Biblio + Picto (Joost Swarte)

Over Joost Swarte hoeven we eigenlijk niets meer te zeggen. Of: over Joost Swarte kun je blijven praten. De grootmeester van de klare lijn, maker van prachtige tekeningen, posters, illustraties van boeken, ontwerpen voor glas-in-loodramen, postzegels en pictogrammen. En veel meer, neem ik aan. Altijd direct herkenbaar, altijd goed. 

Bij uitgeverij Scratch is er een mooi boek uitgekomen: Biblio + Picto. Voor in het boek wordt uitgelegd wat we aantreffen:

In deze uitgave ligt het accent op het boek, als object, als levend wezen, en ook als drager van ideeën, die het boek zijn toevertrouwd. 

Aanvullend zie we pictogrammen en silhouetten, bescheiden, betekenisvolle vignetten. Beeldtaal in essentie, ergens tussen een tekening en het alfabet. 

Boekenkast

Het boek opent met 'De boekenkast', acht pagina's met omslagen van boeken waarin Swarte een groot aandeel heeft gehad. De ordening van de boeken (niet alfabetisch, niet chronologisch) is me niet helemaal duidelijk. Bovendien staat er af en toe een losse prent tussen. Altijd mooi, maar de context is me niet helder. 

Hier had ik graag wat meer toelichting gewild en de afbeeldingen hadden van mij ook best wat groter gemogen. Het is speelser dan een geïllustreerde literatuurlijst, maar ik mis die lijst toch. 

De twee delen ('Biblio', 'Picto') worden geopend door een inleiding, van respectievelijk Yasco Horsman en Patrick Gaumer. Best interessant, maar soms wordt er iets verteld over tekeningen die verderop in het boek staan en dan blader ik toch niet door, merk ik. 

Belangrijker zijn de tekeningen en de pictogrammen zelf, altijd met bronvermelding en soms met een korte toelichting. Dat in bescheiden grijs: duidelijk genoeg en toch vooral ruimte gevend aan de tekeningen zelf. 

Pictogrammen

De pictogrammen zijn gedrukt op een ondergrond met een grijsje erin, een goed werkende blauwe letter en boven aan elke pagina twee blauwe cirkeltjes, alsof het gaatjes zijn. Ook de inleiding bij het tweede deel heeft de blauwe letter. Het ziet er werkelijk beeldschoon uit. 

Uit alles blijkt de zorgvuldigheid waarmee het boek is uitgegeven. Op de achterkant loopt de tekst bijvoorbeeld schuin omhoog, parallel aan de richting van de kubussen die staan afgebeeld. Het zijn misschien maar kleinigheden, maar die maken voor mij het boek wel net af. 

Het bekijken van de tekeningen van Swarte geeft uren plezier. Technisch goed, strak getekend en tegelijkertijd wild fantasievol, alsof de stijl de inhoud in bedwang houdt. Heel vaak humoristisch en overal zie je dus boeken. Veel personificaties en metamorfoses en altijd ga je er moeiteloos in mee. 

Hoe langer je naar de tekeningen kijkt, hoe meer je onder de indruk raakt van het knappe ervan: het evenwicht, de helderheid, de inkleuring, het inhoudelijke commentaar. 

Het is mooi dat Biblio + Picto er is, als een deelbibliografie van het werk van Swarte. Hopelijk volgen er nog meer van dit soort delen. Dit geeft een mooi overzicht van het werk en het is tegelijkertijd een expositie ervan. Een boek dat je, frustrerend genoeg en gelukkig maar, nooit uit hebt. 

Joost Swarte, Biblio + Picto. Uitg. Scratch, 112 blz. 30,00 euro (hardcover)

Eerder schreef ik over:

Swarte Comics

Mene Tekel (Nescio)

Kop en staart (Catherine Lewis)