Voor de troepen uitlopen

Mascara kan uitlopen. In de lente zijn er struiken die uitlopen. Een renner die aan het peloton ontsnapt is, kan uitlopen op de rest. En Jeroen Dijsselbloem kan uitlopen. Als mascara, denk ik. Terwijl hij voor de troepen staat. Dat lees ik in ieder geval in een kop in Vrij Nederland van 29 juni 2013: 'Soms moet je voor de troepen uitlopen.'

Dat zal niet de bedoeling zijn. Het gaat in deze zin niet om uitlopen, voor de troepen, maar om lopen, voor de troepen uit. De redacteur heeft blijkbaar niet gezien dat de bijwoordelijke bepaling in deze zin 'voor de troepen uit' is.

Dat zie ik de laatste jaren bijna dagelijks in kranten en tijdschriften: als een woordgroep eindigt op een voorzetsel/achterzetsel en als daarna een werkwoord volgt, wordt dat werkwoord aan het achterzetsel geplakt.

Enkele voorbeelden uit romans:

...een woeste bos blond haar, dat alle kanten opstond. (Arie Kok, Morie)
Voor ze het hotel ingaan... (Arnon Grunberg, De man zonder ziekte)
...de keren dat hij zijn jas van zich afgewoeld had. (Hanna Bervoets, Alles wat er was)
Uit wanhoop [...] heb ik [...] de rollator van het rationalisme de deur uitgegooid. (Frans Willem Verbaas, De vierde vrouw)
...het spoor dat ze achter zich aantrekken (Ineke van Laanen, Wit)

In bovenstaande gevallen gaat het niet om opstaan, ingaan, afwoelen, uitgooien en aantrekken, maar om: gaan, het hotel in; woelen, van zich af; gooien, de deur uit; trekken, achter zich aan.

De fout komt zo vaak voor, dat mensen denken dat het goed is. Twee keer heb ik meegemaakt dat een redacteur zelf de fout aanbracht, menende dat hij een fout verbeterde. Ik blijf mij daarover verbazen, aangezien de regel mij niet zo moeilijk lijkt.

Misschien komt het doordat de zinsontleding steeds minder onderwezen wordt in het voortgezet onderwijs. Wie een zin ontleedt, ziet al snel welke woorden bij elkaar horen. Maar met zo'n ontledende blik kijken redacteuren of correctoren blijkbaar vaak niet meer. Wie het eenmaal gesignaleerd heeft, ziet het overal. Vaker dan hem of haar lief is.