Chad in Amsterdam (Chad Bilyeu)

Chad Bilyeu komt oorspronkelijk uit Cleveland, Ohio. Via Washington DC belandde hij in Amsterdam. Daar heeft hij goed om zich heen gekeken. Wat hij meemaakt ,is de basis voor de strips die hij schrijft, en die getekend worden door steeds een andere tekenaar. De verhalen zijn in losse uitgaven verschenen. Nu zijn die gebundeld in een hardcover, Chad in Amsterdam. 

Vooraf gaat een 'Voorwoord', wat een vreemde benaming is voor een boek dat nagenoeg geheel in het Engels is geschreven. Aan het eind van het boek is een 'Appendix' met aanvullende aantekeningen. Informatie over Chad vind je daar, maar ook verbrokkeld over de rest van de uitgave. 

Buitenstaander

Bij Baby Boom schreef ik al wat over de blik van de buitenstaander. Bij dit album is dat een gekozen perspectief: Martin Draax plaatst zichzelf, via Baby Boom op een afstand. Chad kan bij zichzelf blijven en nieuwsgierig kijken naar Nederland en vooral Amsterdam. 

Nederlanders bestoken hem met directe vragen. Niet voor niets zijn er verschillende verhalen die 'The Dutch Inquisition' heten. Daarbij lijken ze niet altijd geïnteresseerd te zijn in de antwoorden. Die zijn soms alleen maar startpunt van eigen associaties. Het valt niet mee om te ontsnappen aan het wij/zij-denken. Dat hou ik waarschijnlijk ook in stand door het woord 'buitehstaander' te gebruiken. 

Zwarte Piet

In alle verhalen zit humor, luchtigheid, maar ze zijn niet vrijblijvend. Er is betrokkenheid en er is kritiek, bijvoorbeeld op het verschijnsel Zwarte Piet. Daar moest ik aanvankelijk over zuchten, omdat ik ervan uitga dat het hier een achterhoedegevecht betreft. De verdwijning van dat verschijnsel lijkt me een kwestie van een aantal jaren. Maar misschien ben ik te optimistisch. 

Maar van Chad kan ik het wel hebben dat hij erover begint. Juist voor iemand die hier niet opgegroeid is en die van kleur is, is het schokkend dat deze blackface nog steeds bestaat. Dat gaat verder dan het hebben van een mening: Chad is geraakt en verontwaardigd. 

Zoals altijd kijkt hij ook hier scherp. Zo zag hij een foto van iemand met een blessure aan zijn been, die toch Zwarte Piet wilde zijn en daarom zich in een rolstoel liet rijden, geschminkt en wel. De foto daarvan is opgenomen in de appendix. Chad leeft zich in. Blijkbaar wilde deze persoon zo graag als Zwarte Piet mee, dat hij er heel veel voor over heeft. Hoe meer je je erin verdiept, hoe vreemder de situatie wordt. 

Roast

Chad in Amsterdam is een grotestadsboek. Alles speelt zich af in Amsterdam. Dat wil niet zeggen dat het alleen over Amsterdam gaat; het geeft ook een blik op Nederland en op Nederlanders. Door er zaken uit te lichten die voor Nederlanders vanzelfsprekend zijn, ontdoet hij ze van hun vanzelfsprekendheid. Soms is er verbazing, soms kritiek. Maar die kritiek heeft altijd weer met betrokkenheid te maken. 

Dat hoort bij een goede roast. Juist omdat je van iets of iemand houdt geef je je kritiek. In de achttiende eeuw schreef Hiëronymus van Alphen al dat juist een vriend je je feilen toont. En door de goedmoedige toon kan iedereen die kritiek verdragen en hopelijk brengt die ook reflectie op gang. 

Voor de tekeningen is er bonte stoet aan tekenaars, elk met een eigen stijl, van strak tot meer morsig, van realistisch tot meer karikaturaal. Toch blijft Chad in Amsterdam een eenheid. Dat betekent dat de vertelstem sterk is. De stem, de blik, de persoonlijkheid van Chad klinken overal door. 

Chad Bilyeu (e.a.), Chad in Amsterdam. Uitg. Scratch Books, 192 blz. € 29,95