Van Joris van Groningen had ik nog nooit gehoord. Dacht ik. Ik was dan ook wat verbaasd toen ik zijn boek Tekst op de deurmat vond, samen met het boekje Naar een einde waar niemand ons bijstaat, van Chrétien Breukers. Toch blijk ik een jaar geleden iets over Van Groningen gelezen te hebben. Hij was toen net overleden en Breukers schreef een in memoriam. Het is opgenomen in Tekst en ik herkende de anekdote over commentaar tijdens een interland.
Vrij onbevangen begon ik aan het boek met teksten van Van Groningen. Eerlijk gezegd viel het me niet mee. Het begint met 'Zwemverslagen', die geschreven zijn in Van Groningens kindertijd. Niet onaardig, maar waarom zou ik ze lezen? Daarna volgen er brieven, aan ouders en aan anderen. Ook weer: aardig geschreven, maar inhoudelijk voor het grootste deel niet interessant. Met moeite at ik me door de rijstebrijberg heen.
Toen volgden er ook nog e-mails. Bij elk mailtje staat vermeld dat de afzender Joris van Groningen is. Daarna een hoofdstukje Facebookberichten en dan eindelijk de essays. Die zijn inhoudelijk interessant, maar stilistisch zijn ze vreselijk. In alles wat ik over Van Groningen lees, wordt zijn stijl zo geroemd. Dat snap ik niet. In elk artikel komen rare zinnen voor, foutieve beknopte bijzinnen, verkeerde verwijswoorden.
Alinea's zijn soms een pagina lang, en ze bestaan uit lange, hier en daar ontsporende zinnen. Ik snap dat uit piëteit de artikelen letterlijk overgenomen zijn, zonder ze te redigeren, maar ze hadden gewonnen bij een strenge redacteur. Inhoudelijk heb ik er trouwens niets op aan te merken. Van Groningen heeft zich ingegraven in de materie en zijn analyse is scherpzinnig. Hij is daarbij wel erg serieus. Er kan geen lachje of glimlachje af, wat zijn stukken een beetje dor maakt en dat is jammer.
Aan het eind van Tekst staan nog wat persoonlijke stukken, waarin anderen Van Groningen herdenken. Er zijn heel wat mensen die van hem gehouden hebben. Ook het feit dat Tekst uitgebracht is, is een daad van liefde. Ik denk dat het boek vooral waardevol is voor mensen die Joris van Groningen gekend hebben. Voor anderen staat er te weinig interessants in.
Naar een einde waar niemand ons bijstaat is een mooi boekje. Breukers heeft gekozen voor de dagboekvorm. Hij verweeft zijn herinneringen aan zijn overleden vriend met reflecties op wat hij aan het lezen is of gelezen heeft, bijvoorbeeld het werk van Hermans. De boeken van Hermans zijn van Van Groningen geweest. Breukers maakt omtrekkende bewegingen: via het werk van Hermans probeert hij dichter bij zijn vriend te komen, wat maar ten dele lukt.Bovendien moet hij na een tijdje bekennen dat hij intussen zoveel van Hermans gelezen dat het werk hem de neus uit komt.
Breukers is goed in het beschrijven van zijn affecties, of dat nu mensen of literatuur betreft. Zo kreeg ik zin om meer te gaan lezen van Boudewijn van Houten, omdat Breukers zo enthousiast over het werk van de man schrijft.
Wel heeft Breukers wat stijleigenaardigheden waar hij net iets te vaak op terugvalt. De drie puntjes bijvoorbeeld, die een denkpauzetje moeten suggereren. Ze komen soms twee keer in een alinea voor. Maar meestal heeft me dat niet erg gestoord.
Het boek van Breukers is een liefdevol boekje. Het is met het dunne kaftje wat flodderig uitgegeven, maar inhoudelijk is het in orde. Aanbevolen!
(foto geratst van de Facebookpagina van Chrétien Breukers)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten