Podcast: Klassieke mysteries

Al grasduinend kom je podcasts tegen waarop je niet bedacht bent. Dat zijn er altijd meer dan waar ik aandacht aan kan besteden. Ik noem er even enkele, zodat iedereen zelf al kan zoeken: De Zonnekoning; Suske en Wiske, De perfecte podcast; De Blankenbergetapes; De Dikvoormekaarshow.   Mogelijk kom ik er later op terug, maar pin me er niet op vast.

Tijdens het struinen stuitte ik op Klassieke mysteries. Ik las kort de omschrijving en ging luisteren, zonder me vooraf erg in de podcast te verdiepen. Die moet zich toch tijdens het luisteren bewijzen.

In Klassieke mysteries gaan Rebecca van der Weijde en Ab Nieuwdorp dieper in op enkele onduidelijkheden in het leven van componisten. De hele podcast bestaat uit maar drie afleveringen en er wordt in het midden gelaten of er nog een vervolg komt. Tot nu toe boog het tweetal zich over drie zaken: de dood van Mozart; wat er met het lichaam van Haydn is gebeurd na diens dood; de vraag of Beethoven vergiftigd is.

Taakverdeling

De taakverdeling is duidelijk: Nieuwdorp is de deskundige, die op rustige toon vertelt wat hij weet en Van der Weijde is de nieuwsgierige journalist die tijdens het verhaal van Nieuwdorp 'Jeetje!' zegt, enkele vragen opwerpt en zelf ook op zoek gaat naar antwoorden. Het tweetal gaat samen op reis om plekken te bezoeken die in het leven van de componist van belang waren.

Ik heb het idee dat Van der Weijde zich onwetender voordoet dan ze is en dat is een beetje flauw. Je hebt het idee dat je als luisteraar niet helemaal serieus wordt genomen. Maar mijn lichte ergernis komt misschien ook doordat haar taalgebruik bij vlagen tegen het populaire aan hangt, waarbij een samenvatting ineens een 'recap' heet en iets niet 'fascinerend' is maar 'superfascinerend'. Daarbij hoort waarschijnlijk het van tijd tot tijd onzuiver uitspreken van de klinkers, waardoor de componisten ineens 'Mauzart' en 'Beethauven' heten. Maar soms ook gewoon 'Mozart' en 'Beethoven'.

Reportages

Het zijn kleine ergernisjes, opgeroepen door de frik in mij. Er is ook veel interessants in de podcast, zoals de reportages op locaties in bijvoorbeeld Wenen of de gesprekken met deskundigen, om een hedendaagse duiding te geven aan aandoeningen die de componisten indertijd hebben gehad.

Toen ik, vlak voor het tikken van dit stukje, wat over de podcast opzocht, verbaasde het me dat ik uitkwam bij Radio 4. Die zender ken ik voornamelijk van de podcast Het zondagochtendconcert, waar nog echt de muziek centraal staat, maar ik heb begrepen dat Radio 4 zich al lang niet meer uitsluitend met de muziek bezighoudt en dat er ook al tijd is voor actualiteiten. Vreemd, want er zijn genoeg andere manieren waarop een luisteraar die tot zich kan nemen.

Doelgroep?

Ik vraag me af welke doelgroep Klassieke mysteries beoogt: liefhebbers van klassieke muziek? Maar dan gaan de makers bij tijden wel erg door de knieën. In een tussenzinnetje wordt zelfs uitgelegd wat een allegro is en bij de introductie van Mozart beperkt men zich tot de drie muziekstukken die iedereen al kent. Voor kinderen is het taalgebruik net weer niet simpel genoeg en voor jongeren is het programma misschien te traag. Eigenlijk weet ik het gewoon niet.

Het persen van de onderwerpen in de mal van de mysteries doet wat onnatuurlijk aan. Het lijkt erop dat de makers het idee hebben dat het onderwerp daardoor interessant gemaakt moet worden, terwijl er genoeg mensen zijn die gewoon willen weten wat er gebeurd is, zonder dat er gedaan wordt alsof Beethoven door vergiftiging om het leven gekomen zou zijn. Ook op dit gebied hadden de luisteraars serieus genomen moeten worden: ik neem aan dat het geïnteresseerde volwassenen zijn.

Korte muziekfragmenten

Die kunnen ook best wat literatuurverwijzingen verstouwen. Waarom is er bij de vragen over de twee schedels van Haydn geen enkele keer verwezen naar de dikke roman van Theun de Vries Het hoofd van Haydn? En voor een podcast van een klassieke zender zijn de muziekfragmenten schandalig kort.  Dat doet de Belgische zender Klara veel beter. Ook bij podcasts die niet in de eerste plaats over muziek gaan, zoals Venezia. Juist door de muziek kan de tijd waarover de podcast gaat goed opgeroepen worden.

Toegegeven, er wordt wel verwezen naar een speellijst op Spotify, wat in ieder geval een goede zaak is, maar juist in de podcast zelf hoort de muziek van de betreffende componist ruim opgenomen te worden.

Onduidelijke positionering

Er zitten best goede kanten aan Klassieke mysteries maar als geheel overtuigt het me niet. Dat komt, vermoed ik, door de onduidelijke positionering. Ik denk dat de podcast meer potentie heeft: daartoe zou het wat opgelegde patroon van de mysteries weg moeten: gewoon duiken in leven en sterven van componisten (zoals bijvoorbeeld Venezia in een van de afleveringen doet) en de luisteraar zou serieus genomen moeten worden. Die weet best al wat en diens aandacht hoeft niet met trucjes vastgehouden te worden. Als een podcast inhoudelijk interessant is, blijft de luisteraar er wel bij.

Misschien moet er ook iets gedaan worden met de verbindende teksten, die nu vrij schools voorgelezen worden. Die zouden ongescript verteld kunnen worden.

Wie weet komen er ooit nog afleveringen over het gepekelde hart van Chopin en over de mogelijke zelfmoord door cholera van Tjsajkovski. De afleveringen over Mozart, Haydn en Beethoven hebben we in ieder geval. Er moet nog meer mogelijk zijn.

Lees meer op de site van de podcast.

Ab Nieuwdorp en Rebecca van der Weijde, op een foto die het probleem van de podcast illustreert: het te weinig serieus nemen van de luisteraar. Foto gejat van de site van AvroTros.