In april besprak ik Rubber, de beroemdste roman van Madelon Székely-Lulofs. Ik kende alleen de reputatie van het werk, ik had het nooit eerder gelezen. Ik was onder de indruk van de roman. Als ik nog een keer wat van Lulofs tegenkwam, zou ik het zeker kopen, nam ik mij voor. Bij dat voornemen dacht ik waarschijnlijk aan romans als Koelie (1932) of De hongertocht (1936), maar het eerste waarop ik stuitte in een kringloop was de verhalenbundel Ontmoeting met de dood.
Die verhalenbundel verscheen in 2011 en daar had ik best van op de hoogte kunnen zijn, maar het ontging me. Bezig met andere dingen blijkbaar, niet opgelet. Madelon Lulofs (1899 - 1958) was toen al overleden. De verhalen waren nog niet eerder in boekvorm verschenen. Hoe kwam men daar dan aan?
Ongeplaatste novellen
Dat is te danken aan haar kleinzoon Michael Walter, zoon van Cornelia Malvina (Kotjil) (1929-1969), dochter van Madelon Lulofs en Laslo Székely. Hij verkeerde, na de dood van zijn moeder, in de veronderstelling dat hij verder geen familie had. De nalatenschap van zijn moeder (en, naar bleek, van zijn oma) was opgeborgen in enkele dozen, die hij nooit geopend had.
Op een dag nam Willem-Ewoud Modderman contact met hem op en toen bleek dat Michael nog wel degelijk familie had. Modderman was een neef en bleek nog meer familie te hebben. Hij spoorde Walter aan de nalatenschap te bekijken en toen kwam de map Ongeplaatste novellen tevoorschijn. Deze verhalen heeft Willem-Ewoud nog kunnen voorlezen aan zijn moeder, Maud, de oudste dochter van Madelon. Zij wist precies van elk verhaal op welke locatie het zich afspeelt.
Precies formuleren
Ontmoeting met de dood bevat zeven verhalen, die anders wellicht verloren zouden zijn gegaan. Sommige verhalen zijn aardig, maar ook niet meer dan dat. In alle verhalen kun je wel merken dat Madelon Lulofs precies kan formuleren en met verrassende beelden komt. Enkele voorbeelden:
Dan was er onder zijn eigen kinderen wat onderdrukt gegiechel en heimelijk ellebooggestoot, en daarna begon vlug iedereen luid en rumoerig te praten, alsof er ergens een diepe holte was ontstaan, die met het geluid van gezonde stemmen en echt lachen dichtgeworpen moest worden.
De dode man hebben wij nooit gekend, wij kenden ook Klara alleen zoals zij later was: weduwe, moeder van twee jongetjes Niek en Han. Een sterke, eenzame jonge vrouw, die een kloek bewind voerde in haar huis en met 'Juffie' dit bewind deelde, zoals een kapitein op zee het deelt met zijn eerste stuurman: saamhorig en toch autoritair.
De twee beste verhalen in de bundel zijn 'De jongetjes' en 'Ontmoeting met de dood'. Naar dat laatste verhaal is de hele bundel genoemd. Het gaat om een meisje dat aan boord van een schip iemand ontmoet die even later overlijdt.
De jongetjes
'De jongetjes' speelt zich af in Nederland in de Tweede Wereldoorlog. Twee broertjes, onderling nogal verschillend, groeien op tot jonge mannen en ze raken in de oorlog bij het verzet betrokken. De een werd in 1943 gefusilleerd in de duinen bij Bloemendaal, zijn broer overleed in Dachau, een week voor de bevrijding. Dankzij Maud weten we over wie dit verhaal gaat: over Ton en Jan Pleyte. Willem-Ewoud Modderman vertelt het in het nawoord van Ontmoeting met de dood.
Hij kondigt ook zijn boek aan: Code Kotjil, een digitale zoektocht naar een verdwenen Israëlische agente. Dat boek zou uiteindelijk gaan heten: Kotjil, De spoorloos verdwenen dochter van Madelon Székely-Lulofs. Het begin ervan is hier te lezen.
In 2005 verscheen de roman Madelon - Het verborgen leven van Madelon Székely-Lulofs van Kester Freriks. Dat zijn allemaal nog boeken die ik zal gaan lezen als ik ze tegenkom. Ik ga er niet speciaal naar op zoek, want ik heb nog stapels boeken die ik ook wil gaan lezen en waar ik zo naar kan grijpen.
Wat je nog verwachten kunt
Intussen heb ik mijn schrijfachterstand zo goed als ongedaan gemaakt, door de regelmaat van drie nieuwe recensies in de week aan te houden. Het lezen staat wat onder druk, want ik heb sinds het begin van het schooljaar een nieuwe baan en die vraagt veel tijd en ook veel ruimte in mijn hoofd. Ook schrijf ik niet over alles wat ik lees. Zo heb ik afgelopen weekend het Kinderboekenweekgeschenk Lexie van Kevin Hassing gelezen. Heel aardig, maar ik laat het verder onbesproken.
We zullen zien hoe het de komende tijd gaat. Deze week wil ik nog een bespreking van de graphic novel Echo van Remco Schoppert schrijven en volgende week schrijf ik in ieder geval over Een tijd als deze, van Sarah van der Maas. Koop dat boek maar alvast, want het is erg goed.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten