Vlindersoorten, edelstenen en zondagskinderen in 1942 (Wie wat waar? 5)

Aan het eind van 1941 kwam Wie wat waar? Jaarboek 1942 uit. Het was een uitgave van de Haagsche Courant. In mijn vorige bijdrage hierover (zie verdere links hieronder) pikte ik opmerkelijke zaken uit het jaaroverzicht van 1941. Deze keer blader ik verder door het boek.

Niet alle onderwerpen die in Wie wat waar? aan de orde komen zal ik bespreken. Sommige noem ik slechts. Na het jaaroverzicht krijgen we enkele bijdragen die met data hebben te maken: de kalender van 1942 en 1943, de 'Algemeene Zon- en Feestdagen in 1942' en daarna de 'R.K. Zon-, Feest-, Kerkelijke- en Vastendagen in 1942'.

Voor wie wil weten wanneer Hemelvaart is in 1925 of 'Paschen' in 1936 is er de tabel 'Veranderlijke Feesten van 1925 tot 1950'. Daarna volgen er bijdragen over 'Het Zonnestelsel', 'Zichtbaarheid van Mars, Jupiter en Saturnus', 'Venuskalender tot 1950', 'Schijngestalten der Maan in 1942', 'Eclipsen in 1942' (vijf stuks, waarvan drie 'hier te lande zichtbaar') en 'Het Kerkelijk Jaar in 1942'.

Verderop vinden we nog 'Eeuwigdurende Kalender 1801 - 1980'. Vooral de toevoeging van de jaartallen vond ik komisch.

Natuur

Al deze onderwerpen komen min of meer in overzichtsvorm voorbij. Uitgebreider aandacht is er voor 'Eenige der meest voorkomende vlinders', onderscheiden in dagvlinders en nachtvlinders. Misschien waren er in die jaren meer vlindersoorten dan nu. Van de meer dan dertig vlindersoorten die voorbij komen fladderen ken ik er heel veel niet. Nooit eerder hoorde ik van de 'oranje iepetakvlinder', het 'pistooltje', het 'brandnetelkapje', het 'peterselievlindertje' of de 'nommervlinder'.

In een kleurenkatern staan ze allemaal afgebeeld. Daar staan ook afbeeldingen van 'Het mengen van kleuren', edelstenen, planten, granen en vogels. Aan het eind van het kleurenkatern (dat op glimmend papier is gedrukt) vinden we in zwartwit enkele verkeersregels, 'Met toestemming overgenomen uit De Motor'. (zie hieronder). Bij sommige regels had ik wel mijn twijfels, maar misschien is dat onterecht.

Bij de edelstenen krijgen we ook nog 'De taal der edelsteenen'. Voor wie er behoefte aan heeft: een amethist ('amethyst') is een 'voorbehoedmiddel tegen hartstocht' en een onyx verzekert huwelijksgeluk. Bijgeloof vierde ook toen al hoogtij.

Feitjes

Voor wie van feitjes houdt, zijn er overzichten van de lengte der spoorwegen (die is in Nederland 3.598 km, maar in België 5.154 km); de langste tunnels (de Simplontunnel is het langst: 19.803  m.); de hoogste gebouwen ter wereld (Empire State Building is het hoogst: 380 m.); Miljoenensteden (Londen is het grootst: 8.192.000 inwoners, gevolgd door New York en Tokio); de zeven wereldwonderen; de oppervlakte van enige belangrijke gletsjers (Vatna Jökull op IJsland 8000 vierkante kilometer); de hoogte van enige belangrijke watervallen.

Bijgeloof
En dan gaan we weer naar het bijgeloof: 'Verjaardagen en Astrologie'. Ik neem het stukje over de 'Juli-menschen' over:

Juli-menschen. De zon staat in het teeken van den kreeft van 22 Juni tot 23 Juli. De maan is de levensbeheerschende planeet.
Karakter: gevoelig, gemakkelijk te beïnvloeden, schuchter, terughoudend, huiselijk, spaarzaam, rustig, passieve standvastigheid, sterk gevoelsleven, moederlijkheid, overgevoelig soms, goed geheugen, veel inspiratie, reproductief kunstzinnig.
Levenslot: veel schommelingen; veel verliezen op eigenaardige manier; huwelijk uit liefde; harmonisch gezinsleven; vriendschappen wisselen vaak. 

Elke maand heeft zijn geboortesteen, zien we in een overzicht en het maakt ook nog uit op welke dag iemand geboren is:

De zeven kinderen van de week 

'n Maandagskind heeft een aardig gezicht.
'n Dinsdagskind is een gracielijk wicht.
'n Woensdagskind kan vaak tobben en kniezen.
'n Donderdagskind reist met groote valiezen.
'n Vrijdagskind houdt van liefdevol geven.
'n Zaterdagskind moet hard werken in 't leven.
Maar het kind dat op Zondag in 't leven trad
Is vroolijk en vrind'lijk: een èchte schat!

Het begrip 'zondagskind' kennen we overigens nog steeds.

Onder het kopje 'Oogsttijden' vinden we per maand waar er ter wereld geoogst wordt. In december is dat alleen in Birma.

De wereld

Daarna verkennen we de wereld: de oppervlakte van de werelddelen, de oceanen en de grootste meren, de grootste rivieren, de hoogte van werkende vulkanen (de hoogste is de Cotopaxi in Ecuador, 5943 m.), de grootste aardbevingen.

Daarna krijgen we uitleg over de Mercalischaal, een schaal die de kracht van aardschokken aangeeft. Die schaal is intussen vervangen door die van Richter.

Dan krijgen we een opsomming van de belangrijkste zee-engten (Kleine Belt, Bosporus, Dardanellen), landengten, de voornaamste eilanden der aarde en kanalen die zeeën verbinden. Als bladvulling een stukje over de taal der bloemen:

Een rozeknop, ontdaan van de doornen, maar niet van de bladeren, beteekent: Ik vrees niet langer; ik hoop. Als zoowel doornen als bladeren verwijderd zijn, beteekent het: Er is niets te hopen of te vreezen. Een bloeiende roos boven twee rozeknoppen, wil zeggen: Geheimhouding. "Ja," zegt men, door de bloem tegen de lippen te drukken, "neen", door een bloemblaadje af te plukken en het weg te werpen.

Er blijken meer bloemsoorten met een symbolische betekenis te zijn. Wie de taal der bloemen spreekt, moet dan ook nog maar hopen dat er iemand is die die taal verstaat.

Dan gaat het weer verder over records in de wereld: de grootste bruggen, de hoogste bergen, de diepten der zeeën.

De lijstjes zijn nog niet op: een opsomming van de Europese talen, met het aantal mensen dat die taal spreekt (Nederlands: 11.570.000), de grootste branden, aardbevingen en vulkanische uitbarstingen (waarbij de Tambora -1815- ontbreekt).

En nu iets heel anders: de tien geboden voor slechthorenden en mensen die met slechthorenden omgaan.

Daarna de inhoud van de Bijbel en een beknopt overzicht van de geschiedenis der Christelijke Kerk.

Voor mensen met groene vingers is er een uitgebreide handleiding voor de verzorging van kamerplanten, een overzicht van 'Ons graan en eenige gewassen' en een uitgebreide beschrijving van allerlei vogels. Van de planten, de granen en de vogels konden we in het kleurenkatern al afbeeldingen zien.

Het is een beetje een ratjetoe: aardige weetjes, handige tips en dat op allerlei gebied. Er zit al gauw wat tussen voor de gemiddelde lezer. De volgende keer blader ik verder door het jaarboek en dan gaat de tijd van publicatie weer meespelen. Dan krijgen we een uitgebreide beschrijving van de 'Duitsche Autoriteiten in ons land.'

De vorige bijdragen over het jaarboek:

Inleiding
Kalender 1942
Overzicht 1940
Overzicht 1941