Ik blijf hier (Trondheim / Chevillard)

Een man en vrouw van middelbare leeftijd, Roland en Fabienne, gaan op vakantie. Omdat ze pas om twee uur 's middags op hun bestemming terechtkunnen, maken ze een wandeling. Maar door een rukwind vliegt er een metalen plaat door de lucht die de man onthoofdt. De vrouw blijft alleen achter. 

Intussen zijn er formaliteiten af te handelen. Het lichaam moet vrijgegeven en vervoerd worden, maar Fabienne bemoeit zich er zo min mogelijk mee. Ze zet de vakantie in haar eentje voort. 

Roland was gedisciplineerd en georganiseerd. Hij had de vakantie tot in de puntjes voorbereid en alles genoteerd in zijn agenda. Fabienne werkt in haar eentje die vakantie af. Niet helemaal alleen, trouwens. Ze heeft Paco ontmoet, een man die een plakboek heeft met krantenberichten over wonderlijke doodsoorzaken. Verder heeft hij een winkeltje. Tegen hem laat ze doorschemeren dat haar vriend haar heeft laten zitten. 

Er is een zekere genegenheid tussen Fabienne en Paco, maar ook een zekere afstand, die Paco overigens respecteert. Die afstand lijkt er ook te zijn tussen Fabienne en de wereld. Soms doet ze aan het leven mee en dan geniet ze er ook wel van, maar vaker lijkt ze een waarnemer. Op de tekeningen zien we de beelden die zij ziet: veel vakantievreugde, ook wel koppels die samen genieten. Wat haar dat doet is niet helemaal duidelijk. 

Strakke indeling

Zo wordt het verteld in Ik blijf hier, een strip waarvoor Lewis Trondheim het scenario schreef. De tekeningen en de inkleuring zijn van Huber Chevillard. De indeling van de pagina's is het hele boek door vrij strak, op het rigide af. Een grondpatroon van zes vierkante afbeeldingen. Soms zijn er twee, vier of zes tekeningen samengevoegd tot een tekening, maar altijd blijft het grondpatroon herkenbaar. 

Die strakheid past bij de striktheid waarmee Fabienne haar programma afwerkt. In het verhaal is er veel rust. Hoe heftig de aanvankelijke gebeurtenis (de dood van Roland) ook is, in de rest van de gebeurtenissen is er een zekere gelijkmatigheid. Alleen is er  met vaste tussenpozen een hond die woedend naar Fabienne blaft. Daar is ze overigens ook niet van onder de indruk. Ze voert hem kebab. 

De hond wordt zo bijna een metafoor voor het leven dat zo agressief tegenover haar geweest is in het wegnemen van Roland. Maar Fabienne gaat door. Er zit blijkbaar niets anders op dan daarmee te dealen. 

Fabienne toont weinig emoties. Maar de manier waarop ze het lijstje van Roland afwerkt, is een vorm van loyaliteit. Alsof het het laatste is wat ze nog voor hem kan doen. Pas als ze dat gedaan heeft, kan ze verder. Ze laat zijn koffer en zijn agenda achter: ze zal nu zelf verder moeten. 

Tekeningen

De tekeningen van Chevillard stralen een zekere gemoedelijkheid uit. Het is zomer, we zien genietende mensen en daartussen Fabienne, die ook geniet, maar zonder uitbundigheid. Haar ogen zijn meestal getekend als stippen, zodat daar nauwelijks wat mee uit te drukken is. Ze blijft een raadsel voor ons. 

Ik blijf hier is een intrigerend verhaal, vooral omdat het gedrag van Fabienne intrigeert. Ergens voel je wel aan waarom ze zich gedraagt zoals ze doel, maar nooit wordt dat expliciet gemaakt.  Het plotselinge verlies van je partner is iets groots en je hebt tijd nodig om dat helemaal te beseffen. Het lijkt wel of Fabienne het hele verhaal door bezig is om dat gevoel in te laten dalen. 

Ook Paco is een boeiende man. Hij weet wat er met Fabienne gebeurd is, maar omdat ze hem dat niet verteld heeft, gaat hij mee in haar verhaal en is aardig voor haar waar hij kan. Ook hij heeft kanten die je net niet helemaal leert kennen. 

De raadselachtigheid van het leven

Misschien gaat Ik blijf hier wel over de raadselachtigheid van het leven: het overkomt ons, we doen eraan mee, maar begrijpen het niet. We moeten maar gewoon verder gaan. In ieder geval gaat het over alles wat niet uitgesproken wordt, maar er toch is. De lezer zal sympathie hebben voor Fabienne, maar ook die wordt in het boek niet expliciet gemaakt. Trondheim en Chevillard tonen haar en blijven dan weer op een afstand, lijkt het. 

Warme afstandelijkheid - dat is typerend voor het verhaal. De afstand heeft ook te maken met het respecteren van iemand en haar gedrag. In die warme afstandelijkheid is er ook nabijheid, zonder dat iemand omhelsd wordt of aan de borst gedrukt. Geen grote gebaren, geen harde geluiden, geen heftige emoties. Ik blijf hier is een boek van het kleine gebaar, de nuance, de gelaagdheid. Dat oogt bescheiden, maar misschien zit juist daar de grootsheid wel in. 

De schrijfster Marijke Höweler kreeg ooit het verwijt dat ze oppervlakkige boeken schreef. Haar antwoord: Bij mij zit dit diepte aan de oppervlakte. Daar moest ik aan denken toen ik Ik blijf hier las. Het lijkt alsof je alleen de oppervlakte ziet: iemand doet de gewone dingen, ziet de gewone dingen. Maar tegelijkertijd peil je de diepte die daaronder zit. Mooi gedaan. 

Titel: Ik blijf hier

Scenario: Lewis Trondheim

Tekeningen en inkleuring: Hubert Chevillard

Vertaling: Dieter van Tilburgh

Uitgeverij Scratch Books, 2023, 124 blz. 24,00 euro (hardcover)