Walsen

De personages die Elma van Haren schept, zijn bepaald niet alledaags: een vrouw die een nieuw, vers kind wil, beter dan het eerste; een man die naaktfoto's van zijn vriendinnen maakt om zijn gehandicapte broer een plezier te doen; een vrouw die onder invloed van amfetaminen is en getuige is van een heftige ruzie; een vrouw die denkt dat ze boodschappen doorkrijgt via water. We ontmoeten deze personen in  haar prozadebuut, de verhalenbundel Walsen. 

Niet elk verhaal in die bundel is even sterk, maar de meeste zijn dat wel. Je gaat er moeiteloos in mee, je accepteert de personages zoals ze zijn en je staat niet te kijken van wat ze meemaken. Dat wil niet zeggen dat je ze altijd snapt, maar dat geeft niet. De personages snappen elkaar ook niet altijd.

Het merkwaardige koppel Boris en Beth bijvoorbeeld ziet elkaar in de loop van hun leven met grote tussenpozen. Boris denkt dat hun verhouding zo is, dat hij Beth wel kan zoenen. Vanuit Beth bezien:

Deze zichzelf idioot noemende man probeert haar te kussen. Het wordt een zachte natte kus die ergens onder haar oor terechtkomt, want ze heeft haar gezicht op tijd weggedraaid.

Het gaat niet altijd goed tussen die personen: als Kora de man opzoekt met wie ze vroeger een relatie heeft gehad, is hij niet eens meer aanspreekbaar; Jeanne en Marius bedriegen elkaar op een bijzondere manier; Claudia verzint Belangrijke Afspraken om af en toe weg te kunnen uit haar gezin.

Vaak gaat het in de verhalen over afhankelijkheid of onafhankelijkheid. De personages moeten een beslissing nemen en misschien kunnen ze daarmee hun leven een wending geven, of een duwtje de andere kant op. Soms lukt dat, soms niet. Maar altijd sympathiseer je als lezer met die personages, mede doordat ze zo overtuigend zijn neergezet, maar ook doordat de schrijfster een zekere mildheid bij ons oproept.  

Van Haren verloochent niet dat ze dichter is. In haar verhalen staan fraaie, rake zinnen. Enkele voorbeelden:

Het was echt koeler, ze voelde de energie door haar lichaam stuwen alsof ze vers gezette koffie was; water in het filter, koffie in de pot, al was het een wat prozaïsche vergelijking.

'Hij is net een paprika,' zegt ze. 'Veel zaad, verder leeg vanbinnen.'

Hij ziet er groot en sterk uit. Zijn benen en armen zijn zo hard en glad als glasvezel, zijn billen en nekspieren stevig en verend met een roze glans als een precies lang genoeg gesudderd stuk vlees. Hij is geweldig eetbaar.

Ze zag haar dromen en verwachtingen voor zich als augurken in een glazen pot. Ze hield de deksel er stevig op en ze lagen daar rustig tegen elkaar aan te wachten als kleine groene embryo's

De langere verhalen zijn beter geslaagd dan de korte, vind ik. Verhalen als 'Man&Minnaar' of 'Harry' zijn minder aan mij besteed dan 'Mickey Free', 'Wisselkind' en 'Achter de grens'. Een dichteres heeft over het algemeen maar weinig ruimte nodig, maar Van Haren laat zien dat zij het ook aankan als ze wat meer ruimte heeft. Juist in de langere verhalen weet ze de aandacht van de lezer goed vast te houden.

Heerlijk! De Nederlandse literatuur heeft er een verhalenschrijfster bij. Wanneer komt Van Harens volgende bundel?