Herinnering aan Holland (Knipoog 29)

Wat zou de bekendste Nederlandse dichtregel zijn? In deze serie knipogen zijn al een paar kandidaten langsgekomen, bijvoorbeeld 'Alles van waarde is weerloos' (hier) en 'Domweg gelukkig in de Dapperstraat (hier) en (hier). Maar wat te denken van het begin van Marsmans gedicht 'Herinnering aan Holland'?

Herinnering aan Holland

Denkend aan Holland
zie ik breede rivieren
traag door oneindig
laagland gaan,
rijen ondenkbaar
ijle populieren
als hooge pluimen
aan den einder staan;
en in de geweldige
ruimte verzonken
de boerderijen
verspreid door het land,
boomgroepen, dorpen,
geknotte torens,
kerken en olmen
in een grootsch verband.
De lucht hangt er laag
en de zon wordt er langzaam
in grijze veelkleurige
dampen gesmoord,
en in alle gewesten
wordt de stem van het water
met zijn eeuwige rampen
gevreesd en gehoord.

Het gedicht werd in 1999 uitgeroepen tot Gedicht van de Eeuw. Het is intussen zo bekend dat het al verschillende keren geparodieerd is, bijvoorbeeld door Gerrit Komrij en Michel van der Plas.

Komrij:

Denkend aan Holland
zie ik waardepapieren
snel door begerige
vingers gaan,
rijen op koopwaar
geile batavieren
als zedeprekers
op de kansel staan;
en in de geweldige
bankcatacomben
de tankerdollar
en de krugerrand,
biljetten aan toonder,
bigotte mores,
Menten, Verolme,
in één groot verband.
De lucht hangt er laag
en de geest wordt er langzaam
in parlementarische
dampen gesmoord,
en op alle terreinen
is de stem van de koopman
met zijn ethische krampen
het meest aan het woord.

 Joop Visser zette deze tekst op zijn repertoire.

Michel van der Plas bewerkte Marsmans gedicht tot een ode aan Johan Neeskens.

Het gedicht wordt ook bekend verondersteld bij de gemiddelde krantenlezer. In de bijlage LUX (NRC Handelsblad, 22 maart 2014), die ik meestal alleen maar doorblader zonder iets echt te lezen, trok een krantenkop mijn aandacht: 'Oneindig laagland', boven een artikel van John Jansen van Galen. Meteen werd Marsmans gedicht uit 1936 in mij wakker. 

Het stukje van Jansen van Galen gaat over wandelen langs de rivieren, over de uiterwaarden. En over de veerpontjes waarvan je als wandelaar of fietser gebruik kunt maken. De struinroutes ken ik uit ervaring en ik kan het enthousiasme van Jansen van Galen delen. Wandelen en Marsman, mooier hoeft het niet te worden. 

Bron affiche Neeskens: hier.