Van de hedendaagse jeugdliteratuur heb ik maar een onvolledig beeld. Af en toe lees ik eens wat en daar schrijf ik ook wel over; hieronder zal ik wat linkjes plaatsen. Maar als mijn schrijven achtergeraakt is op mijn lezen, sla ik ook wel eens wat over. Zo heb ik nooit geschreven over Films die nergens draaien (van Yorick Goldewijk), hoewel ik het een goed boek vind.
Een oud-collega tipte me Erna Sassen en ik haalde Neem nooit een beste vriend (2023) mee uit de bibliotheek. Een uitstekend jeugdboek! Zeer aanbevolen.
Tekenen
De verteller in het boek is Joshua, een jongen die in 3 vmbo zit. Hij is goed in tekenen. Andere belangrijke figuren zijn de stoere jongens Sergio en Dylan, en Lyndsey, die op school vaak uitdagend gekleed gaat, maar met wie je beter niets kunt proberen, want dan krijg je met Dylan te doen. Op Joshua's verjaardag biedt Lindsey hem 'verjaardagsseks' aan. Daar gaat hij voorlopig dan ook niet op in.Wel wil Lindsey voor Joshua poseren en tijdens dat poseren begint ze te huilen: niemand kijkt zo naar haar als Joshua nu doet.
Intussen gebeurt er van alles om Joshua heen. Joshua's zus Kato krijgt iets met Sergio, maar die blijkt ook bij te verdienen als sekswerker, het konijn van Joshua overleeft het niet en er is ook nog een pandemie.
In je eentje
Neem nooit een beste vriend is een warm, menselijk boek, geschreven met een groot hart voor jongeren. Je ziet hoe moeilijk ze het hebben. Niet alleen omdat er een pandemie woedt, maar ook omdat ze op een punt in hun leven zijn dat ze heel veel moeten uitzoeken en dat vaak in hun eentje moeten doen.Daarbij moest ik denken aan het gedicht 'Code d'honneur' van Ida Gerhardt:
Bezie de kinderen niet te klein:
Zij moeten veel verdragen –
eenzaamheid, angsten, groeiens pijn
en, onverhoeds, de slagen.
Joshua heeft gelukkig zijn tekenen, waarin hij kan wegkruipen, maar waarmee hij ook boven zijn dagelijkse leventje uit kan stijgen. Lindsey kan heel goed dansen, maar dat doet ze eigenlijk niet, omdat ze al te veel gekwetst is.
Beyoncé
Mooi is het korte hoofdstukje dat Joshua wijdt aan Beyoncé, die met JayZ de clip van Apeshit opnam in het Louvre. Na wat googlen komt Joshua erachter dat hij die clip moet zien als een statement.
Dat er alleen maar witte kunst over witte mensen van witte kunstenaars hangt in dat museum, en dat wie zwart is als bediende wordt afgebeeld. (En ook iets over de positie van de vrouw, ik ben even vergeten wat.)Daarom zette Beyoncé haar eigen fokkingwondermooie kunst er tegenover.Wow.Topwijf.
In deze passage gaat het om je niet neerleggen bij de structuren waarin je leeft, om het vinden van je kracht en het innemen van de plaats die je verdient. Dat proberen de jongeren ook, maar niet allemaal met evenveel succes.
Taalgebruik
Aan het citaat is ook wel te zien in wat voor taal Sassen schrijft. Vaak zijn het korte stukjes tekst, gescheiden door witregels. In die stukjes beginnen dan weer verschillende (ook vaak korte) zinnen op een nieuwe regel. De taal staat dicht bij die van jongeren, stel ik mij zo voor.
Joshua is wel heel verbaal voor iemand die in 3 vmbo zit. Dat is niet altijd geloofwaardig. Als Lyndsey het heeft over haar poesje, zegt Joshua: 'Ik wist nog steeds niet of ze me nou zat te jennen met dat woord of dat het volkomen argeloos taalgebruik was.' 'Volkomen argeloos' - dat hoor ik iemand uit 3 vmbo nog niet zeggen, maar misschien onderschat ik deze leerlingen.
Ook frons ik bij zinnen als 'Het hele concept beste vriend slaat trouwens nergens op' en 'Mijn hele STRUCTUUR was weg.' Maar aan de andere kant is het voor de lezer ook wel prettig dat Joshua zijn gedachten goed kan verwoorden en dat je goed kunt volgen tot welke inzichten hij komt.
Balans
Neem nooit een beste vriend is geen boek waarin het allemaal goed komt. Kato, Joshua's zus, hongert zich uit en Joshua maakt zich ook zorgen over Zivan, met wie hij ooit bevriend was, maar die terug moest naar Irak.
Aan het eind van het boek maakt Joshua de balans op. Volgens hem is de stand 3-3:
Met Sergio, Lindsey en mij gaat het goed.Met Kato en Dylan bijzonder kut. Met Zivan ook, denk ik, al weet ik dat niet zeker.
Daarna geeft hij nog de tip om met iemand te gaan praten als je erdoorheen zit of liever nog eerder.
Tekeningen
Door het hele boek heen zijn tekeningen opgenomen van Martijn van der Linden. Ze maken een substantieel deel van het boek uit. Niet alleen zijn het er heel veel, maar ze zijn ook gemaakt op een manier zoals Joshua ze had kunnen tekenen. Je ziet hoe hij experimenteert met verschillende stijlen, hoe hij kunstenaars als voorbeeld gebruikt. Niet alleen in het leven, maar ook in de kunst zoekt hij zijn weg.
Pas nadat ik Neem nooit een beste vriend uit had, kwam ik erachter dat het een vervolg is op Zonder titel (2021). In dat boek is Joshua ook de verteller. Je leest daarin meer over bijvoorbeeld Zivan. Dat ga ik dus ook lezen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten