Podcast: Vertel Mij Wat / Uitgesproken

Vertel Mij Wat!

Een podcast maken van verhalen die verteld worden door mensen die ze zelf hebben meegemaakt, is intussen een beproefd concept. Dergelijke podcasts zijn er zowel in het Engels als in het Nederlands. Al eerder schreef ik over Echt gebeurd, een podcast die intussen door velen ontdekt en beluisterd is. In België biedt Relaas al een hele tijd iets soortgelijks .

Ook regionaal vindt Echt gebeurd navolging. In het westelijke gedeelte van de Betuwe is een tijdje terug Vertel Mij Wat gestart. Initiatiefneemster was Paula Smit, die ook zelf een van de vertellers was. Smit is intussen overleden, maar haar project leeft voort.

De vertellers wonen allen in de Betuwe, maar hun verhalen kunnen zich overal afspelen. In de informatie die bij elke podcast wordt voorgelezen, wordt verteld dat de verhalen niet worden voorgelezen, maar spontaan verteld en dat de vertellers de verhalen zelf hebben meegemaakt.

Zelf meegemaakt?

Daar wordt overigens niet zo strak de hand aan gehouden. Er zijn vertellers die teruggaan naar de geschiedenis, naar de tijd voordat ze geboren waren en een van de eerste afleveringen ('Oom in het ziekenhuis,' geloof ik) werd er vooral voorgelezen. Ook zijn het niet altijd verhalen. Soms is het een reeks korte anekdoten over een bepaald onderwerp, soms klinkt het vertelde columnachtig. Erg is dat allemaal niet.

Bij Vertel Mij Wat vormen de vertelavonden de kern. Die worden gehouden in een café, in steeds een andere plaats: Geldermalsen, Beesd, Tricht, Acquoy, Varik, Heukelum. Minimaal zes vertellers per avond en er is live muziek.

Sympathiek

De verhalen zijn wisselend van kwaliteit en, zoals al eerder opgemerkt, van sommige bijdragen kun je je afvragen of het verhalen zijn. De aanpak is wat minder professioneel dan bij Echt gebeurd, maar daar heeft men (neem ik aan) een groter aanbod, zodat er geselecteerd kan worden. Bij Vertel Mij Wat worden vertellers overigens ook begeleid. Ik heb het idee dat de redactie wel zoveel mogelijk mensen de kans wil geven hun verhaal te vertellen en dat is een sympathiek uitgangspunt.

Wie zich abonneert op de podcast krijgt niet wekelijks of tweewekelijks een aflevering. Af en toe wordt er een hele lading gedumpt bij de podcastapp en dan krijg je dus heel veel tegelijk binnen. Een beetje spreiding zou prettig zijn, ook om voeling met de podcast te houden. Nu zit er soms een hele tijd tussen.

Alle verhalen tot nu toe (het zijn er nu tweeënveertig) heb ik beluisterd. Er zitten pareltjes tussen, maar ook de verhalen die wat minder goed in elkaar zitten of iets minder goed verteld worden zijn de moeite waard. En doordat de setting iets huiselijks heeft, heb je soms het idee dat je op een verjaardag naar een vertellende oom zit te luisteren. Dat geeft bij voorbaat al prettige associaties.

Accent/dialect

De vertellers hebben soms een duidelijk accent en sommigen vertellen in dialect, wat de regionale opzet benadrukt. Ik vind dat alleen maar sympathiek. Mijn moeder is in Ophemert geboren en ik heb oudooms en -tantes horen praten op eenzelfde manier. Die verschilt overigens niet zo heel veel van het dialect in de Overbetuwe, waar ik opgegroeid ben. Ik vermoed dat ook voor westerlingen de verhalen goed te volgen zijn.

Alle verhalen samen geven niet alleen persoonlijke geschiedenissen, maar ook een beeld van de bewuste regio, nu en in het meestal niet zo verre verleden. Bij mijn stukje over het boek van Enny de Bruijn (De hoeve en het hart) gaf ik al aan dat veel van onze geschiedenis stedelijke geschiedenis is. Gelukkig zijn er ook op het platteland heel wat historische kringen actief en ook Vertel Mij Wat kan bijdragen tot een beter beeld van een dorp of een regio.

De site van Vertel Mij Wat geeft informatie over de avonden die geweest zijn en die nog komen. Te zien aan de foto's op de site worden de vertelavonden goed bezocht, wat hopelijk betekent dat ze nog een tijdje door kunnen gaan en dat zou mooi zijn. De verhalen hebben een regionaal karakter, maar het is mooi dat de rest van Nederland (en -ja, ja- van de wereld) mee mag luisteren.

Uitgesproken

Het Vlaams-Nederlandse audiocollectief Schik heeft zijn sporen al ruimschoots verdiend. Veel geprezen zijn de podcasts Bob, Laura H., het kalifaatmeisje uit Zoetermeer en El Tarangu (even naar beneden scrollen op de bewuste pagina). Een wat minder bekende podcast is Uitgesproken, uit 2018.

Mij was deze podcast aanvankelijk een beetje ontgaan. Dat kan ook liggen aan de weinig aansprekende naam, die niet zo duidelijk aangeeft om wat voor soort podcast het gaat. Intussen heb ik alle afleveringen beluisterd. Het zijn er zeven. De duur vaieert van zestien tot vijfendertig minuten. 

Uitgangspunt is steeds een bericht in de Belgische krant De Standaard. Aan de hand daarvan gaan Nele Eeckhout, Siona Houthuys en Mirke Kist op onderzoek uit. De manier waarop ze dat doen is soms te vergelijken met die van de latere podcasts. Een Afghaan met een mes is neergeschoten door de politie. Schik probeert erachter te komen hoe de situatie precies was. Hoe vaak is er bijvoorbeeld geschoten? De getuigen spreken elkaar tegen. 

Ze gaan in gesprek met mensen die de man met het mes (S.) kennen en proberen in beeld te krijgen in wat voor situatie hij zich bevond. Zo proberen ze de situatie helder te krijgen. 

Onderwerpen

De onderwerpen zijn interessant en ook niet te veel gebonden aan de tijd: over polyamorie, over psychiatrie en baby's, over 'het spinnenweb dat armoede heet.' Soms lijkt een onderwerp particulier: een vrouw ligt twee jaar na de aanslag in Brussel nog steeds in het ziekenhuis. Maar ook dan worden er kanten belicht die de aanleiding overstijgen: wat is de impact van zo'n aanslag bijvoorbeeld en hoe is het om zo lang verpleegd te moeten worden. 

Mooie reportages, goed gemaakt, zoals je ze bijvoorbeeld ook wel aantreft in RadioDoc. Ondanks de naam van de podcast zijn de afleveringen misschien iets minder uitgesproken dan die van latere podcasts, toen er steeds een serie afleveringen over hetzelfde onderwerp werd gemaakt en er meer 'verhaal' in kwam. Maar de afleveringen kunnen nog steeds mee. En liefhebbers van Schik vinden het misschien leuk om ook dit werk van het audiocollectief te beluisteren.

Alle afleveringen zijn terug te vinden op deze site, maar natuurlijk ook op andere plaatsen.