Sinds Het diner (2009) is Herman Koch een schrijver die het goed doet. De meeste van zijn boeken daarna werden goed verkocht. Ze lezen dan ook lekker, want helder schrijven kan Koch wel. Er zijn ook mensen die wat neerkijken op het soort boeken dat Koch schrijft. In een aflevering van de podcast De nieuwe Contrabas Podcast veegde Chrétien Breukers de vloer aan met de nieuwe roman, Een film met Sophia. Zijn medepresentator, Hans van Willigenburg was overigens positiever over de roman.
Aan het begin van het boek ligt de regisseur Stanley Forbes op de bank. Dit personage komt al in twee eerdere romans van Koch voor, maar voor het eerst is hij de centrale figuur. Hij moet die avond naar een oudejaarsdiner en hij heeft geen zin. De schrijver Karl Hermans heeft hem uitgenodigd en hij heeft ook gevraagd of hij weet waar zijn dochter Sophia is.
Dat weet Forbes wel. Ze komt bij hem thuis van de trap af, gekleed in een van zijn T-shirts. Maar Forbes zegt dat niet tegen Karl. De lezer denkt er het zijne van.
Terug naar huis
Stanley Forbes heeft een tijd gewerkt in Amerika en hij heeft net weer een Nederlandse film geregisseerd, Terug naar huis. Daarvoor heeft hij, op gevoel, Sophia voor gecast. Ze is dan nog geen zeventien. Haar tegenspeler is Michael Bender, met wie Forbes een verleden heeft.
In de loop van het boek krijgen we te lezen hoe het gegaan is met het regisseren van de film en welke cruciale beslissingen Stanley Forbes daarbij genomen heeft. En natuurlijk moet ook opgehelderd worden wat er in het verleden gebeurd is tussen Forbes en Bender.
Forbes wil graag een soort vaderfiguur voor Sophia zijn. Of heeft hij andere bedoelingen? Hij bekijkt met argusogen hoe Michael Bender en Sophia naar elkaar toetrekken. Projecteert Stanley zijn bedoelingen of Michael of heeft hij werkelijk reden tot ongerustheid en verontwaardiging? We zullen het allemaal te weten komen.
Afkeer
Intussen ligt Stanley op de bank en eigenlijk heeft hij nergens zin in. Hij kijkt kritisch naar de wereld om zich heen en meent door de bedoelingen van mensen heen te prikken. Zijn afkeer voor de Nederlandse film- en theaterwereld zit hem nogal hoog. Zelfs het theaterpubliek krijgt onderuit de zak.
Ook toeristen bekijkt hij met afkeer en de gebouwen waar ze naar toe gaan hoef je volgens hem eigenlijk alleen aan de buitenkant te bekijken. Het zurige van Forbes is zeker vermakelijk, maar hij krijgt er van Koch wel erg veel ruimte voor, waardoor het verhaal over de film behoorlijk inzakt.
Koch houdt toch al van de vertraging, de zijweg die we eerst nog even moeten inslaan voordat we verder gaan op de hoofdweg. Vaak werkt dat goed, maar soms duren de omwegen, voor mij althans, te lang. Dan wil ik gewoon weer verder met het verhaal over de film.
Spannend
De beslissingen die Forbes neemt, zullen ingrijpende gevolgen hebben voor de spelers. Hij kan bijvoorbeeld bij de montage besluiten om iemand steeds buiten beeld te laten. En hoe zal een acteur reageren als Forbes hem dat vertelt? Dat soort scènes blijven de hele tijd spannend.
Het is ook spannend dat je als lezer het idee hebt dat Forbes niet helemaal te vertrouwen is. Hij is wel erg gefascineerd van Sophia. Waar is hij toe in staat?
De stijl is helder en de beeldspraak is vaak vermakelijk:
Het zweten begon onder mijn oksels, daarna verspreidde het zich al snel over mijn hele lichaam: mijn benen, mijn buik, mijn borst, mijn hoofd. Ik had een lichtblauw overhemd aan, waar de zweetplekken als de diepere gedeelten van een oceaan doorheen schemerden.
Toon
De cynische levenshouding van de hoofdpersoon die overal zuur naar kijkt, kennen we onderhand wel. Het is dezelfde toon als die van de huisarts in Zomerhuis met zwembad als hij het over zijn patiënten heeft. Die toon verveelt op den duur.
Of Forbes een punt heeft met zijn kritiek op de Nederlandse filmwereld kan ik moeilijk beoordelen. Effect zal het niet hebben, neem ik aan. Ik ben als lezer in ieder geval niet geneigd om zijn opvattingen serieus te nemen.
Het verhaal over de film blijft het interessantst. Zal Stanley kiezen wat het beste is voor de film of voor wat hem het best uitkomt, gezien zijn plannen met Sophia? En gaat hij nog naar dat etentje en waarom moet hij daar eigenlijk naar toe? Die verhaallijn houdt Koch fris en ik neem aan dat ons dat achteraf zal bijblijven. Tussendoor had wel het een en ander gesnoeid kunnen worden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten