Simon Hanson is een succesvol schrijver van thrillers, maar hij zit nu even vast. Gelukkig kan hij zich op iets anders richten. Bij een leesclub in een gevangenis ontmoet hij de gedetineerde Derek L., die zelf ook schrijft en dat is helemaal niet slecht. Uiteindelijk komt er een verhalenbundel van. Hanson krijgt het voor elkaar dat Derek een paar dagen uit de gevangenis mag voor de presentatie van zijn boek. De crimineel zal logeren bij Hanson thuis en dat is een vertrouwd adres. Simons vrouw Hanna is immers rechercheur.
Dat is de situatie in de nieuwe roman van Herman Koch, die Luchtplaats heet, net als het eerste verhaal van Derek L. We krijgen het verhaal vanuit drie perspectieven mee: Simon, Derek en Hanna (en een klein stukje door Niek, de jongste zoon van Simon en Hanna). Simon vertelt het verhaal achteraf, als er al het een en ander gebeurd is :
Je zou kunnen zeggen dat ik die verhalen beter had moeten lezen. Ánders had moeten lezen. Dat ik me door de sterke metaforen en krachtige stijl heb laten verblinden. Dat is allemaal makkelijk gezegd - achteraf.
Bij het verlof van Derek kan er van alles fout gaan. Zeker omdat Simon een verborgen agenda blijkt te hebben en Hanna heeft verzwegen dat ze Derek nog van vroeger kent. En wat is er eigenlijk met haar dienstpistool gebeurd?
Simon beleeft er tijdens het schrijven ronduit genoegen aan als zijn personages vreselijke dingen overkomen. Dat is een apart kantje van zijn karakter. Is dat ook iets wat tot uiting kan komen in zijn dagelijks leven? Hij heeft ook nog te dealen met beschuldigingen van plagiaat en een vriend van hem beweert dat het niet zo moeilijk is om boeken te schrijven zoals die van Simon en dat zal hij laten zien ook.
Spannend
Luchtplaats is zonder meer een spannend boek; je wilt als lezer weten wat er gebeurt tijdens het verlof van Derk en of hij de kans zal grijpen oude rekeningen te vereffenen. Tegelijkertijd wil je ook weten wat er nu precies in het verleden is gebeurd, zodat je beter kunt snappen wat de verhouding van de personages is.
Net als in de romans van Simon komt er behoorlijk wat geweld voor in Luchtplaats en er vloeit ook bloed. Dat zou je kunnen zien als wel erg vet aangezet, maar het is ook een knipoog naar de thrillers die Simon schrijft. Het is het geweld dat we zien in series op Netflix. Dat wordt eerder geïroniseerd dan gekopieerd.
Simon is succesvol, maar hij is geen held in de roman. Je vraagt je af in hoeverre hij zijn succes verdient en hij heeft het blijkbaar nodig om zich door Derek L. op een andere manier belangrijk te maken. Ook Een film met Sophia heeft een hoofdpersoon die succesvol is, als regisseur, maar die de hele dag op de bank ligt. Dat heeft een soortgelijke uitstraling. En de hoofdpersoon uit Makkelijk leven is een gevierd schrijver van zelfhulpboeken, maar hij krijgt zijn leven niet op orde. Dat samengaan van het hebben van succes, maar het niet helemaal geslaagd zijn in het persoonlijke leven komt in meer boeken van Koch voor.
Ook het milieu is vertrouwd: mensen die zich geen zorgen hoeven te maken om geld, die leven in een omgeving waarin het normaal is dat kinderen gaan studeren en dat iemand drie weken naar Bali gaat. Mensen die de wind mee hebben, maar die toch in de problemen raken.
Er zijn ook personages die getekend worden als de echte losers. Bij het bevriende echtpaar Gerard en Annabel, moet Annabel het geld verdienen en Gerard komt niet verder dan grote plannen. De saaie aardrijkskundeleraar wordt ook getekend als een afschrikwekkend voorbeeld. Ze lijken te staan tegenover Simon en Derk, die ruimte opeisen en geen genoegen nemen met de status quo.
Hanna werkt bij de recherche. Zij is ook succesvol, maar als het haar uitkomt, sjoemelt ze met de regels. Zo kan ze tijdens een verhoor vragen om de camera even uit te zetten en ze bewaart het dienstpistool niet volgens de regels. Als het losjes omgaan met de regels haar in de problemen brengt, weet ze zich ook te redden. In het verleden hielp haar uiterlijk daarbij en misschien is dat nog steeds zo.
Toevalligheden
Luchtplaats is ongetwijfeld een spannend boek en het is goed voor een aantal uren ontspanning. Wel zitten er veel toevalligheden in: dat juist Derek een verleden heeft waarin Hanna voorkomt en dat zelfs zijn vriendin daar iets mee te maken heeft: het past allemaal wel heel mooi en dat maakt het niet geloofwaardiger. Maar net als bij de Netflixseries nemen we dat op de koop toe als het boek meeslepend genoeg is en dat is bij Luchtplaats het geval. Je ziet de schrijver bijna grijnzen: de lezer kan hooggestemde literaire waardeoordelen hebben, maar uiteindelijk kun je hem lijmen met amusement.
Dat is misschien zo, maar veel meer dan een spannend verhaal, dat weliswaar degelijk in elkaar gezet is, biedt Luchtplaats niet. Er blijft dan ook niet zoveel van hangen. Dat geldt denk ik voor meer boeken van Koch en misschien vraag ik meer van de boeken dan wat ermee bedoeld is. Maar een boek als Finse dagen biedt meer, heeft meer lagen, en dat heeft dan toch mijn voorkeur.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten