Oude Maasweg kwart voor drie (Merlijn Kerkhof)

Johann Sebastiaan Bach was aanvankelijk een lokale bekendheid. Hij werd wereldberoemd door zijn componerende zoons, die het verhaal van hun vader doorvertelden. Met dat gegeven begint Merlijn Kerkhof zijn boek Oude maasweg kwart voor drie, waarin hij de geschiedenis schetst van de groep The Amazing Stroopwafels. Centraal in de groep staat Wim Kerkhof, bassist/toetsenist, maar ook tekstschrijver en componist, de vader van Merlijn. In de 'Ouverture' van het boek wordt maar meteen de parallel getrokken. Met een vette knipoog, hoop ik, want er zijn natuurlijk nog wel wat verschillen tussen Bach en de Stroopwafels.

Merlijn Kerkhof (ik noem vanaf nu alleen de voornamen, om de kerkhofdichtheid van deze bijdrage binnen de perken te houden) is aan de ene kant de aangewezen persoon om een boek over The Amazing Stroopwafels te schrijven: hij heeft heel veel meegemaakt van de lotgevallen van de groep, 'speelde' als kind al mee en later viel hij echt in. Als geen ander weet hij wat er gebeurd is en wat hij niet weet, kan hij aan de direct betrokkenen vragen.

Weinig afstand

Aan de andere kant kun je je afvragen of hij wel voldoende afstand kan nemen. Hij moet veel over zijn vader schrijven en dat zal/kan niet altijd aangenaam zijn. Hoe dicht Merlijn op het onderwerp van zijn boek zit, blijkt uit de vorm. Hij heeft veel gesprekken gevoerd en heel vaak lijkt het alsof hij die opnamen uitgetikt heeft. Dat geeft een losse, aangename verteltoon, maar je vraagt je ook wel af of het allemaal klopt wat je leest. Dan krijg je passages als:

Die tekst kwam van Henk Akkermans, alias Bolle Henk, die vaak muziek maakte op de boulevard van Scheveningen. Henk was enorm dik en een halve crimineel, had in Antwerpen in de gevangenis gezeten voor ik weet niet wat - iets met drugs, denk ik, waar hij vermoedelijk ook aan is overleden.

Wat is hiervan gecontroleerd? Was Henk een halve crimineel? Heeft hij wel in Antwerpen in de gevangenis gezeten? Was dat voor 'iets met drugs'? Is hij aan de drugs overleden? En waarom is dat allemaal van belang? Leuk voor een gesprek aan de bar, maar wat doet deze informatie in dit boek?

In Oude Maasweg kwart voor drie geeft Merlijn overigens wel een aardig beeld van The Amazing Stroopwafels: een groep die nooit een hit had, heel vaak heeft opgetreden (zo'n zevenduizend keer) en die steevast met het nummer 'Oude Maasweg' scoort in de Top 2000. De bezetting van de groep heeft in de loop der jaren wat wisselingen gekend, waarbij de groep Fungus vaak voor de bandleden zorgde. Wim is (ook) in dezen de stabiele factor.

Dominant

Wim houdt het liefst alles in eigen hand. Hij doet dat heel toegewijd, maar is ook dominant. Hij komt niet over als een gemakkelijke man. Vanaf het begin van het boek is er een 'affaire': Fred Piek zong en speelde mee bij de oorspronkelijke opname van 'Oude Maasweg'. Bij een latere opname werd zijn stem gewist: die werd vervangen door die van Wim. Dat zat niet lekker en dat moest dus uitgepraat worden. Pas aan het eind van het boek, in het hoofdstuk 'Fred', lezen we nadere bijzonderheden. Dat is wel een lange spanningsboog. De lezer raakt de spanning bij dit gegeven in de loop van het boek wel wat kwijt.

Voor wie van The Amazing Stroopwafels houdt, is Oude Maasweg kwart voor drie een aardig boek. Het is zeker niet uitputtend. Zo staat geen enkele tekst in zijn geheel afgedrukt, verschillende albums worden niet of nauwelijks genoemd en er wordt weinig ingegaan op de thematiek van de nummers: welke lijnen kunnen we ontdekken in het oeuvre? Hoe heeft het zich ontwikkeld? Je kunt verschillende keren roepen dat iets 'fenomenaal' of 'geweldig' is (en Merlijn doet dat ook), maar meer diepgang had niet misstaan.

Verlate roem

Achter in het boek schrijft Merlijn dat hij gaat zorgen voor verlate roem. Dat lijkt me niet de taak van een biograaf. Uit zo'n zinnetje blijkt ook het gebrek aan afstand. Het opschrijven van de geschiedenis is al best een klus, maar als dat niet het doel is, maar het brengen van roem, is de hele onderneming nogal hachelijk.

Er zijn twee fraaie fotokaterns opgenomen, waaronder een afbeelding van alle cd's. Er is ook een lijst van alle albums en een 'Stroopwafel Top 40', met de beste nummers. Bovenaan staan: 'Voor de storm', 'De grote leegte' en 'Oude Maasweg' (uit 1981). Een literatuurlijst ontbreekt. Uit het boek blijkt dat Merlijn artikelen op Delpher heeft bestudeerd, maar wat hij verder heeft bekeken, is niet duidelijk.

 Het boek loopt uit op een hoofdstuk over het succesnummer: 'Oude Maasweg'. Vader en zoon Kerkhof rijden naar de bewuste plaats. In hoeverre klopt het lied? Waar is bijvoorbeeld de Caltex? Interessant om zo een inkijkje te krijgen in de achtergrond van het nummer en in de manier waarop het ontstaan is. Zo heeft Merlijn vaker aardige weetjes: het bekende nummer 'Ik ga naar Frankrijk' was eigenlijk bedoeld als 'Ik ga naar Duitsland', maar met de trein naar Duitsland gaan en niet meer terugkomen, gaf niet zo prettige historische associaties.

Voor vader

Misschien is Oude Maasweg kwart voor drie vooral een boek dat Merlijn Kerhof voor zijn vader heeft geschreven. Zijn betrokkenheid is overduidelijk en dat heeft een zekere charme, maar het gebrek aan afstand is hinderlijk. Als iemand zegt dat Fred Piek The Amazing Stroopwafels is, is de reactie van Wim: 'Ja, dan zeg je: schei uit. Als je tegen Mick Jagger zegt dat hij alles aan Brian Jones te danken heeft, is het gesprek ook snel voorbij.' Hier was bijvoorbeeld een relativerende opmerking wel op zijn plaats geweest.

Voor de fans is het boek van Merlijn Kerkhof een aardig inkijkje in het reilen en zeilen van een band. Nieuwe fans zal het boek niet meteen opleveren, is mijn inschatting.

Merlijn Kerkhof, Oude Maasweg kwart voor drie. Het verbazingwekkende verhaal van The Amazing Stroopwafels. Thomas Rap, Amsterdam 2019; 252 blz. €19,99