Achtertuinen is een bundel van bescheiden omvang (112 blz.) en bevat dertien verhalen, die gemiddeld genomen dus ook niet lang kunnen zijn. Het langste is veertien bladzijden lang, de kortste tellen nog geen vijf bladzijden.
Doorgaande tijd
Er zit weinig actie in de verhalen: mensen gaan bij elkaar op bezoek, zijn op een feestje, kijken naar de hemel, praten wat. Dat is het wel zo ongeveer. Ook in de levens van de personages verandert er op het oog weinig, maar de tijd gaat door. Het zijn dertigers, die misschien het liefst de tijd stil hadden gezet, maar die gaat door. Van enkele personen wordt verteld dat de eerste grijze haren komen, er is een vriendin die zwanger is, langzaam komen mensen in een ander soort leven terecht.
De verteller en zijn vriendin Vera zijn op bezoek bij Maartje en Daan. Maartje is zwanger. Daan zegt dat er verder niks zal veranderen en Maartje zegt dat ze niet weet of dat zo is. Voor de verteller is het wel een teken dat dingen echt aan het veranderen zijn.
Ik kijk naar buiten en zie de sterren. Dat krijg je hier nog 's nachts, geen stadslicht om het donker te verdunnen. Even bedenk ik me dat ze loslaten, koud brandend te pletter vallen op aarde en een einde maken aan een wereld waarin iedereen maar zwanger raakt zonder dat eerst met vrienden te overleggen.
Depresssief
Het zijn geen vrolijke gedachten die de verteller heeft. Hij praat sinds kort met iemand, ('Zo zeg je dat geloof ik.'), en vertelt dan dat hij een onoverbrugbare afstand tussen hemzelf en de andere mensen ervaart. Volgens Vera is de verteller depressief, zoals we lezen in het verhaal 'Vanuit Vera'. 'Hij is een meer dat ik elke dag opnieuw tot rimpelen moet werpen.'
De tijd gaat door en de mensen kunnen niets doen. Ze kijken ernaar en laten het gebeuren. Ze hebben niet het idee dat ze grip hebben op hun leven. Echt contact met anderen is moeilijk en daar je best voor doen is ook al lastig. De verteller staat aan de zijlijn, ziet hoe dingen veranderen.
De huizen van anderen veranderen als je er niet bent. Het heeft bijna iets vijandigs hoe meubels zich verplaatsen, bloemen verwelken en worden vervangen. Ik ben graag ingelicht. Dat is het probleem misschien: dat ik een mens ben dat graag geïnformeerd blijft in een wereld die zijn mond houdt.
Roerloosheid
Er is een roerloosheid in de verteller. Alsof hijzelf stilstaat en de rest verandert. 'Mensen veranderen. Als je niet op tijd met ze mee verandert verlies je ze', denkt hij. Hij ervaart al zo'n afstand tussen hem en de anderen en dan zou hij ook nog moeten veranderen om ze niet kwijt te raken. Dat doet hij liever niet, maar misschien moet hij wel.
Het is een boeiende wereld die Robin Kramers in zijn verhalen oproept. Een wereld waarin maar kleine dingetjes veranderen. De verhalen moeten het niet hebben van de grote wendingen of van een stevige plot. Maar ze zijn geschreven in een precieze stijl, die toch de indruk van achteloosheid weet te wekken. De verteller neemt de wereld om hem heen geconcentreerd waar en die concentratie geeft spankracht aan de meeste verhalen.
In de heel korte verhalen, zoals 'Saint-Denis' en 'Synchroonzwemmen', miste ik die verheviging van de waarneming en dan wordt een verhaal een uitsnede van het leven dat me verder niet zo veel doet.
Aan het slot van het laatste verhaal wordt er een breuk aangebracht tussen de werkelijkheid van het verhaal en die daarbuiten en tussen de schrijver en de verteller:
Maar in plaats daarvan was ik blijven zitten, en ook nu blijf ik zitten, en vraag ik - niet mijn personage, maar ikzelf - of ik mag blijven slapen in dit huis dat ik verzin, en Daan en Maartje zeggen: Ja ja natuurlijk, jij bent hier altijd welkom.
Het lijkt alsof de schrijver wil zeggen: het is maar fictie. Het mag natuurlijk ook weer niet te dichtbij komen.
Robin Kramer, Achtertuinen. Verhalen. Uitg. Oevers, Zaandam 2025. 112 blz. € 20,00
‘Zwanger rookt’? (in het citaat)
BeantwoordenVerwijderenBedankt voor de tip! Ik houd van korte verhalen die niet te lang zijn
Dat is wel een heel vreemde tikfout. Dank voor je scherpe oog!
Verwijderen