Van der Meer buit dat aardigheidje beter uit.
Wellicht dat Van der Meer mensen aan het denken zet over hoe wij moeten of kunnen denken over dat voltooide leven. Een roman is daarvoor een prettig middel. Maar de boodschap dreigt zo wel belangrijker te worden dan het verhaal. Dat zal niet iedereen kunnen waarderen.
Eerder schreef ik over Ik verbind u door en Zondagavond.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten