Podcast Karlheinz / Jazziness/De Film als een Kroket

Het aanbod van podcasts is overstelpend. Elke week probeer ik over een podcast (soms over twee of drie podcasts) wat te schrijven, voornamelijk over Nederlandstalige. Deze keer twee podcasts over muziek, (klassiek en jazz).

Karlheinz

Van de componist Karlheinz Stockhausen wist ik eigenlijk niets. Nou ja, dat er elektronische geluiden in zijn muziek te horen zijn, maar verder eigenlijk niet. 

NPO Radio 4, in samenwerking met De Nationale Opera en NTR heeft een podcast gemaakt over Stockhausen, in de aanloop naar het Holland Festival 2019, dat intussen al achter de rug. Stockhausen heeft ooit zeven opera's gecomponeerd (met als titel de namen van de dagen), die eigenlijk op zeven achtereenvolgende dagen uitgevoerd zouden moeten worden. Dat bleek niet haalbaar, maar een bloemlezing eruit (in drie delen), getiteld Aus Licht wel. 

De gesprekken in de podcast worden gevoerd door Beitske de Jong en ik neem aan dat zij ook de drijvende kracht achter de podcast is. De opzet is grofweg chronologisch, maar niet zo strikt: als het over de jonge Stockhausen gaat, wordt er ook al wel vooruitgeblikt op een latere levensfase. 

Invloed

Stockhausen had niet alleen invloed op de klassieke muziek, maar ook op de popmuziek (Paul Mc Cartney, Björk, David Bowie). Hij was een gedreven componist, een purist die precies in zijn hoofd had wat hij wilde en hoe hij het wilde. 

Hij schreef zijn stukken ook met het oog op de uitvoerende(n). Hij woonde samen met twee vrouwen van wie er een ook aan het woord komt. Een fluitiste, die ook uitlegt hoe hondsmoeilijk het is om het werk van Stockhausen te spelen en hoe hard er gewerkt moest worden. Een vrij weekend was er niet bij. Aan de andere kant, kon ook zij zich alleen richten op de muziek, omdat de andere dingen geregeld werden: ze hoefde geen huishoudelijk werk te doen of klusjes op te knappen. Ze moest haar tijd besteden op het gebied waarvoor zij talent had. 

Stockhausen had nieuwe ideeën over de muziek, maar ook over het leven had hij opmerkelijke opvattingen. Zo was hij ervan overtuigd dat hij afkomstig was van de ster Sirius. Ook daarover gaat een aflevering. 

In vergelijking met de podcasts van de Belgische zender Klara zijn de fragmenten met muziek duidelijk korter, maar ze geven toch een aardige indruk van de muziek van Stockhausen. 

Voor alle afleveringen van Karlheinz raadplege met de site. De podcast omvat vijf afleveringen van tussen de twintig en vijfendertig minuten. Het geheel geeft een mooi beeld van een opmerkelijk componist. 

Eerder schreef ik over vergelijkbare podcasts:

De Bach van de dag

Cher Claude (over Debussy)

Wolfgangs woorden (over brieven van Mozart)

Jazziness

Er zijn veel podcasts over jazz. Een lijst met tips vind je bijvoorbeeld hier of hier en op veel andere plaatsen. Eerder schreef ik over All that jazz (even op die pagina naar beneden scrollen), een podcast die ik elke week twee uur lang beluister.

Onlangs belandde ik, al zoekend bij Jazziness, een podcast het gratis stadsfestival Brussels Jazz Weekend, dat mij verder onbekend was. Het eerstvolgende is in 2020, het laatste weekend van mei.

De podcast telt tot nu toe elf afleveringen, waarin de geschiedenis van de jazz wordt behandeld. Je vindt de afleveringen op allerlei plaatsen, bijvoorbeeld hier. Zo'n lijn door de tijd natuurlijk altijd informatief. Ik heb indertijd ook genoten van de podcast Rebelse ritmes, waarover ik nog nooit geschreven heb. Misschien komt dat nog.

Presentatie

De presentatie is in handen van Ellen Leemans, iemand die niet veel van jazz zegt te weten. Daarmee wordt ook duidelijk welk publiek er beoogd wordt: mensen die wat meer grip willen krijgen op een voor hen niet zo bekende muzieksoort. Jazz dus. Maar Leemans heeft een goed stel oren en reageert adequaat.

Bij haar te gast is Frederik Goossens, een jazzliefhebber met een schat aan kennis. Hij kan bovendien geweldig vertellen. Hij neemt Leemans (en dus de luisteraar) aan de hand en loodst haar/hem door de geschiedenis van de jazz. Als hij een term gebruikt die misschien minder bekend is, vraagt Leemans om uitleg en Goossens weet alles helder uiteen te zetten en vooral doet hij dat enthousiast en met een enorme liefde voor de muziek.

De luisteraar wordt echt begeleid in het luisteren. Naar de structuur van een muziekstuk, naar hoe de verschillende instrumenten samenspelen, naar nieuwe dingen in de jazz. Daarbij praat hij soms een beetje door de muziek heen, maar dat is helemaal niet storend, want je pikt op die manier juist meer van de muziek op.

Het enthousiasme van Goossens is aanstekelijk en zijn kennis is indrukwekkend. Er is veel herkenning (iedereen kent waarschijnlijk Louis Armstrong, Duke Ellington en Count Basie) en er is veel nieuws. Goossens laat zien dat jazz heel toegankelijk kan zijn, als je je ervoor openstelt en als je bereid bent nauwkeurig te luisteren. Daarnaast heeft hij mooie verhalen over de musici.

Jazziness is een mooie podcast, die het verlangen geeft om maar weer eens iets op te zoeken van bijvoorbeeld Charlie Parker en daar een hele avond naar te luisteren.

Op veel plaatsen is de podcast te vinden, bijvoorbeeld hier.

De Film als een Kroket

Sinds kort is er een podcast over 'bekende en onbekende Nederlandse Filmklassiekers', De Film als een Kroket. Het is vreemd om te spreken over onbekende klassiekers, waarvan men zich immers kan afvragen of dat wel klassiekers zijn.

Ook de titel roept vragen op. In de podcast wordt die als volgt verklaard: 'als je weet wat erin zit, is hij nog lekkerder'. Dat is dubieus, want bij veel kroketten wil je liever niet weten wat erin zit, zoals een personage in de film Spetters zegt: 'Het leven is als een kroket. Als je weet wat erin zit, hoef je hem niet meer.'

Klassiekers

Er staan acht 'klassiekers' op het programma, maar dan juist niet de echte, zoals Soldaat van Oranje of Turks fruit. Het bekendst zijn waarschijnlijk: Spetters, De stilte rond Christine M. en Zusje. In tussen zijn er twee afleveringen te beluisteren geweest. Over Het debuut en Wan Pipel.

In de podcast zijn de stemmen te horen van Adeline van Lier en haar dochter Max Mijs Brouwer. In de eerste aflevering werkt dat goed. Het debuut is ook duidelijk een tijdbeeld en je merkt dat mensen van verschillende generaties daar ook heel verschillend over denken.

Jammer is wel dat het geen gesprek is tussen moeder en dochter, maar dat de teksten uitgeschreven zijn en opgelezen worden. Dat gebeurt wel op een levendige manier, maar toch wordt het maar geen gesprek.

In aflevering twee gaat het over Wan Pipel. In de eerste helft van de aflevering kom je nog maar weinig te weten over de inhoud van de film en dat is wel jammer. Die helft is meer een inleiding over Pim de la Parra en Wim Verstappen. Wel met informatieve geluidsfragmenten: stukjes interview, een trailer enzovoort. Het betekent wel dat de twee gesprekspartners naar de fragmenten toe moeten praten. Dat doen ze om beurten, maar dat had net zo goed door een enkel persoon kunnen gebeuren. Pas in de tweede helft van de aflevering komt het concept tot zijn recht.

Waarschijnlijk blijf ik wel luisteren naar de podcast, maar ik hoop dat de presentatrices hun papieren gaan weggooien en lekker in gesprek gaan over de films.

Niet te horen, maar ook maakster van de podcast is Brigit Hillenius. Afleveringen vind je bijvoorbeeld hier.