Karmen (Guillem March)

Catalina is ongelukkig en labiel. Ze hangt erg aan haar vriend Xisco. Misschien is ze zielig, maar misschien ook egocentrisch. Op een gegeven moment gaat het niet meer en doet ze een poging tot zelfdoding, die ook nog lijkt te lukken. Op het moment dat het leven haar ontglipt, verschijnt er een wonderlijke figuur, Karmen. Ze zou een engel kunnen zijn of in ieder geval een boodschapper in een soort tussentijd, die rapport op moet maken van degene van wie het leven zojuist is afgelopen. 

Dat is de situatie van Karmen, de graphic novel van Guillem March. Zowel het scenario als de tekeningen zijn van hem. 

Tussentijd

Karmen neemt Catalina mee in de tussentijd, een soort niemandsland tussen leven en dood, waarin de gewone wetten van het leven niet meer gelden. Het deed me denken aan De trein der traagheid van Johan Daisne, de meester van het magisch realisme in de Nederlandstalige literatuur. 

Karmen heeft een lichaam waarvan je vooral de omtrek ziet en het skelet. We zien ook nog twee van haar collega's: bij de een zie je het zenuwstelsel, bij de andere het spijsverteringsstelsel. Het is vreemd dat Karmen op hakken lijkt te lopen, terwijl er voor de rest bij haar omtrekken geen kleding te zien is. Haar hoofd lijkt een gewoon mensenhoofd (met een apart kapsel), maar ze kan haar aanblik manipuleren. 

Catalina moet eraan wennen dat de normale wetten niet meer gelden, terwijl ze zich nog wel kan bewegen in de normale wereld. In zo'n geval gaan er twee systemen door elkaar lopen en het is heel lastig om dat foutloos te doen. Dat lukte bijvoorbeeld Hanco Kolk en Kim Duchateau ook niet in De man van nu. 

Vragen

Ook in Karmen zitten wat elementen die vragen oproepen. Catalina kan bijvoorbeeld niet haar telefoon pakken. Maar ze lijkt wel te leunen op de rand van het badkamermeubel waarin de wasbak verzonken is en ze steunt wel met haar voet op de grond. Dwars door een deur heen gaan blijkt dan ineens weer lastig. 

Ze kan vliegen, want de zwaartekracht heeft geen vat op haar. Ze is ook onzichtbaar, zodat het logisch is dat ze zich naakt verplaatst. Ze hoeft zich immers voor niemand te bedekken. Vreemd is weer wel dat ze een schaduw heeft. 

In het begin worden haar polsen verbonden, wat niet logisch is. Haar bloedende lichaam blijft immers achter in de badkuip waarin ze haar polsen heeft opengesneden. En waar komen haar tranen vandaan? 

Zo kun je door blijven vragen, maar dat doet het verhaal geen goed. Je moet natuurlijk gewoon meegaan in de werkelijkheid van het verhaal. Dat gaat trouwens goed, March neemt je wel mee. Catalina heeft natuurlijk vragen over de toestand waarin ze beland is en dat zijn dezelfde vragen die de lezer heeft. 

Inzichten

Karmen geeft Catalina nog even de tijd om tot nieuwe inzichten te komen en om op de valreep nog iets te maken van haar leven. Wij, aan deze kant van de overgang, leven met haar mee en mogen ons afvragen wat wij eigenlijk van ons leven terechtbrengen. 

March vertelt met vaart. Je bent benieuwd waar het verhaal heen gaat en het zit vol met vondsten. Bij een aanraking met een persoon wordt bijvoorbeeld ook meteen het verleden van die persoon duidelijk. Er zijn verder fraaie nevenplots, zoals van de man die haar een jasje geeft. 

Tekeningen

De tekeningen zijn heerlijk. March speelt met het standpunt, waardoor we de stad waarover Catalina vliegt van alle kanten te zien krijgen, net als Catalina zelf. Daarbij kiest March vaak voor een moeilijke hoek, die veel vragen van zijn tekentechniek. Dat gaat overigens niet altijd goed. Bij enkele tekeningen zijn de armen van Catalina duidelijk aan de korte kant. 

Te korte armen (schets)

Catalina is de hele tijd naakt, maar ze is altijd kuis weergegeven. Lust speelt in dit verhaal geen rol. 

Achterin is nog een dossiertje opgenomen, met wat schetswerk, maar ook met foto's die laten zien welke locaties model hebben gestaan voor de getekende locaties. 

Karmen is een ernstig boek, maar geen zwaar boek. Er zit humor in de manier van vertellen. Het verhaal is fris en houdt de lezer er goed bij. Het tekenwerk wil indruk maken en doet dat ook. Maar bovenal is Karmen een troostend boek: het is altijd mogelijk iets van je leven te maken, ook als je denkt dat je alles verprutst hebt en ook als je denkt dat het zo ongeveer voorbij is. Hoewel het een boek is dat gaat over de rand van de dood, is het uiterst vitaal.

Titel: Karmen

Tekst en tekeningen: Guillem March

Uitgever: Scratch Books

z.pl. 2020; 176 blz. € 29,90 hardcover