Zen en de kunst van het motoronderhoud (Knipoog 71)

De krant (NRC Handelsblad, vrijdag 19 juli 2019) ligt al een tijdje op een stoel voor het raam en is al wat vergeeld. Ineens valt mijn blik op de kop van een artikel: 'Hanlo en de kunst van het motoronderhoud'. Het stukje dat erbij staat is van Paul van der Steen en het leidt ons in in een tentoonstelling in Museum Valkenburg: Jan Hanlo hep het gemaakt.

NRC Handelsblad 17 december 1976

Op de foto zien we Jan Hanlo met een motorfiets, die behoorlijk wat rook produceert. Van de vier jongetjes die erbij staan, kijken er drie geïnteresseerd toe. Een moto en jongetjes - een mooie samenvatting van een deel van Hanlo's leven. De motor (deze motor?) bleef tot zijn dood bij hem. Nou ja, tot twee dagen voor zijn dood: op 14 juni 1969 knalde Hanlo met zijn motor op een trekker die van richting veranderde zonder dat aan te geven. Twee dagen later overleed hij aan een longembolie.

De kop van het artikel is een meer dan duidelijk knipoog naar Zen en de Kunt van het Motoronderhoud van Robert Pirsig. Dat boek, uit 1974, heb ik niet gelezen, maar ik herkende de verwijzing naar de titel meteen. Het boek verscheen in 1976 in Nederlandse vertaling en stond wekenlang boven aan de toplijst die de Haagse Post. Het boek kreeg lovende kritieken 'Wat een boek!' kopte bijvoorbeeld Het Parool op 11 december 1976 (boven een recensie van Hugo Pos). En Peter van Lieshout noemde het in de Volkskrant 'een meesterwerk' getuige de advertentie op 17 december in NRC Handelsblad.

Veel huidige lezers zullen zich dus op zijn minst de titel herinneren. Een knipoog daarnaar wordt al gauw opgepikt. Zo kwam ik tegen 'Gebed en de kunst van het motoronderhoud', 'Online marketing en de kunst van het motoronderhoud', 'Paul en de kunst van het motoronderhoud' en 'MSC C1 en de kunst van het motoronderhoud'.

Je kunt ook knipogen door 'het motoronderhoud' te vervangen: 'Zen en de kunst van het gitaarspelen', 'Zen en de kunst van de wetenschap', 'Zen en de kunst van het kijken', Zen en de kunst van het boeken lezen', 'Zen en de kunst van het theedrinken'. Het is maar een greep.

Niet zo vreemd dus dat Paul van der Steen knipoogde naar de bekende titel: Van der steen en de kunst van het koppen maken. Het werkt, nog steeds.