Tijgereiland

Achter in het boek Tijgereiland staan de andere boeken van Daan Remmerts de Vries. Voor zijn eerste boek, Godje (2003), kreeg hij meteen een Gouden Griffel. Het is een prachtig portret van een jongen in een moeilijke leeftijd. Met zijn derde boek, De noordenwindheks (2004), verdiende hij een Zilveren Griffel. Het boek vertelt de verhalen van twee zieke kinderen, die naast elkaar in het ziekenhuis belanden. Tussen hen in zit een gordijn, dat ook het midden van het boek vormt.

Daarna schreef Remmerts de Vries nog tien boeken, waarvan Voordat jij er was (2009) een Gouden Griffel kreeg. Indertijd is mij dat ontgaan. Intussen heb ik het een en ander over het boek gelezen en dat staat mij wel aan. Dit nieuwe boek, Tijgereiland, krijgt ook goede kritieken.

De hoofdpersoon is Tijs Kalman, kind van gescheiden ouders. Hij woont bij zijn moeder; vader woont samen met een vriendin. Tijs vindt het maar een lastige situatie: hij wil niet te veel positiefs over zijn vader vertellen, om zijn moeder niet verdrietig of boos te maken. Moeders situatie lijkt vrij uitzichtloos, maar dan besluiten moeder en Tijs op reis te gaan. Naar India, omdat Tijs graag tijgers wil zien.

Ook de reis is niet altijd gemakkelijk voor Tijs. Hij moet erg letten op zijn moeder, die de neiging heeft domme dingen te doen of dingen waarvoor Tijs zich schaamt. Uiteindelijk komt het tot een confrontatie tussen moeder en zoon.

In het begin van het boek staat een scène die in alle recensies aangehaald wordt. Je kunt er ook moeilijk omheen: Tijs staat voor de spiegel en dan gaat dit door hem heen:

Het zou zelfs kunnen dat die ander echt is, en jijzelf bent het spiegelbeeld. Begrijp je...? Opeens is het zover: je bent een persoon geworden die je nauwelijks meer herkent.

Het lijkt of Tijs dissocieert. In het vervolg spreekt hij over zichzelf in de hij-vorm en in het hoofdstuk na de spiegelpassage lijkt Tijs boven zichzelf te hangen en zichzelf te observeren. Verderop wordt Tijgereiland gewoon een verhaal in de hij-vorm, waarbij je helemaal niet het idee hebt dat Tijs zichzelf observeert. Aan het eind van het boek wordt Tijs weer een 'ik'.

In het boek wordt de verandering nogal zwaar aangezet. Zie ook hoe de zin hierboven gecursiveerd is. De vraag voor mij is of verandering in het perspectief nodig was geweest. Eigenlijk vond ik dat het maar half werkte.

Hetzelfde geldt voor de beeldspraak van de kamer in het hoofd van Tijs waarin hij opgesloten zit. Misschien moet je in een jeugdboek overduidelijk zijn, maar ik had het idee dat zonder die beeldspraak de verandering in Tijs ook wel duidelijk gemaakt had kunnen worden.

Meer dan een boek over de gevolgen van een echtscheiding is Tijgereiland een boek over een moeder en een zoon, die het lastig vinden om goed met elkaar om te gaan en die zich moeten afvragen wat de ander voor hen betekent. Die lijn voert Remmerts de Vries vaardig naar een hoogtepunt. Ook de sfeertekeningen van het leven in India zijn sterk. Je ziet India voor je en je kunt het ook bijna ruiken. Het zou me niet verbazen als de schrijver daadwerkelijk in India is geweest.

Remmerts de Vries heeft door het hele boek heen ook pentekeningen van eigen hand opgenomen, die deel uitmaken van het boek. De laatste paar zijn voor het verhaal zelfs onmisbaar. Ik vond ze heel aardig.

Een Gouden Griffel zal het dit keer niet worden, maar ongetwijfeld zullen veel jongeren plezier beleven aan Tijgereiland.