Podcast: Het beste uit het oog, Het kamp van mijn oma

 

Het beste uit het oog

Podcasts beluisteren is heerlijk, maar het kost wel veel tijd. Als ik eenmaal een podcast interessant vind, wil ik graag elke nieuwe aflevering beluisteren en daar is niet altijd tijd voor. Tegenwoordig maak ik een keuze bij podcasts met interviews, zoals Kunststof, Oeverloos, De Rotonde, Touché, De wereld van Sofie (maar die staat al een tijdje stil), Littekens of de podcast van Gijs Groenteman, die af en toe verandert van naam. Ik kijk wie de geïnterviewde is en dan sla ik er zo nu en dan eentje over. 

Aan dagelijkse podcasts begin ik meestal niet eens, met uitzondering van De Bach van de dag. Daarvan heb ik alle afleveringen beluisterd, al heb ik ze wel eens van een paar dagen opgespaard. 

Omdat ik nauwelijks televisie kijk, de NOS-app onregelmatig raadpleeg en kranten alleen in het weekend lees, mis ik wel eens wat van het nieuws. Meestal is dat niet erg. Bij podcasts over de achtergrond van het nieuws, zoals Haagse zaken of De afspraak op vrijdag krijg ik vaak toch nog het een en ander mee. 

Sinds kort luister ik naar Het beste uit het oog, een podcast die ik ook wel aangeduid gezien heb als Met het oor op morgen. In elke aflevering krijgen we drie gesprekken, die eerder in de week te horen waren in  het radioprogramma Met het oog op morgen. Het zijn gesprekken naar aanleiding van de actualiteit, maar niet altijd naar aanleiding van het voorpaginanieuws. 

De gesprekken worden ingeleid en aan elkaar gepraat door Mieke van der Weij, die ook presentatrice is bij Het oog. Prettig om naar te luisteren: iemand die aardig belezen is, gevoel heeft voor de menselijke kant van het nieuws en ook nog eens een aangename stem heeft. Ze heeft wel eens de neiging om een zin af te maken als een geïnterviewde een tijdje naar een woord zoekt, maar echt ergerlijk vind ik dat niet. 

Ik heb een geschiedenis met Met het oog op morgen. Mijn vader luisterde eigenlijk altijd naar het eerste half uur, het gedeelte met de vaste rubrieken als 'Den Haag vandaag' en 'De krant van morgen'. Tegen elven werd er in ons gezin een gedeelte uit de Bijbel gelezen, bij wijze van dagsluiting, besloten met een kort stil gebed. Mijn moeder ging daarna naar bed en mijn vader zette dan nog even de radio aan. Verschillende keren heb ik 's avonds zo samen met hem in de keuken gezeten. Ik bewaar daar goede herinneringen aan. 

De podcast brengt dat gevoel weer even terug, vooral omdat sommige 'oude' stemmen er nog steeds zijn, zoals die van John Jansen van Galen en sommige andere stemmen zijn bekend, zoals die van Wilfried de Jong. Ik krijg verder informatie die ik nog niet had en uit de beschrijving steek ik ook nog kleine dingetjes op, bijvoorbeeld dat je de voornaam van Ember Brantsen spelt als Amber. Prettige podcast, blijf ik volgen.

Het kamp van mijn oma

De oorlog - als we die term gebruiken gaat het nog altijd over de Tweede Oorlog. Er is heel wat literatuur over, geschreven door mensen die de tijd zelf hebben meegemaakt, maar ook door kinderen van mensen die opgroeiden in oorlogstijd. 

Intussen gaat de tijd door. De generatie die als kind de oorlog meemaakte is nu al bejaard en soms zijn er kleinkinderen die willen weten hoe dat nu was: kind zijn in de oorlog. Eerder schreef ik hier over Een jongen in de oorlog, waarin Koos Postema vertelde over hoe hij als kind het bombardement op Rotterdam meemaakte. 

In de podcast Het kamp van mijn oma gaat Robin Peters op zoek naar het oorlogsverleden van haar oma. Haar oma is intussen de tachtig gepasseerd en als je haar hoort, lijkt ze nog aardig helder, maar het blijkt dat ze elke keer hetzelfde vertelt. In de oorlog zat ze op Java in het kamp Tjideng. De herinneringen die haar bijgebleven zijn, zijn eigenlijk allemaal positief en haar kleindochter gaat ervan uit dat dat niet het hele verhaal kan zijn. 

Ze gaat in gesprek met andere vrouwen die als kind in het kamp verbleven en met mensen die haar oma in een andere levensfase hebben meegemaakt. Zo probeert ze een beter beeld te krijgen van wat oma heeft meegemaakt, maar ook een completer beeld van hoe oma geworden is zoals ze is. Vreemd genoeg komt (tot nu toe) geen enkele keer de beroemde roman Bezonken rood ter sprake, waarin Jeroen Brouwers vertelt over zijn tijd in Tjideng. Als ik dit schrijf, zijn er vier afleveringen uitgezonden, dus misschien wordt daar in de volgende afleveringen nog aan gerefereerd. 

Het is niet vanaf het begin duidelijk wat nu het doel is van de podcastmaker. Aanvankelijk dacht ik: het kampverleden van oma reconstrueren. Maar langzamerhand gaat het meer de kant op dat Peters meer begrip wil krijgen voor haar oma, door meer begrip van haar te krijgen. Oma had altijd haar bijzondere kanten en als je haar achtergrond weet, kun je die misschien beter accepteren. 

Het kamp van mijn oma is een mooie podcast. In de eerste aflevering herhaalt Peters bijvoorbeeld de verhalen die oma vertelt steeds korter en sneller, zodat je ook echt de beleving van een soort eeuwige herhaling krijgt. Maar nog meer onder de indruk ben ik van de inzet, de taak die Robin Peters zich opgelegd heeft. Vol in het leven van oma te duiken. Eigenlijk legt ze zich niet neer bij hoe de relatie tussen haar en haar oma nu is. Ze heeft het idee dat er meer in zit, dat ze dieper moet spitten en dat zal ze doen ook. 

Juist op een moment dat oma wat minder helder wordt en daardoor eigenlijk meer op afstand komt, haalt ze oma naar zich toe, in de verhalen, in haar begrip. Het is mooi om dat als luisteraar van dichtbij mee te maken.