Onmogelijke mensen (Julia Wertz)

Julia is striptekenaar in New York. Ze is 26 jaar oud, woont in een kelderappartement en drinkt te veel. Overdag functioneert ze goed en kan ze aan het werk, maar in de avond drinkt ze zich lam. Een arts zegt tegen haar: 'Ik kan je nergens toe dwingen, maar als deskundige -en eerlijk gezegd ook persoonlijk- ben ik van mening dat je moet stoppen met drinken wil je niet voor je dertigste al dood zijn.' Julia pakt haar problemen aan, maar dat gaat met vallen en opstaan. 

Dat lezen we in de graphic novel Onmogelijke mensen, die als ondertitel heeft 'Een volkomen gemiddeld verslag van herstel.' Wertz is genadeloos in de manier waarop ze zichzelf observeert en tekent. Ze maakt het niet mooier dan het is. Ze schetst ons de weg die gaat van alcoholisme naar nuchter zijn, compleet met praatgroepen en momenten van terugval. Je zou kunnen zeggen dat niet meteen een vrolijk verhaal is, maar Wertz bewaart overal een lichte, ironische toon, waardoor je ook kunt glimlachen om wat Julia overkomt of om wat ze zich laat overkomen. 

Het boek opent op de dag dat Julia dertig wordt. Ze is met haar auto gestrand op een helling op Puerto Rico. Je zou kunnen zeggen dat het beeld een metafoor is voor haar leven op dat moment: vastgelopen.  

Terugblik

Daarna krijgen we een terugblik van vier jaar. We lezen over haar drankverslaving en hoe ze daar uiteindelijk vanaf komt en over haar relatie met een man die het op haar dertigste verjaardag uitmaakt. Dan zijn we eigenlijk weer bij de openingspagina beland.

Maar we maken ook de weg omhoog mee, ook op het gebied van haar werk. Uiteindelijk wordt ze geïntroduceerd bij The New Yorker waarvoor ze tekent over minder bekende gebeurtenissen in de geschiedenis van New York. Ze wordt uit haar huis gezet, wat niet alleen een tegenslag is, maar ook een kans. 

Het boek eindigt met 'Einde (min of meer)' Het leven gaat immers door. 

In het hoofd

Eigenlijk zit je als lezer de hele tijd in het hoofd van Julia. Er is veel dialoog in het boek, en soms gaat die over dagelijkse dingetjes. Het is niet voor niks een 'volkomen gemiddeld verslag'. Maar daardoor heb je wel het idee dat je dicht op het gewone leven zit. Haar manier van praten en reageren zijn tekenend voor wie Julia is. Ze schrikt niet terug voor banaliteiten, is vaak rechttoe rechtaan, maar kan ook tobben. 

Dat het dicht op het leven zit, zie je ook doordat er soms in de tekst staat 'namen weggelakt'. Het lijkt erop dat Wertz zichzelf de opdracht gegeven heeft zo eerlijk mogelijk verslag te doen. De namen die ze noemt, van bijvoorbeeld collega's lijken in ieder geval echt te kloppen. Maar ze wil blijkbaar mensen die wat verder van haar af staan niet onnodig in haar verhaal betrekken. 

Mensenverhaal

Je zou kunnen zeggen dat het boek nogal particulier is: de meeste van de lezers tekenen geen strips, wonen anders, hebben geen problemen met drank. En toch doet het verhaal vertrouwd aan. Je snapt Julia helemaal, doordat je zoveel van haar weet. Verder is het geen heldenverhaal, maar een mensenverhaal: iemand moet maar zien hoe ze door het leven komt. Ondanks tegenvallers probeert ze de moed erin te houden en elke keer als ze wakker wordt is er gewoon weer een nieuwe dag waar ze doorheen moet. 

Dat geeft niet alleen sympathie voor de hoofdpersoon, het geeft ook herkenning. We zijn allemaal 'volkomen gemiddeld', met onze dagelijkse gedoetjes. De openheid in het boek is ontroerend. Je hebt met Julia te doen, zonder dat ze zielig wordt. Op een of andere manier blijft ze toch haar waardigheid behouden. 

Zulke boeken, over gewone mensen in soms ongewone omstandigheden zijn bij Scratch de laatste tijd meer uitgekomen. Ik denk aan Smakelijk leven van Auréla Aurita en aan Ik ben een chaoot van Einat Tsarfati. Het leven is niet smetteloos, je hebt het niet in de hand en je moet toch door - dat laten dit soort boeken zien. Ze bieden de troost van het onvolmaakte. 

Tekeningen

De tekeningen van Julia Wertz zou je een beetje houterig kunnen noemen, maar ze zijn vooral ook helder en effectief. Nergens zijn ze uitbundig, altijd zijn ze dienstbaar aan het verhaal. Ze laten veel ruimte voor tekst, wat in dit geval ook nodig is om te laten weten hoe het hoofd van Julia werkt. 

Onmogelijke mensen is een intrigerend boek, dat nieuwsgierig maakt naar de rest van het werk van Wertz. Ze heeft een eigenzinnige geest en een verfrissende kijk op de dingen om haar heen. Daar wil ik wel meer over lezen. 

Julia Wertz, Onmogelijke mensen. Een volkomen gemiddeld verslag van herstel. Uitg. Scratch Books, 320 blz. € 29,95 (paperback)