Als er ergens iets gruwelijks is gebeurd, wordt dat natuurlijk doorverteld. Dat verschijnsel is al eeuwen oud. Denk bijvoorbeeld aan de levensbeschrijvingen van criminelen, die in de achttiende eeuw werden verspreid.
De oudste vorm van doorvertellen is misschien wel het lied en één van de oudste liederen in de Nederlandse literatuur is het lied van heer Halewijn, waarin nog oude, Germaanse elementen aan te treffen zijn. Natuurlijk vertelt dat lied niet wat er letterlijk gebeurd is, maar mogelijk is er een historische kern. Wat historisch is en wat verzonnen zal altijd lastig uit te maken zijn; dat lijkt me minder belangrijk. Moorden leveren in ieder geval mooie liedjes op.
Uit de twintigste eeuw zullen velen de Moordballade van Dorus kennen of De dominee van Amersfoort van Boudewijn de Groot, waarin in het eerste couplet snel drie moorden de revue passeren.
Ook in het Engelse taalgebied is de moordballade een bekend genre. De naam Tom Dooley maakt waarschijnlijk meteen al duidelijk waarover we het hebben. Nick Cave nam een heel album met Murder ballads (1996) op. Het bekendst is 'Where the wild roses grow', dat hij samen met Kylie Minogue zong.
'Where the wild roses grow' is een van de liederen die Erik Kriek gebruikte als uitgangspunt voor een vertelling in stripvorm. Dat hij daarin niet slaafs het lied volgt, wordt duidelijk aan het eind van het verhaal. Niet het meisje dat 'the wild rose' is laat het leven, maar haar belager.
Vijf van deze verstrippingen van 'murder ballads' bracht Kriek samen in het boek In the pines. Achter in het album is een uitleiding door Jan Donkers opgenomen, waarin hij meer vertelt over de liederen en als toegift krijgen we een cd met daarop de vijf liederen, plus het titelnummer, gespeeld door een band (Blue Grass Boogiemen) waar ook Kriek deel van uitmaakt.
In the pines opent met 'Pretty Polly en de scheepstimmerman', een van de hoogtepunten uit het boek. Een schip verkeert in zwaar weer. Bovendien denken verschillende bemanningsleden een meisje gezien te hebben. Aan boord is ook een scheepstimmerman. Hij blijkt een vloek met zich mee te dragen. Het water wordt pas stil als hij van boord is.
Dat doet denken aan het Bijbelverhaal van de profeet Jona. Het schip waarop hij vaart, dreigt te vergaan en het kan alleen gered worden als de bemanning hem overboord zet. Dat gebeurt, waarna Jona opgeslokt wordt door een grote vis.
Kriek heeft een ingenieuze structuur gekozen: het heden wordt gevormd door de storm op zee en het verleden van de scheepstimmerman krijgen we in flashbacks te lezen. Dat werkt bijzonder goed.
Bekend is ook 'The long black veil'. Hieronder een uitvoering door Johnny Cash en Joni Mitchell, maar er zijn nog legio andere vertolkingen. Bijvoorbeeld door Dave Matthews en Emmylou Harris, door Joan Baez, door The Band of door The Chieftains (met Mick Jagger). Het verhaal: iemand wordt onterecht beschuldigd van moord. Hij heeft een alibi, maar dat gebruikt hij niet, omdat hij anders moet vertellen dat hij samen was met de vriendin van zijn beste vriend. Het is een gegeven dat het je gemakkelijk maakt om met de hoofdpersoon mee te leven.
Erik Kriek heeft met In the pines weer een fraai boek afgeleverd, met verhalen waarin vaak een duistere kant zit. Dat sluit aan bij Het onzienbare, het album met verstrippingen van verhalen van H.P. Lovecraft. Daarover schreef ik hier. De tekenstijl in beide albums is vergelijkbaar, maar Kriek is wel losser geworden, wat onderstreept wordt door het achterwege laten van kaders om de tekeningen. Verder gebruikt hij in elk verhaal een andere steunkleur, terwijl hij in Het onzienbare met grijzen werkte. In the pines bewijst dat Kriek zowel als tekenaar als als scenarist opnieuw een fraai staaltje van zijn kunnen geleverd.
Een interview met Kriek vind je hier.
Titel: In the pines. 5 murder ballads
Tekst en tekeningen: Erik Kriek
Uitgever: Scratchbooks
hardcover, 136 blz. € 29,99
Geen opmerkingen:
Een reactie posten