Deze week overleed Frank Martinus Arion; ik zag het voorbijkomen in een paar berichtjes op Facebook en op dinsdagochtend las ik een aardig stuk in de Volkskrant van Arjan Peters en Daniëlle
Serdijn.
Arion was een Antilliaanse schrijver en het heeft nogal een tijd geduurd voordat ik iets van de Antillianen las. Misschien was Kinderen van de fraters (1986), van Jules de Palm, wel het eerste. Daarna heb ik boeken gelezen van Boelie van Leeuwen en Tip Marugg. Ik heb De morgen loeit weer aan (1988) zelfs twee keer gelezen en beide keren heb ik ervan genoten. Maar Arion las ik aanvankelijk niet.
Wel zag ik een keer documentaire waarin Arion voorkwam. Hij vertelde dat Ozewiezewoze geen onzinliedje was, maar dat de woorden iets betekenden. Christalla zou te maken hebben met de doop. Hier kun je er meer over lezen. De taalgeleerden vinden het over het algemeen die theorie van Arion niet zo aannemelijk.
Natuurlijk kende ik de titel Dubbelspel en ik wist dat het iets te maken had met het dominospel. Wat dat was, wist ik wel. Als kind al speelde ik het bij en met mijn oma, die het volgens mij het 'domineespel' noemde. We kenden twee spelvarianten: eentje waarbij de stenen in een rijtje onder elkaar lagen met de blinde kant naar boven en een waarin we konden zien welke stenen ons toebedeeld waren. Ik heb het spel als kind ook wel met andere mensen gespeeld. Met een oom, geloof ik, en waarschijnlijk ook wel met mijn zusje en broertje. Precies weet ik het niet meer.
Hoe dan ook, ik wist dat het boek van Arion er was en ook dat het bekendstond als een goed boek. Het stamt uit 1973 en toen ik de literatuur begon de volgen (zo rond 1980) was het, in mijn herinnering, al een klassieker. Maar ik kwam nooit iemand tegen die er enthousiast over vertelde. Lazen mensen het wel?
In 2006 kwam Dubbelspel opnieuw uit, in de campagne 'Nederland leest'. Ik heb het waarschijnlijk uitgedeeld in de klas indertijd, en ik zal er ook wel iets enthousiasts bij gezegd hebben, maar het boek las ik niet.
Dat gebeurde pas een jaar of vijf geleden. Er liggen in mijn huis altijd boeken die ik nog wil of moet lezen en bij het rommelen in die stapels kwam ik Dubbelspel tegen. Ik las het. En vond het mooi.
In Dubbelspel leren we vier mannen kennen, die op een zondagmiddag domino spelen. Er spelen ook nog twee vrouwen een rol. Ik herinner me de broeierigheid en de dreiging, die het tot een spannend boek maken, al zit er ook iets looms in. Het boek was zeker vijfendertig jaar oud toen ik het las, maar het verhaal rook niet muf; het was nog altijd niet verouderd.
Arion heeft natuurlijk meer geschreven dan alleen maar Dubbelspel. De volgende titels heb ik van Wikipedia geplukt: Afscheid van de koningin (1975), Nobele wilden (1979) en De laatste vrijheid (1995). Ik heb ze niet gelezen en misschien is dat wel jammer. Of misschien is het juist prettig, omdat ik ze altijd nog kan gaan lezen.
Uit de documentaire is me wel een beeld van Arion bijgebleven: een vrolijke man, met een brede glimlach, een gul, open gezicht. Misschien was dat maar een momentopname, misschien is dat kenmerkend voor de schrijver.
Voor zover ik weet, heeft Arion altijd wel waardering gekregen voor in ieder geval Dubbelspel. Ook ontving hij een lintje, maar dat leverde hij in 2008 weer in vanwege de 'rekolonisatie' van de Antillen. Enkele andere prominente Antillianen volgden zijn voorbeeld. Zie bijvoorbeeld hier.
In ieder geval zal Frank Martinus Arion bekend blijven als de schrijver van Dubbelspel. En heel misschien zal iemand nog aan hem denken als er 'Ozewiezewoze wieze walle christalla' gezongen wordt. Christoze wiezewozewieze wieswieswieswies.
Bron foto: eerlijkefoto.nl
Frank Martinus Arion deelt exemplaren van Dubbelspel uit in de trein (2006)
Mogelijk bent u ook geïnteresseerd in:
Joost Zwagerman overleden
Rogi Wieg overleden
Drs. P. overleden
Geen opmerkingen:
Een reactie posten