Voor vrijheid zijn we allemaal en we zijn allemaal tegen onvrijheid. Als er een personage is dat de vrijheid wil bevechten, zal de lezer zich er gemakkelijk mee identificeren. Bij uitgeverij Silvester is een tweeluik verschenen dat Een wind van vrijheid heet en de hoofdpersoon wordt geportretteerd als een vrijheidsstrijder. Die heeft dus bijna automatisch de sympathie van de lezer.
De hoofdpersoon van het verhaal is Nestor Makhno. Op de pagina die Wikipedia aan hem wijdt, wordt zijn achternaam overigens als Machno gespeld. Ik hou steeds de namen aan zoals die in de strip worden genoemd.
Nestor Makhno
Makhno is een Oekraïener en hij heeft een turbulent leven gehad. Hij werd al op jonge leeftijd ter dood veroordeeld, maar die straf werd niet uitgevoerd, omdat hij minderjarig was. Hij kwam in de gevangenis terecht en werd bevrijd bij de revolutie van 1917. Daarna wordt hij de aanvoerder van het Zwarte Leger, een groep anarchisten, die strijd levert met ongeveer iedereen, waaronder het Witte Leger en het Rode Leger.
Het is een onoverzichtelijke geschiedenis, waarbij de vijand steeds vanuit een andere richting komt. Achter in Boek 1 krijgen we in twee pagina's uitgelegd hoe de historische feiten zijn. Het is een bloederige geschiedenis, waarbij veel mensen zijn omgekomen. Een wonder dat Makhno daarbij niet is omgekomen.
Wel moet hij vluchten tot buiten de landsgrenzen. Via Roemenië gaat hij naar Frankrijk. Daar begint Boek 1, in 1934, in Parijs. Het zal het laatste levensjaar van Makhno zijn. Hoewel hij ver van zijn vaderland is, is hij nog steeds zijn leven niet zeker. Er wordt op hem gejaagd en hij ontmoet een vriend uit het verleden. Dat is het smalle raamwerk waarbinnen het grote verhaal verteld wordt over het leven van Makhno. Af en toe keren we even terug naar 1934 en daar eindigen we ook (aan het slot van boek 2), maar voor de rest zijn we in Oekraïne, bij de jongere Makhno.
Scenario en tekeningen
Het verhaal wordt goed verteld, zoals we van scenarist Philippe Thirault gewend zijn. Ondanks de verwarrende omstandigheden weet hij een zekere helderheid te bewaren. De tekeningen van Roberto Zaghi zijn helder en op de inkleuring door Annelise Sauvêtre is weinig aan te merken. Dat alles ondersteunt het verhaal. De vrouw op de cover van Boek 2 heeft wel iets weg Julia Timosjenko, die ooit premier was Oekraïne. Dat kan een knipoog zijn, maar het kan ook toeval zijn. De vrouw heeft in ieder geval de haardracht waarmee Timosjenko altijd werd gezien. 
De sympathie ligt duidelijk bij Makhno en hij heeft wel trekken van een held, al zien we dat ook hij zijn schaduwkanten heeft. Zo laat hij verderop in zijn loopbaan, wreedheden begaan. Hij kan zich niet meer houden aan zijn eigen idealen. Hoe historisch verantwoord het is, is moeilijk na te gaan. Makhno werd bijvoorbeeld beschuldigd van antisemitisme, maar die beschuldigingen kwamen van zijn tegenstanders. Het lijkt erop dat Thirault met zijn tweeluik een soort herwaardering van Makhno heeft willen bewerkstelligen en dus vooral zijn positieve kanten heeft willen belichten.
Dicht bij gewone mensen
Nestor Makhno staat dicht bij de gewone mensen, de plattelanders in Oekraïne. Door hen wordt hij ook gesteund. Op de hogere niveaus is hij soms speelbal van de machten. Het Rode Leger laat hem strijden tegen het Witte en levert daarvoor wapens. Maar het Rode Leger zal ook een tegenstander worden. Het is overigens interessant om bekende mensen als Lenin en Trotski hun rol te zien spelen in dit verhaal.
Wat er allemaal gebeurd is in Oekraïne en soortgelijke landen is in Nederland en waarschijnlijk in de hele westerse wereld, maar matig bekend. Het meest degelijke boek erover is misschien Bloedlanden van Timothy Snyder. Afgelopen jaar publiceerde Lisa Weeda haar debuutroman Aleksandra die zich grotendeels in Oekraïne afspeelt en in de podcast Van Albanië tot Zwitserland besteedde historicus Erik de Graaf een aflevering aan Oekraïne. Hoe meer je van het land weet, hoe complexer het lijkt.
Dramatiek
Afgezien van de historische betrouwbaarheid, die ik eigenlijk niet kan beoordelen, is het verhaal dat Thirault vertelt wel een goed verhaal, met veel dramatiek. Soms net iets te veel en soms is Makhno net iets te heldhaftig, maar je raakt wel betrokken bij het land waar zoveel slachtoffers zijn gevallen en waarhet bewind steeds maar weer wisselde, waarna je ineens aan de verkeerde kant kon blijken te staan.
Oekraïne blijft in het nieuws. Door de dreiging van de Russen en eerder het neerhalen van de MH-17 en nog eerder het bezetten van de Krim. Het is niet verkeerd dat een strip ons eens laat nadenken over dat getormenteerde land.
Titel: Een wind van vrijheid, Boek 1 en 2
Scenario: Philippe Thirault
Tekeningen: Roberto Zaghi
Uitgever: Silvester
's-Hertogenbosch 2021, 56 blz. per deel € 9,95 (softcover)
€ 19,95 (hardcover) voordeelpakket deel 1 en 2 hc samen: € 34,95.
Eerder schreef ik over andere strips van Philippe Thirault:
 |
| Openingspagina Boek 1 |
 |
| Openingspagina Boek 2 |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten