Liesbeth List (1941 - 2020) overleden

Liesbeth List is overleden. Ik zal het wel op de NOS-app gelezen hebben, vlak voor het weekend. Toen was ze er al een paar dagen niet meer.  Er zijn krantenartikelen aan gewijd en de tv zal ook wel wat gedaan hebben. Dat heb ik niet gezien. Ik hou het maar bij mijn eigen hoofd.

Het zal ergens in de jaren zeventig zijn geweest toen ik haar bewust hoorde. Natuurlijk had ik 'Pastorale' wel eens voorbij horen komen, misschien in de Arbeidsvitaminen. Dat is het nummer dat iedereen nu ook meteen weet te noemen, maar dat is niet het eerste waar ik aan moest denken.

Te veel, te vaak

In de jaren zeventig beluisterde ik geregeld de top-40. In 1974 stond Liesbeth List daar twee keer in: met 'Te veel te vaak' en 'Kinderen een kwartje'. Het geheugen werkt vreemd, maar ik weet nog dat ik in de huiskamer voor de kachel op mijn buik lag met mijn transistorradiootje en dat ik 'Te veel te vaak' weer hoorde.

Ik vond het prachtig en hoopte dat het nog een paar weken in de toplijst zou blijven. Dat zouden acht weken worden, met als hoogste positie nummer 11. Natuurlijk was het de stem, maar zeker ook de tekst van Rob Chrispijn, die ook veel voor Herman van Veen schreef. Zo'n tekst -  dat was toch heel wat anders dan wat er gewoonlijk aan Nederlandstalige muziek te horen was.

Aan het eind van het jaar kwam 'Kinderen een kwartje' uit, dat wel tweeëntwintig weken lang te horen was in de toplijst en het tot nummer 8 bracht. Dat nummer deed mij minder. Er zat melancholie in naar de oude kermis met de draaimolen: 'Op een kermis vol met ruimtevaart zijn paarden niets waard.' Mogelijk had ik daar minder affiniteit mee. De kermis was sowieso zondig - dat hadden mijn ouders mij duidelijk bijgebracht. Misschien was het ook de uitbundige toon die mij minder deed dan het schrijnende dat te horen was in 'Te veel te vaak'.

Theodorakis

In ieder geval ben ik de albums van Liesbeth List wel gaan kopen. Ze was toen al bekend als zangeres van bijvoorbeeld de Mauthausenliederen van Mikis Theodorakis (1967). Wist ik toen al wat Mauthausen was? In ieder geval raakte ik onder de indruk van de ernst van de tekst en de manier waarop die door List gebracht werd. Misschien kwam het ook door de verwijzingen naar het Hooglied, dat me natuurlijk bekend was.

Ik had het cassettebandje gekocht, evenals het bandje met de liederen van Jacques Brel. Theodorakis zingt List ingetogen, waarbij ze de tekst veel werk laat verrichten. Bij Brel acteert ze ook. Ze kan furieus zijn als ze zingt of spottend.

Grappig

Liesbeth List kon ook bijzonder grappig zijn. Ik had ook een bandje met een show van haar, samen Ramses. Beiden hadden een gedeelte waarin ze solo zongen, een aantal liederen achter elkaar, en ze zongen ook duetten. Bovendien deden ze sketches. Ik herinner me er eentje waarin ze speelden dat ze allebei oud waren en waarin ze eigenlijk elkaar te kakken zetten. Ramses verwijst daar nog naar 'Kinderen een kwartje'.

Je kon merken dat ze enorme lol hadden met elkaar. Ramses had grappige liedjes voor Liesbeth geschreven, zoals 'Ik moet eventjes mijn stoepje schrobben, ga maar vast naar binnen.'

Victoria

Het beviel mij allemaal zeer en ik kocht veel van Liesbeth List en draaide dat ook geregeld. Bijzonder onder de indruk was ik van het album Victoria uit 1970. Prachtige teksten van geweldige schrijvers: Cees Nooteboom natuurlijk, maar ook Kees van Kooten, Remco Campert, Hugo Claus. Ik moet een klein slagje om de arm houden, want ik kan de exacte informatie niet meer terugvinden, dus corrigeer me als ik het fout heb.

Meisjes van dertig

Eigenlijk geldt dat voor de meeste albums: echt goede teksten. Ook het album Meisjes van dertig (1979) staat mij goed bij. Het titelnummer, door Nooteboom als ik mij niet vergis, heeft zinnen die me bijgebleven zijn:

We staan met al ons doen en laten in het Hite Report:
hoe vaak, alleen of met, en wat we erbij dromen.
Liefde verkleed in cijfers op een hoop gestort,
met vrouwen of met mannen en hoe vaak we komen -
de Algemene Rekenkamer van de lust.
Maar niemand is erbij, niemand is erbij, als jij me kust.

De titel verwijst naar 'Meisjes van dertien', waarmee Paul van Vliet succes had. Hij zou zelf later ook een nummer 'Meisjes van dertig' schrijven, op de melodie van zijn eerdere nummer. Ook aardig, maar dat heeft hier niets mee te maken.

Voor vanavond en daarna

Verder herinner ik me nog een klassenavond in begin jaren tachtig. Ik was toen mentor van een tweede of derde klas op de christelijke mavo waar ik toen lesgaf. Op de klassenavond mocht van de directeur geen popmuziek gedraaid worden. Dat was wel een probleem. Ik herinner me dat ik die avond in ieder geval twee cassettebandjes heb gedraaid: The shadows (dat was van ver voor die tijd en bovendien instrumentaal) en Liesbeth List: Voor vanavond en daarna (1982).

Liesbeth List had al vaker vertalingen van gezongen, niet alleen van Brel en Theodorakis, maar ook bijvoorbeeld van 'Bridge over troubled water'. Ook op Voor vanavond en daarna stonden veel vertaalde popsongs en die bleken in het Nederlands ook prima voor de mavoleerlingen. Ik herinner me in ieder geval niet dat er commentaar op kwam.

Of Liesbeth List in die tijd al dan niet populair was, interesseerde me niet zo. Ik zal in die tijd wel overgegaan zijn op het kopen van LP's, maar vaak bleef ik de artiesten trouw van wie ik al meer gekocht had. Van het vroege werk met Shaffy chantant (1966) herinner ik met een EP'tje met zwartwitte hoes. Ja, had ik.

Boeijen

In 1994 was ze wat op de achtergrond geraakt toen Frank Boeijen haar weer naar voren haalde. In NRC van afgelopen vrijdag werd hij een 'jonge zanger' genoemd, hoewel hij toen toch ook al tegen de veertig liep. Hoe dan ook, de carrière van List bloeide weer op.

Ik was haar toen net aan het kwijtraken. Ik kocht meer jazz en klassieke muziek. Het singletje 'Noach' heb ik nog ergens. Ik zie het niet terug in de lijst met singles, dus misschien is het een promoding geweest voor het gelijknamige album uit 1996.

Dat ze twee keer de hoofdrol speelde in de musical over Edith Piaf, dat er over haar leven ook een musical gemaakt is - het zal allemaal wel bekend zijn. Ik was met andere dingen bezig, maar dacht wel met warmte terug aan alles wat ik van Liesbeth List had gehoord.

Niet zuiver

Er was ook kritiek op haar, herinner ik me. Dat ze niet zuiver zong. Het zal niet zo erg geweest zijn als bij Seth Gaaikema, maar - inderdaad - soms zat ze ze er net tegenaan. Eigenlijk heeft me dat nooit zo gestoord. Misschien komt dat door de overtuiging waarmee ze altijd zong. Daardoor kon ze een tekst zo goed brengen.

Het afgelopen jaar heb ik één keer aan mijn leerlingen Liesbeth List laten zien. Namen die voor mij vanzelf spreken, zijn voor hen onbekend. Van Ramses Shaffy hadden ze nooit gehoord. Ik liet Ramses zien, hoe hij 'Laat me/Vivre' zong, met Liesbeth List en met Alderliefdste. Als Ramses begint te zingen verandert hij van een oude man in een energiebron. Prachtig. En Liesbeth zingt. Goed. En ze is enthousiast en ontroerd bij het horen en zien van Ramses. Mooi, mooi, mooi.

Haar muziek is nog. Juist als een artiest overlijdt, leeft de muziek op. Zo hoort het ook. Laat die muziek nog maar even leven.

Heb het leven lief

Let ook op het acteerwerk

Met als bonus de sigarettenrook van de presentator