Podcast: Boeken FM

Vroeger zat het gezin waarin ik kind was op sommige momenten in een kringetje bij de radio, bijvoorbeeld als Biels & Co werd uitgezonden. In andere gezinnen werd ‘Ssst!’ geroepen als mr. Hilterman de toestand in de wereld besprak. Wij moesten stil zijn als de marktberichten werden uitgezonden, waarin verteld werd dat de nuchtere kalveren duurder waren geworden en als het kritiek was in het voorjaar, luisterden we naar de waterstanden. Moesten er zandzakken bij de zomerdijk gelegd worden?

Podcasts

Tegenwoordig is het nieuws beschikbaar op de momenten die we zelf uitkiezen. Ook voor het beluisteren van programma’s hoeven we niet meer thuis te blijven of onze radio op het juiste moment aan te zetten. We kunnen ons abonneren op podcasts.

Er zijn intussen al heel veel podcastaanbieders. Ik vermoed dat iTunes en Stitcher het meestgebruikt zijn, maar er is keuze uit veel meer. Wie gaat zoeken tussen de beschikbare podcasts, vindt bijvoorbeeld radioprogramma’s die na elke uitzending na afloop beschikbaar zijn om terug te luisteren. Enkele daarvan zal ik in de volgende afleveringen beschrijven.

Daarnaast zijn er radioprogramma’s uit het verleden, die nog steeds op te vragen zijn (bijvoorbeeld Radio Bergeijk) en uitzendingen en reportages die speciaal voor podcast zijn gemaakt, soms door amateurs, soms door professionals, soms door omroepen (die natuurlijk ook professioneel zijn).

De afgelopen jaren heb ik tussen de vijftig en honderd verschillende podcasts beluisterd. Sommige zijn intussen afgelopen (maar nog wel terug te luisteren), bij andere ben ik zelf gestopt en heel wat podcasts volg ik nog steeds. Ik ben van plan elke week een podcast wat nader te belichten.

Boeken FM

De podcast Boeken FM is nog niet zo lang bezig. Wie wil, kan gemakkelijk alle oude afleveringen beluisteren. Dat zijn er op dit moment vier. Je vindt ze op verschillende plaatsen, bijvoorbeeld op podcastluisteren.nl.

Boeken FM is ontstaan uit een samenwerking van uitgeverij Das Mag en het tijdschrift De Groene Amsterdammer. Vaste stemmen zijn die van Joost de Vries (schrijver en boekenredacteur bij De Groene) en Ellen Deckwitz, (dichter, schrijver, columnist. Of mag ik haar nog dichters, schrijfster, columniste noemen?) Verder neemt Peter Buurman deel aan het gesprek, van wie mij de achtergrond niet bekend is.

De gesprekspartners gaan met elkaar om op basis van gelijkwaardigheid. Je hebt het idee dat de rollen niet bij voorbaat vastliggen. Soms geeft de een een samenvatting van het boek, soms doet een ander dat. 

Je kunt niet alles lezen, je kunt niet alles beluisteren. Omdat het mij al zoveel moeite kost om de Nederlandse literatuur bij te houden, laat ik de buitenlandse literatuur meestal links liggen. Natuurlijk weet ik dat ik dan veel moois negeer en een verontwaardigde leerlinge gaf mij ooit een boek Murakami cadeau, zodat dat wel moest lezen. Dat deed ik toen ook. Zie hier.

Van de vier uitzendingen van Boeken FM gingen er twee over buitenlandse auteurs: Ali Smith en Dorthe Nors. Die heb ik overgeslagen. Ik moet mijn oordeel dus baseren op slechts twee uitzendingen. 

Dat zijn uitzendingen over De trooster van Esther Gerritsen en over de genomineerden voor de Libris Literatuurprijs. Beide afleveringen zijn mij goed bevallen.

De gesprekken hebben een informele sfeer, waaruit blijkt dat de gesprekspartners bij elkaar op hun gemak zijn, waardoor ze zich kunnen concentreren op het onderwerp. Dat onderwerp is altijd het te bespreken boek of de te bespreken boeken.

Ik denk dat daarbij twee vragen centraal staan: waar gaat het boek 'eigenlijk' over en hoe waarderen we het boek?

Bij de aflevering over De trooster van Esther Gerritsen vond ik de titel al leuk: 'Wat als Fred Teeven het klooster in was gegaan?' De roman speelt zich namelijk af in een klooster, waarin ook een politicus met een verleden een rol speelt.

De trooster stond al op mijn lijstje 'Aan te schaffen'; Gerritsen is een intrigerend schrijfster. Ik las van haar De kleine miezerige god, waarover ik in het Nederlands Dagblad schreef; Dorst waarover ik twee keer blogde, bijvoorbeeld hier; en Roxy.

Je merkt dat de besprekers sympathiseren met het oeuvre van Gerritsen en ook graag positief zouden zijn over dit boek. Maar ze zijn ook kritisch.

Ook in de uitzending over de Librisnominaties blijkt dat elk boek een faire kans krijgt, ook als de besprekers er kritisch over zijn. Er wordt gezocht naar hoe het boek in elkaar zit, hoe het werkt, hoe het wellicht bedoeld is, waarom het aanspreekt. Maar er wordt ook zo duidelijk mogelijk aangegeven wat er beter zou kunnen aan een boek.

Bij de Librisnominaties zaten twee boeken die ik gelezen heb: De heilige Rita en En we noemen hem.  Bij dat laatste boek werd in de podcast wel besproken hoe de persoonlijke situatie van de vertelster (ze is zwanger) werd gecombineerd met de familiegeschiedenis, maar de reflectie op het schrijven werd buiten beschouwing gelaten. Juist dat vond ik interessant: Van Heemstra lijkt een boek te schrijven of iets wat 'werkelijk' gebeurt, maar ze maakt er natuurlijk ook een verhaal van en dat betekent dat je de werkelijkheid aanpast of misschien wel manipuleert. En we noemen hem is voor mij vooral ook een boek over de werking van verhalen.

Door de aflevering van Boeken FM heb ik De pelikaan van Martin Michael Driessen op mijn lijstje gezet, waaraan je maar weer eens een kunt zien hoe aanstekelijk een enthousiaste bespreking kan zijn.

Ik ga ervan uit dat ik nog wel een hele tijd geabonneerd zal zijn op deze podcast. Het is leuk om mensen met betrokkenheid over boeken te horen praten, zeker als je ze ook nog deskundig acht. Gewoon een gesprek, dat is genoeg. Dan hebben we geen vaste rubriekjes nodig of andere structurerende onderdeeltjes. In een gesprek proberen door te dringen in een boek en op basis daarvan een oordeel geven. Meer vraag ik niet.

En dat heb ik gekregen.



Van Ellen Deckwitz las ik alleen wat losse gedichten, niet een complete bundel. Van Joost de Vries las ik De republiek, waarover ik  hier schreef.