In 1963 kon ik waarschijnlijk nog net niet lezen. Ik ben niet naar de kleuterschool gegaan, maar mijn moeder leerde mij thuis lezen uit het boekje Leer lezen in een wip. Toen ik naar de lagere school ging, las ik. Althans, zo herinner ik het me. Toen het boek Sjors en Sjimmie bij de baanbrekers uitkwam, heb ik het dan ook niet meteen gelezen.
De boeken van Sjors en Sjimmie zou ik later zien bij mijn vriendje Joekie Bil, die eigenlijk anders heette, maar volgens mij noemde ik hem altijd Joekie. Daar had men een abonnement op het weekblad Sjors en ook de dikke stripboeken las ik daar.
Nu ik het boek van Sjors en Sjimmie teruggelezen heb, is me de fraaie inkleuring, met mooie heldere kleuren, opgevallen en de strakke tekenstijl van Frans Piët. Maar Sjimmie is wel een andere Sjimmie dan die uit bijvoorbeeld 1975.
Allereerst valt het uiterlijk van Sjimmie op: hij heeft werkelijk gigantische lippen, van zijn neus tot zijn kin en zo'n beetje over heel zijn wangen. De lippen zijn felrood gekleurd. Zijn huid is niet bruin, of donker, maar egaal zwart. In zijn oren draagt hij gouden ringen.
Het is duidelijk dat Sjimmie wordt getekend als een exoot. Waarschijnlijk is hij niet karikaturaler bedoeld dan de andere personages, maar voor ons gevoel is hij dat zeker. Dat wordt nog benadrukt door het kromme taaltje dat Sjimmie spreekt. De vervoeging van de werkwoorden beheerst Sjimmie bijvoorbeeld niet. Hij gebruikt als persoonsvorm het liefst het onvervoegde werkwoord, aan het eind van de zin. Bijvoorbeeld: 'Sjimmie vet in haar doen. Sjimmie lekker ruiken.' Of: 'Wij hetzelfde gedaan zouden hebben'. Hij is daar trouwens ook weer niet consequent in: 'Sjors groot stierenvechter is en hard lopen kan', zegt Sjimmie ergens en niet 'Sjors groot stierenvechter zijn'. Zelfs roept hij een keer geschrokken uit: 'Jacob ontsnapt!'
De kromspraak van Sjimmie benadrukt, voor mijn gevoel, in ieder geval, zijn minderwaardigheid. Misschien moet het taaltje vertedering oproepen; we moeten Sjimmie schattig vinden. Hij is ongetwijfeld sympathiek, maar altijd is Sjors de grote held, zoals Robin het nooit haalt bij Batman.
De Sjimmie van 1963 zouden we in 2012 niet meer accepteren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten