Het werk van Jip van den Toorn kom ik meestal toevallig tegen. Op een van de min of meer sociale media. Ik lees niet een krant waar ik wekelijks (of misschien wel vaker) kan doorbladeren naar haar cartoon. Maar wat ik hier en daar tegenkwam intrigeerde mij altijd wel.
Haar tekeningen zijn nogal statisch: personen zijn eigenlijk nooit in beweging. Ze zijn ook een beetje houterig, maar dat zal wel een keuze zijn. Alles moet er immers op gericht zijn om de inhoud over te brengen en dat gaat eigenlijk altijd goed. Helderheid kun je wel aan haar overlaten. Schaduwen worden aangegeven met arcerinkjes.
Om goed kennis te maken met het werk van Van den Toorn heb ik mijzelf de dikke verzamelbundel Hoe vond je zelf dat het ging cadeau gedaan. Het mooi uitgegeven boek (gebonden) bevat een ruime keuze uit de jaren 2020 - 2025.
Je krijgt daardoor niet alleen een goed beeld van de cartoons, maar ook van de tijd waarin ze getekend zijn. De coronajaren vallen immers ook in deze periode. Voor in het boek is van elk jaar een tijdlijn opgenomen en bij elk jaar heeft de auteur een inleiding geschreven, waarin ze terugblikt op haar werk. Zo noemde ze haar cartoons in het begin 'beeldcolumns', wat overigens ook een prima aanduiding is, maar het zijn natuurlijk ook gewoon cartoons.
Ook verwondert ze zich erover dat cartoons veelal getekend worden door oudere witte mannen en ook over hoe die haar benaderen.
Hoewel er ook wel er ook cartoons zijn die gesitueerd zijn op het platteland of aan zee, is de wereld die Van den Toorn tekent toch vooral de stedelijke, waar mensen volop in het leven staan. Yogamatjes, mocktails, influencers, podcasts, sociale media, cancelcultuur - die wereld. Vaak zijn haar cartoons een spiegel en nodigen ze uit tot bezinning: waar zijn we mee bezig?
Gaza
Zoals gezegd, de actualiteit speelt een belangrijke rol. Bij elke cartoon wordt de datum vermeld waarop die gepubliceerd is en soms is er een toelichting op de aanleiding. Niet alleen corona speelt in een deel van die tijd een rol, maar ook het genocidaal geweld in Gaza.
Europa wil het oordeel genocide maar niet uitspreken. In een cartoon wordt er galgje gespeeld, waarbij alleen de eerste 'e' van 'genocide' niet is ingevuld, maar Europa komt maar niet op het woord. Eigenlijk is dat ook niet zo gek, want de laatste 'e' staat er al, wat wil zeggen dat die letter al is genoemd. Die had dus eigenlijk ook weggelaten moeten zijn.
Een andere cartoon laat het verwoeste Gaza zien en dan moet je de vierkanten selecteren die je aan het hart gaan, om te tonen dat je geen robot bent. Dat lijkt erg op een cartoon van Lectrr (die vind je hier). Soms komen tekenaars op hetzelfde idee.
Het is ook lastig om zoveel cartoons over Gaza te maken, waarbij de boodschap eigenlijk elke keer hetzelfde is. Wat dat betreft is er nog aardig wat verscheidenheid bij Van den Toorn.
Gepraat
Verschillende keren komt terug dat er wel gepraat wordt, maar dat er niet echt wat verandert. Niet alleen wat betreft Gaza, maar ook op andere gebieden. Goed, er is vliegschaamte, maar het vliegen gaat voor veel mensen gewoon door. Alleen voelen ze zich er nu schuldig over. Er is ook een mooie cartoon over een kind dat aan zijn ouders vraagt wat ze hebben gedaan om een ramp te voorkomen en dan moeten de ouders erkennen dat ze met marginale zaken bezig waren.
Wat mensen zeggen komt vaak niet overeen met hoe ze doen. Protesteerders zeggen dat ze bang zijn voor chaos in het dorp, maar intussen veroorzaken ze zelf chaos. Een man zegt tegen polarisatie te zijn, maar hij zal wel eens vertellen welke eikels ervoor verantwoordelijk zijn.
Verschillende keren plaatst ze twee plaatjes naast elkaar die je kunt vergelijken. Niet alleen bij de mensen met vliegschaamte, maar bijvoorbeeld ook bij de mensen die buiten slapen op Lowlands en die in Ter Apel.
In dit fraaie boek zijn de meeste cartoons paginagroot afgedrukt en soms is er zelfs een spread, waarbij een cartoon twee pagina's mag beslaan. Er zijn ook pagina's waarop drie cartoons onder elkaar staan en die zijn mij dan weer net aan de kleine kant, maar ik heb ze met evenveel interesse bekeken.
Het boek ziet er prachtig uit: gebonden, buikband, stevig papier, mooie kleuren en de grootte van de tekeningen maakt ze nog minder ontkoombaar.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten