Leonard woont in Parijs. Hij wil schrijver worden, maar dat lukt allemaal nog niet zo erg. Hij voorziet in zijn onderhoud door een baantje bij een wasserette. Op een dag ontmoet hij zijn neef Sylvain, die hij al lang niet heeft gezien. Niet veel later zoekt Sylvain hem op. Hij heeft een huis aan de kust en dat wordt verbouwd. Hij kan niet langer bij de verbouwing zijn, omdat hij op een cruise gaat, met zijn nieuwe vriendin. Zou Leonard niet...? Leonard pakt zijn spulletjes en reist naar de kust.
Dat is het begin van De laatste zomerroos van Lucas Harari. Enkele jaren geleden bracht hij De magneet uit, een prachtig getekende beeldroman met een verhaal vol raadselachtigheden. In deze nieuwe graphic novel lijkt het verhaal eenvoudiger, al zijn er al wel meteen vragen. Ten eerste is de politie actief, want in de omgeving verdwijnen jongeren. In het hoofd van de lezer rijst de vraag of Sylvain er iets mee te maken heeft en of hij daarom zo overhaast vertrokken is.
Verder heeft Leonard zicht op een villa waarin een mooi meisje woont, Rose. Ze geeft feesten en trekt op met groep jongeren. Haar stiefvader woont ook in het huis, maar hij is er bijna nooit. Langzamerhand krijg je het vermoeden dat er dingen gebeuren die niet deugen. Er is een geheimzinnig rollenspel, een arts met bedoelingen die niet helemaal duidelijk zijn, een tatoeage die verwijst naar de Inca's en een religieus beeld van de Hopi, uit New Mexico.
Martin Eden
Leonard lees tussendoor in een roman van Jack London, Martin Eden. Rose noemt hem daarom ook consequent Martin, waardoor je ook gaat denken aan de hoofdpersoon uit het boek. Die zal later ook schrijver worden, maar eerst komt hij terecht in een sociale klasse die eigenlijk boven zijn stand is. Iets soortgelijks is bij dit boek van Harari aan de hand.
Tijdens het lezen van De laatste zomerroos lijken er antwoorden te komen op de vragen, maar misschien wordt alleen maar duidelijk dat de zaken veel ingewikkelder lijken dan ze zijn. Is Rose wel te vertrouwen? Is de man in het buurhuis wel haar stiefvader?
De titel verwijst natuurlijk naar Rose, maar ook naar 'The last Rose of Summer' van Thomas Moore. Rose zingt deze tekst. Al eerder komen er liedteksten voor en omdat ze zo nadrukkelijk geciteerd worden, ga je er lading aan geven. Bijvoorbeeld 'Bang, bang', met daarin de zin 'My baby shot me down'. En aan het begin van het boek 'Time of the Season' van The Zombies, als het verblijf aan de kust nog veel weg heeft van een onbezorgde vakantie.
Ogenschijnlijk helder
Net als De magneet is De laatste zomerroos een heerlijke strip. Het verhaal leest gemakkelijk, maar langzamerhand krijgen steeds meer zaken lading en betekenis. De gebeurtenissen lijken helder, maar de duiding ervan is lastig en je merkt de verwarring waarin Leonard verkeert. Zijn laatste daad is het in zee gooien van Martin Eden. Misschien is dat wel het afscheid van het schrijverschap. Maar het zou ook kunnen zijn dat hij het boek niet meer nodig heeft als houvast.
Dat er verschillende interpretaties mogelijk zijn, lijkt me typisch voor Harari. Hij timmert het verhaal niet helemaal dicht, maar zet de lezer aan het werk. Die zal, net als de personages, moeten leven met onzekerheden en met de wetenschap dat de werkelijkheid nu eenmaal niet is wat die lijkt.
Tekeningen
In het tekenwerk is Harari zijn stijl uit De magneet trouw gebleven. De tekeningen zijn door een enkele lijn van elkaar gescheiden en niet door een gootje en er zit vaak iets licht hoekigs in de lijn. In verschillende tekeningen zit veel ruimte, leegte. Als Rose en Leonard met ruzie uit elkaar gaan zie je een plaatje waarop Leo staat tegen een grijze achtergrond. Geen decor en zelfs geen horizon. Hij moet zich erg alleen gevoeld hebben.
De kust waaraan de twee huizen staan heeft iets paradijselijks, maar het gevaar ligt erin opgesloten. In water kun je verdrinken en de huizen staan hoog, waardoor je ook te pletter kunt vallen als je niet uitkijkt of als iemand het op je gemunt heeft.
Afstand
De covertekening is (weer) heel geslaagd: Leo kijkt van bovenaf naar het strand, waar Rose aan de waterlijn staat. Alleen, want Rose heeft altijd iets allenigs, ook als ze zich omringt met vrienden. Er is afstand tussen Leonard en Rose. Leonard is een beschouwer en wil weten hoe iets zit. Hij is druk aan het observeren.
Die afstand is ook belangrijk in het verhaal. Je blijft altijd op afstand van de werkelijkheid. Juist als je het idee hebt dat je de werkelijkheid aan kunt raken, wijkt die en blijkt die anders te zijn dan je dacht. Dat wordt ook mooi geïllustreerd door de manier waarop Harari een kampvuurscène tekent. Wij krijgen twee keer dezelfde tekening: een maanverlicht strand, met in de schaduw een kampvuur. Het strand lijkt leeg. Vijf bladzijden later krijgen we ongeveer dezelfde tekening, maar dan met de vriendengroep die aan het zwemmen is. Ze hebben blijkbaar lol. 'In je nakie, Martin! roept er eentje. Dat zal Rose wel zijn. Maar je kunt het niet zien. De personen zijn kleine zwarte figuurtjes. Je blijft als lezer op een afstand en je weet niet wat er precies gebeurt.
De volgende ochtend zal Leo zich ook niet meer alles herinneren. Pas als hij zich snijdt bij het scheren en hij naar het bloedt kijkt, ziet hij beelden voor zich. Maar hoe betrouwbaar zijn die?
De laatste zomerroos bevalt mij zeer. Waarschijnlijk ook door de concentratie waarmee het verhaal verteld wordt, waardoor het concentratie vergt om het tot je te nemen. Een beetje lezen is geen optie. Je kunt deze stip alleen genieten door er helemaal in te duiken. Dat zou ik maar doen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten