De strip Sadine, de doornige roos van het Westen wordt al even genoemd in het dossier van Iris, getekend door Thé Tjong Khing, op scenario van Lo Hartog van Banda. Die strip voerde ons terug naar de jaren zestig en het mooie dossier plaatste het verhaal nog meer in de tijd.
Ook bij Sadine ben ik meteen terug in de tijd. Het is vooral de manier van tekenen, vermoed ik. Als ik door oude tijdschriften blader, kom ik ongetwijfeld veel advertenties tegen die op die manier getekend en geletterd zijn. Ik ben me er als kind niet van bewust geweest, maar ergens heeft dat zich in mij vastgezet.
Sadine werd geschreven door Job Godschalk en getekend door Ton Kooreman. De strip verscheen in de Haagse Post, van eind september 1967 tot eind april 1968. Jaren zestig dus, maar nog voor de studentenprotesten in Parijs.
Vooruitlopen op de actualiteit
De strip zit dicht op de actualiteit, maar loopt daar ook op vooruit. Sadine (de naam verwijst zowel naar De Sade als diens personage Justine) staat in dienst van China en probeert in Nederland de proletarische revolutie te ontketenen. Locaties in Amsterdam zijn zeer herkenbaar en de personen zijn dat ook. Ze krijgen een net iets andere naam (Van Mierlo wordt Van Meerlo, Samkalden wordt Samkouden), maar iedereen ziet wie er bedoeld wordt. Het wasmiddel dat mijn moeder altijd gebruikte, Sunil, wordt Suniel, wat zowel flauw als heel grappig is. Vind ik.
Sadine schrikt niet terug voor geweld en ook de regering neemt geen halve maatregelen. Al gauw rijden de tanks door Amsterdam. Het zal er hard aan toe gaan. Het gewelddadige, zonder terughoudendheid, verbaasde me wel wat.
Ongetwijfeld is Sadine als grappig ervaren. Je zou kunnen zeggen dat het verhaal erg overdreven is en natuurlijk is het dat ook. Maar er zit ook een zekere grimmigheid onder, die door velen herkend zal zijn. Misschien moest er geen revolutie komen zoals Sadine die op poten zetten, maar er moest wel iets gebeuren.
Achtergrondinformatie
Om de strip goed te begrijpen is er nogal wat achtergrondinformatie nodig en die is er in deze uitgave van Sherpa keurig bij geleverd. Het dossier is verzorgd door Rudy Vrooman. Bovendien is er naast elke strippagina uitgelegd wat de verwijzingen zijn naar de werkelijkheid en dat ook nog tamelijk compleet. Ik miste alleen wat informatie over Odorex, zo'n beetje de eerste deodorantroller in Nederland.
We krijgen bovendien een korte inhoud van het nummer van Haagse Post waarin de aflevering van de strip verscheen, wat erg helpt om een completer beeld te krijgen van de werkelijkheid van toen. In februari 1968 krijgen we bijvoorbeeld een terugblik op een jaar lang tv-reclame. Ineens realiseerde ik me dat we bij het wachten op een uitzending van Swiebertje na het testbeeld de klok en de omroepster kregen te zien, maar geen reclame. Die kwam pas in 1967.
De verwijzingen naar de werkelijkheid zijn soms subtiel. Dat Sadine, zittend op de troon, dezelfde houding als Phil Bloom (de eerste naakte vrouw op de Nederlandse televisie) had ik anders vast niet gezien en dat freule Wttewaall van Stoetwegen niet alleen in de strip maar ook in de werkelijkheid met krukken heeft gelopen wist ik ook al niet.
Stopgezet
Het verhaal stopt vrij plotseling, blijkbaar vond HP het genoeg. Over wat de exacte reden is geweest, kan slechts gespeculeerd worden. Maar intussen is er wel een beeld geschetst van een revolutie die door de overheid ernstig werd onderschat. Niet veel later zou dat op verschillende plaatsen in Europa, in andere vormen, gebeuren.
Het scenario van Godschalk is speels, met aardig wat speldenprikken naar de heersende klasse. De tekeningen zijn prachtig. Kooreman koos voor een perspectief van onderaf, waardoor de benen van de personen lang worden uitgerekt. De lezer moet heel vaak naar boven kijken. Deze tekenstijl zouden we later nog vaak terugzien in allerlei uitingen.
De lijnen zijn strak, grijzen worden aangebracht met rasters, er zijn geen arceringen. Het is een krachtige stijl, die past bij de personages, die ook niet twijfelen. Grote letters bootsen de klanken na. Na zoveel jaren zien de tekeningen er nog steeds prachtig uit. Qua stijl plaats je ze meteen in de jaren zestig, qua kwaliteit ontstijgen ze die tijd.
Sheridan
En dan krijgen we ook nog een toetje: de strip Sheridan, ook getekend door Kooreman, die ooit verscheen in Sextant en ook nog tekeningen die ooit gemaakt zijn voor een strip bij het televisieprogramma Hadimassa.
Je kunt zeggen dat Sadine het ultieme boomerboek is. Natuurlijk, mensen van die leeftijdscategorie kunnen hiermee zwelgen in het jeugdsentiment. Maar dit is in de eerste plaats een mooi boek, om te lezen, te bladeren en te kijken. Tegelijkertijd is het geschiedschrijving van een tijd die veel mensen zich nog herinneren. En dan wordt er niet afstandelijk achteraf bekeken hoe het allemaal zat, maar we maken het mee, direct. Bladzijde na bladzijde krijgen we de nieuwe HP te lezen en we zitten midden in die tijd van Mulisch, Vinkenoog, Cremer, Ramses, Adèle Bloemendaal, Lyndon B. Johnson, Provo, Flower Power en Pop Art. Kleurrijker krijg je het niet gauw.
 |
| Deel van een pagina. De hele pagina toont in werkelijkheid mooier, ook door de warme, gele kleur die als kader om de pagina heen wordt gebruikt. |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten