Op zondag 18 september heeft Colet van der Ven een lezing gehouden in de Vluchtheuvelkerk in Zetten over het kwaad. Zit het kwaad in ieder van ons? En hoe komt het dat sommigen zich wenden tot geweld en anderen niet?
Van der Ven illustreert haar verhaal met bekende experimenten als het Milgramexperiment (zie hier), waarbij mensen bereid bleken een ander stroomstoten tot een dodelijke sterkte toe te dienen en het experiment van de Stanfordgevangenis, waarbij mensen de rol van gevangene of van bewaker moesten spelen (zie hier).
Het aanwenden van geweld kan zowel op kleine als op grote schaal: van pesten tot genocide. In de voorbeelden die Van der Ven geeft, blijken dezelfde mechanismen werkzaam te zijn: bijvoorbeeld groepsdruk, mensen reduceren tot één eigenschap, het taalgebruik, het wij/zij-denken.Ze verzet zich tegen Abram de Swaan en zijn boek Compartimenten van vernietiging (zie bijvoorbeeld hier). De Swaan zou daarin degenen bestreden hebben die zeggen dat het kwaad in elk mens schuilt. Van der Ven nuanceert: 'Het kwaad schuilt ook in elk mens.'
Ook Philip Zimbardo heeft zich in een Tedtalk uitgelaten over de manier waarop goede mensen tot het kwaad komen. (Zie hier).
Van der Ven noemt Hannah Arendt en 'de banaliteit van het kwaad'. We bekijken daarbij een stukje van de speelfilm uit 2013.
Hoe komen mensen ertoe om niet mee te doen met de groep? Hoe nemen ze verantwoordelijkheid, desnoods tegen de stroom in? Bewustzijn, zegt Van der Ven. Je realiseren waarmee je bezig bent. Beseffen dat je een mens bent en dat de ander dat ook is. Je kunt je trainen in situaties die een morele beslissing van je vragen.
Halverwege de lezing luisterden we naar Wende Snijders, die bezingt hoe je iemand met messen in zijn zakken en spijkers in zijn schouders tegemoet kunt treden. Door zijn verdriet te zien, door hem te erkennen.
Na afloop worden er nog vragen gesteld en onder de koffie daarna gaan de gesprekken nog door.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten