Sinds enkele jaren wordt er een Boekenweek voor jongeren georganiseerd en sinds vorig jaar heet die de Boekenweek van jongeren. Behalve dat het geschenkje 3Pak wordt verspreid, worden er ook twee boeken (een vertaald en een oorspronkelijk Nederlands) bestempeld als het beste boek voor jongeren.
Vorig jaar won Confrontaties van Simone Atangana Bekono, voor bijvoorbeeld Confettiregen van Splinter Chabot en Strovuur van Gerben van der Werf. De vertaalde boeken laat ik even voor wat ze zijn.
Dit jaar zijn er in beide categorieën weer vijf boeken genomineerd en tot mijn schande moet ik bekennen dat ik tot voor kort geen van deze boeken gelezen had. Drie titels die mij nog wel bekend voorkwamen zijn: Centaur van Chris Polanen, Stenen eten van Koen Caris en De afwijking van Dries Muus. Dat laatste boek heb ik intussen gelezen. Verder staan nog op het lijstje: Lily van Tom de Cock en Zonder titel van Erna Sassen. Voor zover ik weet is dat laatste een jeugdboek.
Voetbalwereld
De afwijking van Dries Muus speelt zich af in de voetbalwereld. Mattias Groen (Matty) is een talentvol voetballertje, dat mag gaan spelen bij een profclub, in een team met iets oudere jongens (onder zeventien). Hij doet het daar goed. Tot er een incident is in de kleedkamer, wat bekend wordt buiten het team en buiten de club.
Of het een gerucht is, of dat het werkelijk gebeurd is, blijft een beetje in het midden. In ieder geval verspreidt zich het verhaal dat Matty een erectie heeft gehad in de kleedkamer en dat hij dus waarschijnlijk op jongens valt.
In een wereld van sociale media verspreidt dat nieuws zich snel en Matty heeft er ook last van buiten het voetbalveld. Hij is op een leeftijd dat hij zijn eigen seksualiteit aan het ontdekken is en de hele toestand is erg verwarrend voor hem. Hij weet niet goed wat er in hem omgaat en hij wil er al helemaal niet over praten.
Albert en Lize
Naast Matty leren we zijn trainer kennen (Albert de Leeuw), een oudere man met gezondheidsklachten, maar met hart voor zijn vak en voor de jongens die aan zijn zorg zijn toevertrouwd. Het derde belangrijke personage is Matty's moeder, Lize, die maar moeilijk tot Matty kan doordringen. Ze werkt in een boekhandel en moet het verder in haar eentje zien te redden. De vader van Matty is buiten beeld. Hoe dat komt, vernemen we in de loop van het verhaal.
Met Matty gaat het intussen niet goed en eigenlijk gaat het steeds slechter. Albert en Lize lijken niets voor hem te kunnen doen. Op welke ramp zal dit uitlopen?
De afwijking leest prettig, Dries Muus schrijft helder en je kunt je gemakkelijk voorstellen wat er allemaal gebeurt. De voetbalwereld is bovendien een omgeving die je niet zo vaak tegenkomt in de literatuur. En het onderwerp is interessant: ik ben niet zo'n voetbalvolger, maar de verhalen over homofobe spreekkoren zijn wel tot me doorgedrongen en als een voetballer vertelt dat hij op mannen valt, is dat nog steeds nieuws. Blijkbaar is de omgeving niet zo veilig dat er op een gewone manier over gepraat kan worden.
Wat het betekent om in verwarring te zijn over je seksualiteit en je ontwikkeling in zo'n omgeving wordt in De afwijking duidelijk.
Ook de personages zijn boeiend en je wilt ze graag volgen. Je snapt wel dat ze doen zoals ze doen. Gezien de stijl, het onderwerp en de toegankelijkheid, is het wel begrijpelijk dat De afwijking genomineerd is als het beste boek voor jongeren van dit jaar. Het is goed dat dit boek er is en ik kan me voorstellen dat het jongeren aan het nadenken zet.
Uitleggerig
Toch zal ik aan het eind van het jaar De afwijking waarschijnlijk niet opnemen in het lijstje met de beste boeken die ik dit jaar gelezen heb. Alles wordt namelijk wel heel erg uitgelegd, waardoor je wel moet raden naar wat de personages gaan doen, maar niet waarom ze het doen. Dat wordt namelijk allemaal expliciet gemaakt. Aan het slot van het boek is het helemaal erg: de trainer geeft nog een wijze les, als een soort leefregel. Dat komt in de context van het boek bijna over als een preek. Aardig bedoeld weliswaar, maar toch moeilijk te verdragen.
Wat overigens niet wegneemt dat er heel geslaagde passages in het boek zijn. Maar als geheel viel het me toch tegen. Nou ja, hopelijk zullen jongeren ervan genieten. Elk boek dat hen naar de literatuur trekt is welkom.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten