Het woord 'historisch' klopt al niet met mijn beleving. Voor mijn gevoel was de wereld van cowboys en indianen niet iets van vroeger, maar van dat moment, alleen op een andere plek. Of beter nog: in een parallelle wereld. En in ons spel konden wij van het ene op het andere moment die wereld in stappen, met onze klappertjespistolen.
Maar de verhalen gingen natuurlijk wel degelijk terug naar een historische werkelijkheid. Ik denk dat ik dat vooral besefte bij het bekijken van de serie Deadwood: een stadje dat zich ontwikkelt en waar langzaamaan de reguliere machtsstructuren gevormd moeten worden. Er moet bestuur komen en rechtspraak, om een tegenwicht te bieden aan het recht van de sterkste.
Avonturenverhalen
In strips zijn westerns meestal vooral avonturenverhalen: er is een probleem en dat moet opgelost worden. Als het kan met vernuft, maar in ieder geval ook met schieten. Karakters zijn vaak schematisch: helden en schurken.
Soms merk je dat de wereld zich aan het ontwikkelen is: er wordt een spoorlijn aangelegd, er wordt olie of goud gevonden. Het zijn bronnen van conflict die het verhaal op gang brengen.
Comanche is een beroemde westernserie. Ik schreef eerder over de integrale uitgave, door uitgeverij Sherpa. Ik plaats de linkjes onder aan dit stuk. Ook voorde personages Comanche en Red Dust verandert de wereld: het wilde gaat ervan af, de gereglementeerde wereld doet zijn intrede.
Beschaving
In het derde deel van de serie, De sheriffs, wordt dat al duidelijk op de allereerste bladzijde: Comanche past een hoedje. Wel met de nodige reserve en onwennigheid, maar de verkoopster vertelt dat de beschaving in opmars is. Met het hoedje op haar hoofd trekt Comanche overigens behoorlijk wat bekijks. Vanzelfsprekend is deze vorm van beschaving blijkbaar niet.
Aan de manier waarop Comanche reageert, kun je overigens merken dat haar ongepolijste kant dicht bij de oppervlakte zit.
Als striplezer sta je meteen in dubio: aan de ene kant gun je iemand een geregeld leven, maar je leest ook omdat je een western wilt, waar de wetteloosheid inherent aan het leven is.
In dit deel zijn drie verhalen opgenomen, die vroeger als aparte albums zijn verschenen: De opstand (1976), Duivelsvinger (1977) en De sheriffs (1980). In De opstand is er van rust en een geregeld leven overigens geen sprake: de indianen (zo noem ik ze toch nog maar even) komen in opstand.
In westerns zijn de indianen meestal min of meer wilden: ze wonen niet in huizen, maar in tenten en leven van de jacht. Het lijkt alsof ze zich bevinden in de fase van jagers/verzamelaars. Soms wordt er iets duidelijk over hun godsdienst of hun wijsheid, maar meestal is het beeld eenduidiger en vormen ze alleen de vijand.
Fotograaf
In De opstand heeft Red Dust een genuanceerde kijk op de opstand van een groep Cheyennes. Dat is niet zo vreemd: hij werkte immers al lange tijd samen met Maanvlek, een 'native American'. Opstandige indianen - dat is een tekening het oude, Wilde Westen. Aan de andere kant is er de beschaving, in de vorm van een fotograaf, met keurig gekapte snor en baard, die een reportage gaat maken, vanuit een luchtballon. Hij ziet de bewoners van het platteland waarschijnlijk als de authentieke mensen die hij wil vastleggen. Het wordt niet met zoveel woorden gezegd, maar je voelt al aan dat die mensen als exoten zullen worden weggezet.
Ook in Duivelsvinger treedt de beschaving in: er is een verkiezingscampagne. De indianen zijn een soort circusattractie geworden en een oude revolverheld, Duivelsvinger, heeft zijn verleden achter zich gelaten en leidt een geregeld leven, samen met zijn dochter.
Maar ook hier blijken de regels niet afdoende: soms moet er ingegrepen worden, soms moet iemand het recht bevechten, ook als dat anderen of hemzelf het leven kan kosten. En het wordt alleen maar lastiger als er mensen zijn die het een eer vinden op de dood van een legendarische schutter op hun naam te schrijven.
Verstoring van de rust
Ook De sheriffs opent met het geregelde leven: een huis dat geschilderd wordt. En ook hier wordt de rust verstoord: enkele sheriffs komen Red Dust halen om samen met hen het recht te herstellen. Het is geen gemakkelijke klus en in westerns betekent dat ook altijd dat het leven van de mannen gevaar loopt. De sheriffs strijden voor de goede zaak, zodat de sympathie van de lezer helemaal naar hen uitgaat.
Ook binnen de groep is er overigens wel verschil van mening in hoeverre het recht moet worden toegepast: kan eergevoel zo aangetast zijn dat je het recht in eigen hand mag nemen? Op het moment van de beslissende strijd, krijgt alle sheriffs een ster om op te spelden: het moet duidelijk zijn dat zij het recht vertegenwoordigen.
De groep mensen die samen het recht handhaven, is een topos in veel westerns. Je ziet ze op de plaats van de strijd arriveren als de ruiters van de Apocalyps, het recht belangrijker achtend dan hun leven. Als lezer weet je dat er, ook aan de kant van de 'goeden', slachtoffers gaan vallen, maar dat uiteindelijk het recht zegeviert.
Dat is een geruststellende gedachte: het goede wordt beloond, het kwaad bestraft. Ieder van ons kent het kwaad en we zijn geneigd het meer buiten ons te zoeken dan in onszelf. Het geloof dat het goede zal overwinnen is dus meteen het geloof dat het met ons goed zal aflopen.
De verhalen over Comanche (of over Red Dust) zijn geen zoetsappige verhalen. Daar heeft Greg wel voor gezorgd. De wereld is niet bij voorbaat een veilige plaats en het lot of kwaadwilligen kunnen altijd toeslaan. Daar hoef je je niet bij neer te leggen: je kunt altijd vechten. Voor de overwinning of vechtend ten onder gaan.
Tekeningen
Over de tekeningen van Hermann is al veel gezegd: de man kan alles tekenen. Hij heeft aandacht voor de morsigheid van het leven, gebruikt soms een onverwacht perspectief en maakt nooit iets mooier dan het is.
Voor de cover van dit album heeft uitgeverij Sherpa gekozen voor een tekening die voor mijn gevoel een beetje blijft wringen. Het perspectief zal de verhoudingen wel wat vertekenen, maar heeft Red Dust niet een beetje korte benen en komt hij in het geheel ook niet een beetje gedrongen over? En wat moet ik vinden van de inkleuring, waarbij paard en ruiter ongeveer dezelfde kleur hebben? De oorspronkelijke covers van de de albums waarin de afzonderlijke verhalen gepubliceerd werden, spraken mij meer aan.
Qua kleurstelling komt deze cover wel in de buurt van die van de eerste twee delen, maar daar waren de lijnen wat minder grof en was er meer detaillering.
Inkleuring
Hermann kleurt soms eigenzinnig in. Gezichten van witte mensen kunnen bruin ingekleurd worden of oranje. Hij durft ook (onder aan bladzijde 32) een groot deel van het decor ongekleurd te laten. Zijn kleuren kunnen hard zijn (een strakblauwe lucht), maar hij kan ook ineens meer naar de zachtere kleuren neigen.
Binnen een verhaal kan de inkleuring sterk variëren. De eerste vier bladzijden van De opstand bevatten veel bruin en rood, wat ze voor mijn gevoel wat zwaarder maakt, waarna er een paar bladzijden komen met meer licht.
Comanche is een interessante strip, omdat ze niet een typische western is, maar een strip over mensen, met hun niet altijd gemakkelijke karakter en hun morele dilemma's. Daardoor kan een verhaal dat zich afspeelt in een compleet andere wereld dan de onze toch dicht bij ons staan.
De andere delen van de integrale uitgave van Comanche:
Reeks: Comanche (integrale uitgave)
Deel: De Sheriffs
Scenario: Greg
Tekeningen: Hermann
Uitgever: Sherpa
Haarlem 2020, 160 blz. € 65,- (groot formaat hardcover)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten