donderdag 26 december 2013

Meideles



Meideles, van Leela Corman, is geschreven 'voor New York', alsof het een ode aan New York is. Dat is opmerkelijk. Weliswaar speelt een groot deel van de beeldroman zich in deze stad af, maar wel in het New York van begin twintigste eeuw. Ook blijkt dat New York niet ideaal: het leven daar is bepaald geen pretje, maar misschien geldt dat volgens Corman voor het leven in het algemeen. Misschien was New York wel de stad die het leven mogelijk maakte dat de meideles (meiden) leidden om wie het boek draait.

Die meiden zijn de tweelingzussen Fanya en Esther. Al op de eerste bladzijde krijgt Fanya een draai om haar oren van haar moeder, om een onbenulligheid, die haar ook nog 'idiotke' noemt. Uit de jiddische woorden die in alle gesprekken vallen, is al snel op te maken dat het verhaal zich afspeelt in de Joodse gemeenschap. Die woorden worden achter in het boek overigens allemaal verklaard.

Meideles had wat tijd nodig voordat het me overtuigd had. In het begin worden wat kleine voorvallen uit het leven van Fanya en Esther verteld. Die lijken willekeurig, maar Corman weet wel degelijk waar ze naartoe werkt. Ze laat ons zien hoe twee meisjes proberen greep te houden op hun leven. Ze lijken onbetekenend en het lot doet met ze wat het wil, maar ze proberen hun rug recht te houden, zich doelen te stellen en die die doelen te bereiken.

Fanya wordt assistente van een abortusarts, mevrouw Bronia, en krijgt steeds meer oog voor vrouwenrechten. Als ze condooms verstrekt aan vrouwen, om te voorkomen dat ze zwanger worden en geaborteerd moeten worden, gaat ze volgens Bronia te ver. Ze verstrekt de preservatieven immers ook aan mogelijk ongetrouwde vrouwen.

Esther wordt danseres en gaat werken in een bordeel. Ze verdient veel, maar ze moet wel haar best doen om te voorkomen dat ze uitgebuit wordt en binnen een paar jaar afgeschreven is. Ook weet ze wel dat ze niet bij iedereen aanzien geniet. De man die haar begeleidt op een chique feest zegt tegen haar: 'Liefste, jij staat nooit voor gek. Jij bent mijn grootste schat.' Esther antwoordt dan: 'Jouw schat, hun vuilnis. Ik maak me geen illusies.' Graag zou ze een eigen theater hebben.

Om te laten zien welke weg al afgelegd is voor de geboorte van de meisjes, worden we in enkele hoofdstukken teruggevoerd naar de tijd voor hun geboorte, toen hun vader nog niet in Amerika woonde. Ook toen was het sappelen. Hij was zelfs zijn leven niet altijd zeker.

Het boek is doortrokken van de hardheid van het leven. Je moet je tanden in de onderlip zetten en zorgen dat je staande blijft. Dan nog is het onzeker of je het redt. Langzaamaan krijgt de lezer mededogen met deze zelfbewuste vrouwen, die hun kleine rol op het grote wereldtoneel zo overtuigend mogelijk proberen te spelen. Of ze het uiteindelijk redden om overeind te blijven, blijkt aan het eind van het boek.

Leela Corman won met dit boek de Prix Millepages, kreeg een nominatie voor een Eisner Award en won de LA Times Book Award en de Prix Artemisia. Meideles verscheen oorspronkelijk onder de titel Unterzakhn, wat jiddisch is voor ondergoed.

Op haar beste momenten tekent Corman met een soepele lijn en sommige van haar tekeningen doen wel wat denken aan die van Craig Thompson. Maar niet alle plaatjes zijn geslaagd. De beharing van sommige personen is naar mijn smaak soms lelijk getekend. Uiteindelijk blijkt het verhaal zo sterk, dat je dat voor lief neemt. Je wilt vooral weten hoe het met de meideles afloopt. Je hoopt van harte dat ze het gaan redden. Als je het boek dichtslaat, weet je of hun dat gelukt is en daarna spoken ze nog een tijdje rond in je hoofd.

Esther Corman over Unterzakhn:

Hieronder een kort filmpje waarin Leela Corman Esther tekent. 


Op YouTube zijn ook heel wat filmpjes te vinden waarin Leela Corman als buikdanseres te zien is. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten